Introducing 

Prezi AI.

Your new presentation assistant.

Refine, enhance, and tailor your content, source relevant images, and edit visuals quicker than ever before.

Loading content…
Loading…
Transcript

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΔΡΑΣΗΣ

Διατύπωση Ερωτημάτων

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

 Οι αυτόματοι διαδικτυακοί μεταφραστές (δεν) βοηθούν στη μετάφραση;

 Το β’ ενικό πρόσωπο που χρησιμοποιείται και στα δυο ποιητικά κείμενα

θα αποδοθεί στην Ελληνική με την εμφαντική χρήση της αντωνυμίας εσύ ή

θα αρκεστούμε στη δήλωση του β’ προσώπου από την κλιτική μορφολογία

αποκλειστικά;

 Και στα δυο ποιήματα το β’ πρόσωπο έχει γενικευτικό χαρακτήρα (όπως στα

Ελληνικά) ή σημαίνει κάτι άλλο, δεδομένου ότι πραγματολογικά στη

Γερμανική Γλώσσα χρησιμοποιείται με γενικευτική χρήση το γ΄ενικό

πρόσωπο μαζί με το αόριστο man και στα Γαλλικά το on με γ’ ενικό

πρόσωπο.

 Πώς μπορεί να μεταφραστεί με ακρίβεια μια λέξη, για παράδειγμα το ρήμα

schenken από το ποίημα του Rilke ή το ουσιαστικό maux από το ποίημα

του Moréas, ώστε να είναι δόκιμη η σύνταξη που θα προκύψει στη Νέα

Ελληνική;

 Μεταφράζουμε με την κυριολεκτική τους σημασία τις λέξεις ή όχι;

 Πώς θα επιλύσουμε το ζήτημα των λέξεων που παραμένουν άγνωστες;

 Θα πρέπει η μετάφραση να είναι ομοιοκατάληκτη, όπως το πρωτότυπο;

 Το μεταφρασμένο ποίημα είναι το πρωτότυπο ποίημα σε μια άλλη γλώσσα ή

ένα νέο ποιητικό κείμενο;

ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ – ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΔΡΑΣΗΣ

«Στάσεις ζωής σε ποιητικά κείμενα»

Ερώτημα μαθητών:

«Από ποια γλώσσα μετέφρασε ο Ρίτσος τον Χικμέτ; Ήξερε Τούρκικα;».

• Οι μαθητές μας ήρθαν σε επαφή με μια άλλη διάσταση της διδασκαλίας των ξένων γλωσσών: αυτήν της πολιτισμικής ανταλλαγής ιδεών και αντιλήψεων με κύριο εργαλείο τη μεταφραστική διαδικασία.

• Συνειδητοποίησαν βιωματικά ότι ο τεχνολογικός πολιτισμός δεν αποτελεί γνωσιακή πανάκεια, αν ο χρήστης του δεν έχει εμβαθύνει στις δομές πρωτίστως της μητρικής του γλώσσας.

• Είδαν ότι κάθε γλώσσα έχει το δικό της ιδιαίτερο τρόπο να χειρίζεται τις δηλωτικές και συνυποδηλωτικές χρήσεις της, ειδικά στην περίπτωση ενός σαφώς υφολογικά προσδιορισμένου επικοινωνιακού κειμένου, όπως είναι το ποιητικό κείμενο.

Η συζήτηση που προέκυψε από το μάθημα της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας μεταφέρθηκε στο μάθημα της Γερμανικής και της Γαλλικής Γλώσσας, όπου επαναδιατυπώθηκε το ερώτημα περί ξενόγλωσσων ποιημάτων που αντανακλούν στάσεις ζωής.

