punto at paraan ng artikulasyon
- Malapatinig - dito’y nagkakaroon ng galaw mula sa isang pusisyon ng labi o dila patungo sa ibang pusisyon
anim na paraan ng artikulasyon
- Pasara - ang daanan ng hangin ay harang na harang
Halimbawa: / w , y /
limang punto ng artikulasyon
Halimbawa: / p , t , k , b , d , g /
punto ng artikulasyon
Tumutukoy sa kung anong bahagi ng bibig naisasagawa
ang pagbigkas sa ponema
- Pailong - ang hangin na nahaharang dahil sa pagtikom ng mga labi, pagtukod ng dulo ng dila sa itaas ng mga ngipin o kaya’y dahil sa pagbaba ng velum ay hindi sa bibig kundi sa ilong lumalabas
- Pasutsot - ang hanging lumalabas ay nagdaraan sa makipot na pagitan ng dila at ng ngalangala o kaya’y mga babagtingang pantinig
Halimbawa: / s , h /
- Pagilid - ang hangin ay lumalabas sa mga gilid ng dila sapagkat ang dulong dila ay nakadiit sa punong gilagid
Halimbawa: / l /
- Pakatal - ang hangin ay ilang ulit na hinaharang at pinababayaang lumabas sa pamamagitan ng ilang beses na pagpalag ng dulo ng nakaarkong dila
paraan ng artikulasyon
Halimbawa: / r /
Inilalarawan at ipinakikita kung papaano ang mga sangkap sa pagsasalita ay gumagana at kung papaanong ang ating hininga ay lumalabas sa bibig o sa ilong sa pagbigkas ng alinman sa mga ponemang katinig.
- Veral (Pangngalangala) - ang ibabaw ng punong dila ay dumidiit sa velum o malambot na bahagi ng ngalangala
Halimbawa: / k , g /
- Glottal - ang babagtingang tinig ay nagdidiit o naglalapit at hinaharang o inaabala ang presyon ng papalabas na hininga upang lumikha ng paimpit o pasutsot na tunog
Halimbawa: / h /
- Panlabi - ang ibabang labi ay dumidikit sa labing itaas
- Pangngipin - ang dulong dila ay dumidikit sa loob ng mga ngipin sa itaas
Halimbawa: / p , b , m /
- Pangilagid - ang ibabaw ng dulong dila ay lumalapit o dumidiit sa punong gilagid
Halimbawa: / t , d , n /
Halimbawa: / l , r /