GUY ERNEST DEBORD

GÖSTERi TOPLUMU

GUY ERNEST DEBORD

1931-1994

F. Tugçe Arıkan, Aralık 2014

MATBAA = TELEViZYON

Oral culture alphabet an eye for an ear

Writing replaces orality archaic multisensorial acustic

(amputates) space

harsh and exacting world the visual

Televizyon, cesur yeni dünya araçlarının arasında en uç yeri alır

Zihin gözünün retinası = Ekranda gördüklerimiz gerçeğe dönüşür.

Gerçeklik televizyondan daha az gerçektir :)

McLuhan kuramında medyanın iki dünyanın kesişmesi olduğunu anlatır. Elektronik medya, yazılı kültürün kontürlerini belirler, yazılı kültür de elektronik medyanın olumsuz imajını anlatır. Biri kendini anlatmak için öbürünü anlatır.

Matbaa = öznelliğe atılan yeni bir format süreci"

Topluluk Kitle

Kitap okuyucu kitle

Kültür endüstrisi, bu noktandan çıkan olumlu bir idddia = Adorno'ya olumlu bir bakış

McLuhan, bu terimin en doğru terim olduğunu söyler (matbaa bağlamında endüstri)

McLuhan, akademik değil, kitlelere bir şey anlatmak için yola çıkmış bir halk entellektüelidir.

Araç mesajın kendisidir. Karşı olduğu kuram ve söylemler:

1. Frankfurt ekolunün söylemine karşıdır.

2. izleyicinin aktif rolü, kültürel populism kuramları, insanların medyada gördüklerini yorumlamaları

3. "tarafsızlık" söylemi, medya ne iyidir, ne kötüdür (elmalı kek veya kızamık virüsü)

Bu bağlamda, içerik tarışması ve ideoloji tartışması yapanlar yanlış yoldadır. Yapılması gereken, içeriği bir kenara bırakmaktır.

McLuhan, bazılarına göre sistematik olmayan bir ekonomi ve teknoloji bağlantısını anlatan bir kuramcıdır. ancak anlattıkları eski söylemlerle anlatılamazdı

Medya Kuramı: Medya=Araç.

Araçın doğası, kültür değişimine neden olur, bir sonraki araç da bir öncekinin doğasını değiştirecektir.

Medya, kültürün yansıması değil, kültürü

şekillendiren toplumsal ve teknik etkileşimin tümüdür.

Debord'un Mirası

akademik aktivism film

alanda alanında alanında

Guy Debord, 1932, Fransa

Stüasyonist Enternasyonel (SE), Aktivist,

Marxist kuramcı, Filmci, Devrimci

1967 The Society of the Spectacle

1968 Mayıs, Fransız Ayaklanmaları

1972 SE dağılır

1987 A Game of War

1988 Interpretations on the Society of the Spectacle

1994 "Kalbime kurşun sıkar, giderim"

2009 20. yüzyılın en önemli düşünürü.

KAYNAKÇA

Marshall McLuhan 1911-1980

late capitalism Tea Party

late communism

Akman, Şefik Taylan. (2012). Yabancılaçma ve Hukuk. Hacettepe Hukuk Fak. Derg., 2(2) 108–115. http://www.hukukdergi.hacettepe.edu.tr/dergi/C2S2makale7.pdf

Debord, Guy. (1996). Gösteri Toplumu. İstanbul: Ayrıntı

Ross, Wayne. (2014). Yaşamın Maddi dönüşümü: Guy Debord. Gösteri ve Eleştirel Sosyal Çalışmalar. Eleştirel Eğitim Yazıları. (derl). Meral Uysal ve Ahmet Yıldız. 211-236. .... .....

Kellner, Douglas. (2004). Media Culture and the Triumph of the Spectacle. Razon Y Palabra http://www.razonypalabra.org.mx/anteriores/n39/dkelner.html

Medya araçları, temsil eden, olayları gösteren, sunan araçlar degillerdir. Araç mesajdan daha baskındır.

Bireyin algıları kullandığı araca göre biçimlenir (configuration). Duyular araçtan etkilenir. Duyular değiştikçe, birey de değişir.

MYTH OF NARCISSUS/ ALLEGORY OF MEDIA EFFECT

narkoz etkisi

elektronik medya uyuşturan,

narkoz veren bir araçtır.

Bireyin uzantısı haline gelir,

narkoz etkisiyle hissizlik verir,

doğruyu görmeyi engeller.

Taylor & Harris. (2007). Critical Theories of Mass Media. McGraw Hill. e-book http://comunepersoal.files.wordpress.com/2011/02/critical-theories-of-mass-media_-then-and-now-paul-a-taylor-jan-ll-harris.pdf

Ekmek ve su elmastan veya altından daha değerli değildir, ancak daha yararlıdır.

Daha çok arzın olması, metayı daha değerli yapmaz: Buğday çok, ama değeri ucuz.

Kurak geçen bir yılda, yağmurun değeri nedir?

Emek= Değerin özü

Herhangi bir metayı üretmek için gereken emek arttıkça, metanın değeri de artar ve pahalı olur. Bütün metaların ortak noktası insan emeğidir.

Exchange/ değiş-tokuş değerinden para değerine geçildi. böylece değerin para biçimi çıktı.