«Για τη Ζωή» σε ποίηση Ναζίμ Χικμέτ και μετάφραση / ποιητική απόδοση Γιάννη Ρίτσου

Η διδακτική της μετάφρασης λογοτεχνικού κειμένου

Η μετάφραση στη διδακτική των ξένων γλωσσών

Σύμφωνα με τον Βάρσο (2010), έγκειται στις σχέσεις γλώσσας και νοήματος, δεδομένου ότι στη λογοτεχνική μετάφραση δε φαίνεται να υπάρχει ένα και μόνο νόημα που να ανταποκρίνεται στο νόημα του πρωτοτύπου.

Το λογοτεχνικό κείμενο φορτίζεται υπερβολικά με σημασίες.

Όσον αφορά τη γλώσσα, η ανάλυση των μεταφραστικών επιλογών πρέπει να επικεντρώνεται στη λογοτεχνική λειτουργία συγκεκριμένων γλωσσικών μηχανισμών.

Επιλογή ξενόγλωσσων ποιημάτων:

Η χρήση της ως μέσο εκμάθησης είναι ένα ζήτημα το οποίο έχει συζητηθεί αρκετά (Μιχαλοπούλου, 2012).

Για μεγάλο χρονικό διάστημα επικρατούσε η άποψη ότι η μετάφραση και η χρήση της μητρικής γλώσσας λειτουργεί εις βάρος της εκμάθησης μιας ξένης γλώσσας.

Τα τελευταία χρόνια η μετάφραση θεωρείται ένα εργαλείο που συμβάλλει στην κατάκτηση της ξένης γλώσσας (Νενοπούλου, 2006• Χατζηγεωργίου, 2002).

ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΣΧΟΛΙΚΗ ΓΝΩΣΗ:

ΟΤΑΝ Ο ΡΙΤΣΟΣ ΣΥΝΑΝΤΗΣΕ

ΤΟΝ R.M. RILKE ΚΑΙ ΤΟΝ J. MORÉAS

Η «παιδαγωγική μετάφραση»

ΠΛΑΚΟΥΔΑ Αικατερίνη, εκπ/κός Δ.Ε. ΠΕ02 Π.Π.Γ.Π.Π., υποψήφια διδάκτωρ, M.A. Γλωσσολογίας

ΧΑΡΔΑΛΟΥΠΑ Ιωάννα, εκπ/κός Δ.Ε. ΠΕ07 Π.Π.Γ.Π.Π., M.Ed.

ΔΙΠΛΑΡΗ Χριστίνα, εκπ/κός Δ.Ε. ΠΕ05 Π.Π.Γ.Π.Π., Διδάκτωρ Επιστημών της Αγωγής

Α) Το ποίημα “Du musst das Leben nicht verstehen” του R.M. Rilke και

Β) Ένα από τα “Stances” του J. Moréas.

Είναι μια διαδικασία παραγωγής, η οποία πρέπει να λειτουργεί ως δοκιμασία ικανότητας στη γλώσσα-πηγή και στη γλώσσα-στόχο και εντάσσεται σε ένα ευρύτερο παιδαγωγικό σύνολο (Ladmiral, 2007, σελ. 53).

Πρόκειται για μια πολυεπίπεδη και αληθινά δημιουργική γλωσσική διεργασία (Μπαμπινιώτης, 2010).

Στο γερμανόφωνο ποίημα η θεματολογική συνάφεια με το ποίημα του Χικμέτ είναι εξόφθαλμη, ενώ στην περίπτωση του Moréas χρειαζόταν μια βαθύτερη μελέτη, προκειμένου οι μαθητές να συνειδητοποιήσουν ότι και ο πεσιμισμός που αναδύεται από το ποιητικό υποκείμενο συνιστά στάση ζωής.

Το Ενιαίο Πρόγραμμα των Ξένων Γλωσσών (ΕΠΣ-ΞΓ) προβλέπει την ενίσχυση της διαπολιτισμικότητας και της επικοινωνίας.

Αυτοί οι δύο παράγοντες, σε συνδυασμό με την καλλιέργεια της κριτικής ικανότητας και της διαθεματικής μόρφωσης, παίζουν καθοριστικό ρόλο στη διδασκαλία των ξένων γλωσσών.

