Mjedisi eshte cdo gje qe na rrethon : ajri , toka , uji , etj.
Ndotja eshte nje ndryshim i shkaktuar nga procese natyrore si dhe nga veprimtaria e njeriut.Per pasoje mjedisi behet i demshem ose i papershtatshem per qeniet e gjalla
Kur helmet hyjne ne ajer , toke dhe uje , mund te depertojne dhe ne zinxhiret ushqimore. Lloje endemike dhe gjysme endemike rrezikojne te zhduken.
Si te mbrojme mjedisin nga ndotja
Ndotja e mjedisit ne Tirane
Mjedisi
Ndotesit e mjedisit
- Pesticide
- Smogu
- Shiu acid
- Industria
- Mbetjet
- Shpyllezimi
Si pasoje e ndotjes se mjedisit:
Lista e kuqe
11046 lloje bimesh rrezikojne zhdukjen
5435 lloje kafshesh rrezikojne zhdukjen
Ne Shqiperi jane zhdukur :
3 lloje bimesh
7 lloje kafshesh
41 bime e 45 kafshe rrezikohen
Bime ne rrezik:
geshtenja e kalit
arra e ujit
lulehelmi
Kafshe ne rrezik:
gamberi i eger
pelikani kacurrel
trofta e mermert
shkaba mjekeroshe
Gjethja
Katastrofa e Londres
Shiu acid demton pemet , jeten ne mjedise ujore etj. Si rezultat i ketyre demtimeve shume gjallesa te ujit apo kandrra nuk mbijetojne.
Shiu acid -> shkaku kryesor i "liqeneve te vdekura"
Suedia -> 2000 liqene te vdekura ku nuk jeton asnje lloj peshku
Ne vitin 1952 ne Londer , per shkak te shiut acid vdiqen 2500 njerez brenda 1 jave.
Organi kryesor ku ndodh
fotosinteza
Ndotja e ajrit
Ne nje qytet me 100 mije banore clirohen 40 mije kg dioksid karboni ne 24 ore
Fotosinteza-dukuria permes te ciles energjia diellore futet ne sistemet e gjalla dhe produkt kryesor ka glukozen dhe oksigjenin
Fotosinteza
Smogu
Pluhuri
Monoksidi i karbonit
Dioksidii karbonit
Efekti serre
6HO + 6CO + Energji -> CH O + 6O
2 2 6 12 6 2
Kercelli
Mbrojtja e pyjeve
Shpallja e zonave te mbrojtura
Kujdesi ndaj natyres
Ekoturizmi
Riciklimi
Hedhja e mbeturinave ne vendin e duhur
etj...
Mban gjethet
Siguron komunikimin ndermjet gjetheve dhe renjeve
Lenda e paperpunuar kalon prej rrenjes ne gjethe dhe lenda e perpunuar kalon nga gjethet tek rrenja fale kercellit
Palca
Ksilema
Floema
Ndotja e ujit, pasojat
karburanti , gazi
shpyllezimi
fabrikat , uzinat
Likenet-bioindikatore te ndotjes
Aty ku ajri eshte i ndotur likenet mungojne , jane te pakta.Me se shumti kjo ndodh ne zonat industriale. Mungesa e likeneve ne zona te ndotura shpjegohet nga marredhenia simbiotike alge-kerpudhe askomicete.
Alga eshte shume e ndjeshme ndaj nivelit te ndotjes se mjedisit.
Pesticidet
Per te mbrojtur bimet nga semundjet dhe kandrrat e demshme , fermeret i sperkatin ato me pesticide ( lende kimike ) te cilat jane helme.Pesticidet , nuk ngordhin vetem kandrrat e demshme , por edhe ato te dobishme.Jo vetem kaq , por per pjalmin e bimeve pasojat jane negative .
Pesticidet shkaterrojne zinxhirin ushqimor.
Psh. uji i ndotur me pesticide ndikon mbi zoo dhe fitoplanktonin .Peshqit qe ushqehen me keta te fundit marrin edhe ndotesit.Njeriu , nga ana tjeter si konsumator i peshqve merr edhe pesticidet
Mbetjet ( mbeturinat )
Pesticidet demtojne rende shendetin e njeriut:
- alergji
- asme
- tumore
- shkaterrim i melcise
Rrenja
Funksioni
Pjeset perberese
- Thith ujin dhe kriperat minerale
- Ngul bimen ne toke
- Zona meristematike ( e rritjes )
- Zona e diferencimit
- Zona e qimeve thithese
Punoi:
Blina Jaupllari
Klasa XII-2
Lenda Shkence