żeglarze, flota, kupcy, kolonie na obrzeżach płn. Afryki, miasta-państwa, szeroka autonomia, pismo alfabetyczne, lasy cedrowe, purpura, szkło, rzemieślnictwo, złoto, srebro, królowie i rada starszych, politeizm, opanowani przez : Egipcjan, Hetytów, Babilończyków, Asyryjczyków, Persów, Aleksandra Wielkiego
Hebrajczycy - Żydzi, Izraelici, koczowniczy lud semicki z miasta Ur, Biblia - Stary Testament (Tora),
Abraham - z Ur do Kanaan, niewola egipska
Mojżesz - wyprowadzenie z Egiptu do Ziemi Obiecanej (40lat) - XIII w pne, rozbicie na 12 plemion
Saul - pierwszy król Izraela
Dawid - 1000-960pne, Jerozolima stolicą
Salomon - pierwsza świątynia jerozolimska
po śmierci - podział
Fenicja
Kolonizacja fenicka
Morze Śródziemne
Kartagina
Hebrajczycy
Asyryjczycy
Fenicja
Babilończycy
Persja
zburzenie Jerozolimy, niewola babilońska , powrót 538r pne - Cyrus Wielki
diaspora, Gwiazda Dawida, menora, monoteizm, judaizm, Jahwe,
Dariusz Wielki
Cyrus II Wielki,
Kambyzes,
"król królów", satrapie, podatki od podbitych ludów, nieśmiertelni, pałace pełne przepychu, drewno cedrowe, srebro, heban, kość słoniowa, pismo klinowe, religia - mazdaizm zaratustryzm, upadło w IV w - podbite przez Aleksandra Wielkiego