Δείγμα εφαρμοσμένης διδακτικής πρότασης στο πλαίσιο της διαθεματικότητας.

Τα διδακτικά αντικείμενα που εμπλέκει είναι η Νεοελληνική Λογοτεχνία και η Γαλλική και Γερμανική Γλώσσα της Γ’ Γυμνασίου.

Η διδασκαλία των ξένων γλωσσών έχει συνδεθεί στην εποχή μας κυρίως με πρακτικούς σκοπούς, από τους οποίους ο κυριότερος είναι η απόκτηση προσόντων που θα εξασφαλίσουν μια θέση στην αγορά εργασίας.

Παρόλο που πολλές έρευνες (Eurydice, 2006• Πρόσκολλη, 2000• Τοκατλίδου, 1980) υπογραμμίζουν την πολιτισμική διάσταση ως στοιχείο εκ των ων ουκ άνευ στη διδασκαλία μιας ξένης γλώσσας, σπάνια επιδιώκεται κάτι παραπάνω από μια απλή μηχανιστική κατάκτηση «συνταγών» και κανόνων που θα εξασφαλίσουν την επιτυχία στις σχετικές εξετάσεις πιστοποίησης.

Η Χατζηγεωργίου (2002, σελ. 258) προτείνει να προστεθεί η μετάφραση ως η πέμπτη μακροδεξιότητα (skill) στις υπόλοιπες τέσσερις (κατανόηση-ομιλία-ανάγνωση-γραφή) και να ενσωματωθεί ως επιπλέον γλωσσικός στόχος στο μάθημα της γλώσσας.

Στόχος

Είναι να αναδείξει τη δυναμική που μπορεί να αποκτήσει η διδασκαλία της μητρικής γλώσσας και λογοτεχνίας μέσα από τη διαθεματική της προσέγγιση με τις ξένες γλώσσες και λογοτεχνίες

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Κύριος στόχος στη διδασκαλία

των ξένων γλωσσών

  • Σε κάθε ομάδα εργασίας (και για τις δυο φάσεις) δόθηκε μια ηλεκτρονική συσκευή (laptop ή tablet) με δυνατότητα πρόσβασης στο Διαδίκτυο, καθώς και εγκεκριμένα λεξικά για την κάθε γλώσσα.

Η πιλοτική εφαρμογή των ΑΠΣ για τα μαθήματα της Νεοελληνικής Γλώσσας και Λογοτεχνίας προβλέπει ότι «η ενημερότητα σχετικά με τη δομή της πρότυπης γλώσσας εμπλουτίζεται με ενημερότητα σχετικά με τη δομή τοπικών γεωγραφικών ποικιλιών, κοινωνικών ποικιλιών κτλ., καθώς και με τη δομή άλλων γλωσσών» (Π.Ι., 2011, σελ.13).

Να αναπτύξουν οι μαθητές «δεξιότητες ζωής» όπως ευελιξία, κριτική σκέψη, πνεύμα συνεργασίας, ικανότητες καλής επικοινωνίας, αυτονόμηση της μάθησης, κτλ.

(Σαμαρά, 2005•Φωτιάδου, 2001).

Αναγνωρίζεται «[...] ότι η λογοτεχνία είναι ένας κατεξοχήν διαπολιτισμικός τόπος όπου ο διάλογος ανάμεσα στους πολιτισμούς γίνεται πράξη μέσα από τη μετάφραση, τη διασκευή και την αέναη επανερμηνεία […]» (ό.π., σελ.21).