ARAÇ MESAJIN KENDiSiDiR

medya yeni düşünce yolları gerektirir

THEODOR

ADORNO

1903-1969

Frankfurt Ekolü

UZANTI KESiLME

• Adorno, kitle iletişim araçlarının (mass media) kültüre olan etkisini ele alır.
• Marxism analizleri
• Kültürün içsel bir rolü
• Boş zamanımızda ne yaparız?
• "KÜLTÜR ENDÜSTRİSİ" (Adorno ve Horkheimer)

hissizlik = oto-kesilme kavramını

yeni medya teknolojileri= PROTEZ

= devamli başka bir işlevden vazgeçmek zorunda kalmamız

Yeni teknolojinin uyarıcıları

Duyularımızı dışlarız (outer), aynı zamanda da ötekileştiririz (other). = Narkoz etkisi

işte bu noktada, medyanın içeriğini tartışmak, veya

medyanın tarafsız, nötr olduğunu iddia etmek demek

bu narsist narkoz durumuna boyun eğmektir.

EKONOMi POLiTiK bağlamda:

ÜRÜN ------------------iŞÇi

çok üretim --------- az tüketim

çok değer ---------- o kadar değersiz

biçimli ürün --------- biçimsiz

uygar ----------------- barbar

güçlü emek ---------- güçsüz işçi

akıllı emek ------ahmaklaşma, köleleşme

GÖSTERiYi ANLAMAK

işgücü meta meta üretimi

insanlar arasındaki ilişki metalar arasındaki ilişki

Metanın yararlılığı = Metanın kullanım değeri

ÜRÜN YARARLILIK + iHTiYAÇ = METANIN

KULLANIM DEĞERi

Birey yabancılaştığı ölçüde, toplumla göbek bağı da artar.

ideoloji teorisi

toplum teorisi

ekonomi-politik teorisi

,

• Debord'un Yaşamı
• Felsefesi
• Eserleri
• Kültür endüstrisi (Theodore Adorno)
• Yabancılaşma (Karl Marx)
• Meta, Meta fetişizmi, Metalaşma (Karl Marx)
• Araç mesajın kendisidir (Marshall McLuhan)
• Gösteri (Guy Debord)

Bizler kendimizin özne olduğumuzu zannederiz, oysa ki, gerçekte metalar öznedir.

Herkes herkesle iç içe geçmiş durumdadır.

Herkes, herkesi yutup, sindirmektedir. :(

# 1. Müstehcenlik, pornografi, uygunsuzluktan bahsedilemez.

Televizyonda izleyici, ekrana dönüşür.

izleyici içerikle sanki etkileşiyormuş gibi olan Reality TV modundadır.

= +

Ancak, metanın değişim değeri neye göre belirlenir?

a. ihtiyaç?

b. Yararlılık?

c. Arz/Talep?

d. Azlık/ Çokluk?

e. Hiçbiri

• Bireyin bilinç ve bilinçaltının kontrol edilebilirliği,
• Bu kontrolün, özellikle, "boş zaman geçirme" esnasında yapıldığı
• Boş zamanı ele geçiren, oyunu alır

Yaygınlaşan Kapitalist ideolojide artık "kültür" kelimesi bir canavar, panoptic system, yeni bir entegre sanayi haline gelmiştir.

Marx'ın yanlış bilinç kavramının yeniden ve yeniden üretilmesine dayanır.

insan= Özne Doğa= Nesne

Hegel' göre insanın doğaya, yani öznenin nesneye dönüşmesi, Marx'a göre işçinin kendi emeğine yabancılaşması olan bu kavram, artık kapitalizmin

yarattığı tahribat şeklinde algılanmatadır.

Karl Marx'ın başlangıç noktası

Paranın toplumsal değeri

Para= Meta

Meta= Commodity

Ürününün kullanım değeri bellidir, ancak ürünün değişim değeri, aynı zamanda fetişik değeridir. İşte sorun budur.

Dialektik Aydınlanma

Günbatımı Metaforu

Meta/ mal, doğrudan tüketim için değil, değişim ve satış için üretilmiş ürünlerdir.

Doğal ekonomide her birim, kendi tüketim gereksinimini karşılardı. Meta yine vardı.

Hammaddenin yeteri kadarı kullanılıyor, fazla ürün değiş-tokuş ediliyordu.

Kapitalizme kadar doğal ekonomi devam etti.

Kapitalist düzende işgücü dahil, her şey metadır. Dönüşüm buradadır.

META FETİŞİZMİ

Kapitalizm = META üretim sistemi

Meta bizim dışımızda bir "nesne"dir.

META

doğal biçim değer biçim

eg. demir

keten

buğday

Meta, hem yararlı, hem de değer taşıyıcı

Meta fetişizmi ekonomik, sosyal, düşünsel, kültürel içerimleri olan bir kavramdır.

Metaların fetişist nitelikleri sonucunda insanlar bir yanılsama ortamında yaşamakta ve kendilerine, kendi gerçeklerine yabancılaşmaktadırlar.

düşünce şiddet

dil güç

mantık baskı

= Bütün kavramlar şiddet içerir.

= Tanım yapmak baskı yapmaktır.

Bu baskı dialektik anlamda üç düzeyde ortaya çıkar:

1. Öz üzerinde baskı yapmak

2. işgücü üzerinde baskı yapmak

3. Doğa üzerinde baskı

Kapitalizm insanları sınırlar.

Nasıl?

Böylece, insan "birey"e dönüşür.

Nasıl?

Nesnelerle tanımlanan insan

Basit metalarla

imajlarla

Ünlü kişilerle

Çevreyle

Süreçlerle

MASS

MEDIA

Mass medianın kalbinde meta değil, metanın kalbinde mass media yatar.

Boorstin --- pseudo-event

Debord --- gösteri toplumu

Lowenthal ---tüketim idolleri

Baudrillard --- hyperreal signs

x

Walter Benjamin --- mass medya iyidir, güzeldir, büyüler, özgürleştiricidir.