Ομαδοσυνεργατική

Η μέθοδος

Οι μεταφράσεις

  • Οι μαθητές της Γ΄ τάξης του Π. Π.Γ. Π. Π. χωρίστηκαν ανά τμήμα σε ομάδες, ανάλογα με τη δεύτερη ξένη γλώσσα που παρακολουθούν. Προέκυψαν τρεις (3) ομάδες ανά τμήμα για το τμήμα των μαθητών της Γαλλικής και δύο (2) ομάδες ανά τμήμα για το τμήμα των μαθητών της Γερμανικής.
  • Σε κάθε τμήμα ανατέθηκε διαφορετική εργασία που έλαβε χώρα σε διαφορετικές χρονικές περιόδους: Αρχικά το 1ο τμήμα θα προσπαθούσε με τις ομάδες του να αποδώσει τα ποιητικά αυτά κείμενα στην Ελληνική, ενώ οι ομάδες του 2ου τμήματος σε μεταγενέστερη χρονική στιγμή θα αξιολογούσαν τις προτεινόμενες αποδόσεις και θα επέλεγαν την πιο εύστοχη ανά ποιητικό κείμενο.

Από το 2ο τμήμα επελέγησαν τα παρακάτω κείμενα της μετάφρασης:

Η ποιητική μεταγλώσσα της λογοτεχνικής μετάφρασης αποτέλεσε το ερέθισμα, την έμπνευση, την αναζήτηση. Σε ένα πρωτόλειο, εμπειρικό διδακτικό επίπεδο ποτίστηκε από τον εφηβικό δυναμισμό που αποκαθήλωσε την παντοδυναμία των μηχανών και απέδειξε ότι τελικά ο Άνθρωπος ως νοήμον ον, σ’ όλους τους καιρούς, σ’ όλους τους τόπους, σ’ όλα τα χρόνια μπορεί να δει ονειρικά σημαινόμενα πίσω από καθημερινά, πεζά σημαίνοντα, στο σημείο εκείνο που η λέξη ήλιος σημαίνει και δικαιοσύνη.

Και τελικά, αυτή η γνώση έχει τη μεγαλύτερη αξία!

  • Δόθηκε και από ένα αρχικό φύλλο εργασίας, στο οποίο οι μαθητές καλούνταν να σημειώνουν τις δυσκολίες που συναντούσαν κατά τη διάρκεια της απόπειράς τους να μεταφέρουν/ αποδώσουν το κάθε ποιητικό κείμενο στη Νέα Ελληνική, καθώς και τις πιθανές διαφωνίες που διατυπώνονταν.
  • Καθ’ όλη τη διάρκεια της διαδικασίας που διήρκεσε δύο (2) διδακτικές ώρες ανά τμήμα ήταν παρούσες και οι τρεις διδάσκουσες, σε ρόλο καθοδηγητή, σύμφωνα με τις αρχές της μαθητοκεντρικής διδασκαλίας.

Η ΖΩΗ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΓΙΑ ΝΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΛΑΒΑΙΝΕΙΣ

Η ζωή δεν είναι να για να την καταλαβαίνεις

τότε θα γίνει σαν γιορτή

και άσε τις μέρες να κυλάνε

σαν το παιδί που αφήνει τον αγέρα

να του δωρίζει άνθη.

Να τα μαζέψει και να τα φυλάξει

από το νου του παιδιού δεν περνά.

Τα βγάζει απαλά από τα μαλλιά,

Που τόσο τους άρεσε εκεί μέσα να είναι πιασμένα,

κι απλώνει τα χέρια του στα καινούρια άνθη που τα χρόνια πρόκειται να του χαρίσουν.

R. M. RILKE DU MUSST DAS LEBEN NICHT VERSTEHEN

(8.1.1898, Berlin-Wilmersdorf

Du musst das Leben nicht verstehen,

dann wird es werden wie ein Fest.

Und lass dir jeden Tag geschehen

so wie ein Kind im Weitergehen von jedem Wehen

sich viele Blüten schenken lässt

Sie aufzusammeln und zu sparen,

das kommt dem Kind nicht in den Sinn.

Es löst sie leise aus den Haaren,

drin sie so gern gefangen waren,

und hält den lieben jungen Jahren

nach neuen seine Hände hin.

ΠΡΟΤΥΠΟ – ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΠΑΝ/ ΜΙΟΥ ΠΑΤΡΩΝ ΣΧ. ΕΤΟΣ 2013 - 2014

ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ Γ’ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ - ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΣΤΑΣΕΙΣ ΖΩΗΣ ΣΕ ΠΟΙΗΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ

ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ: ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΠΛΑΚΟΥΔΑ

ΣΥΝΕΡΓΑΖΟΜΕΝΕΣ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΕΣ: ΔΙΠΛΑΡΗ ΧΡΙΣΤΙΝΑ (ΓΑΛΛΙΚΑ), ΧΑΡΔΑΛΟΥΠΑ ΙΩΑΝΝΑ (ΓΕΡΜΑΝΙΚΑ)

«ΟΤΑΝ Ο ΡΙΤΣΟΣ ΣΥΝΑΝΤΗΣΕ ΤΟ Ρ.Μ.ΡΙΛΚΕ ΚΑΙ ΤΟΝ Ζ. ΜΟΡΕΑΣ»

ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΗΣ ΘΕΜΑΤΙΚΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ ΜΕ ΤΗ ΓΑΛΛΙΚΗ ΚΑΙ ΤΗ ΓΕΡΜΑΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ»

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

ΔΙΑΦΩΝΙΕΣ ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ

• Ανακάλυψαν πτυχές της μητρικής τους γλώσσας που συντελούν στην επικοινωνιακή χρήση της σε όλα της τα επίπεδα (μορφολογικό, συντακτικό, πραγματολογικό, υφολογικό).

• Όσον αφορά τη γλώσσα, η ανάλυση των μεταφραστικών επιλογών πρέπει να επικεντρώνεται στη λογοτεχνική λειτουργία συγκεκριμένων γλωσσικών μηχανισμών. Το γεγονός ότι οι μαθητές μας μπόρεσαν να καταλήξουν στο παραπάνω συμπέρασμα βιωματικά, επιβεβαιώνει τα οφέλη της διαδικασίας που περιγράψαμε.

• Μέσα από τον προβληματισμό για την μετρική μορφή των μεταφρασμένων ποιημάτων και την τελική απόφασή τους να αποδώσουν τα ομοιοκατάληκτα ποιήματα σε ελεύθερο στίχο οι μαθητές είδαν βιωματικά τη θεωρία του Conolly περί μετα – ποίησης.

ΣΤΡΟΦΕΣ

Πάσχεις απ’ όλα τα δεινά και το μόνο που κάνεις είναι να γελάς

στο δικό σου άνανδρο πεπρωμένο.

Δεν ξέρεις γιατί τραγουδάς με τη λύρα σου

Από το βράδυ ως το πρωί.

Ποιητή, ένας σοβαρός συγγραφέας,

θα έλεγε ότι διασκεδάζεις

χωρίς υπερβολική χρησιμότητα.

Πήγαινε και μην ακούς καθόλου,

Ο Απόλλων και οι Μούσες

έχουν κάποια καλή ομορφιά.

Ας δούμε ο ένας τον άλλον να πεθαίνει και να γεννιέται

Οι καλοί και οι κακοί

Γιατί τα πάντα εδώ δεν συμβαίνουν παρά για να είναι ένα πρόσχημα για τα τραγούδια σας.

JEAN MORÉAS, LES STANCES VIII

(1901)

Tu souffres tous les maux et tu ne fais que rire

De ton lâche destin;

Tu ne sais pas pourquoi tu chantes sur ta lyre

Du soir jusqu’au matin.

Poète, un grave auteur dira que tu t’amuses

Sans trop d’utilité;

Va, ne l’écoute point:

Apollon et les Muses ont bien quelque beauté.

Laisse les uns mourir et vois les autres naître,

Les bons ou les méchants,

Puisque tout ici-bas ne survient que pour être

Un prétexte à tes chants.

Learn more about creating dynamic, engaging presentations with Prezi