Mga Uri ng Morpema

Paglilipat-Diin

ito ay nagaganap kapag ang salitang-ugat ay hinuhulapian.

1.1Asimilasyong di-ganap

ito ang pagbabagong nagaganap sa pusisyong pinal ng isang morpema dahilan sa impluwensya ng kasunod ng tunog.

Halimbawa:

sira:in

hawa:kan

putu:lin

Reduksyon o Pagaangkop

Halimbawa:

pang-+dakot=pangdakot=pandakot

sing-+puti=singputi=simputi

sing-+rupok=singrupok=sinrupok

nangyayari ang pagbabagong ito kapag pinagsama ang dalawang salita upang makabuo ng isang bagong salita o kayay nangyayari ito sa pamamagitan ng pagpapaikli ng salita kaysa sa orihinal.

Pagkakaltas ng Ponema

1.2Asimilasyong Ganap

Asimilasyon

Nangyayari ang pagbabagong ito kung ang huling ponemang patinig ng salitang - ugat ay nawawala kapag nilalagyan ng hulapi.

Nangyayari ang asimilasyong ito kapag matapos na maging /n/ at /m/ ng panlapi dahil sa pakikibagay sa kasunod na tunog ay nawawala pa ang sumusunod na unang titik ng salitang-ugat at nananatili na lamang ang tunog na /n/ o /m/.

Halimbawa:

wika+ko= kako

hintay+ka=teka

tingnan+mo=tamo

Halimbawa:

mang+pilas=mam+pitas=mamitas

Halimbawa:

bili+han=bilihan=bilhan

bukas+an=bukasan=buksan

ito ay ang pagbabagong karaniwang nangyari sa tunog na /ng/ sa mga panlaping pang-, mang-, hing-, o sing- dahilan sa impluwensiya ng kasunod na tunog (unang tunog sa salitang nilalapian) ang asimilasyon ay nahahati sa dalawang bahagi, asimilasyong di ganap at asimilasyong ganap

Halimbawa:

pang-+bansa=pangbansa=pambansa

man-+bola=mangbola=mambola

sing-+tamis=singtamis=sintamis

Mga Pagbabagong Morpoponemiko

Activity

Ang mga pagbabagong morpoponemiko ay nahahati sa anim na bahagi eto ay ang, asimilisasyon, pagpapalit-ponema, matatesis o paglilipat, pagkakaltas ng ponema, paglilipat-diin,reduksyon o pag-aangkop

Mga Uri ng Morpema

1.Ito ay nakapagpapalinaw ng kahulugan ng buong pangungusap? Morpemang Pangkayarihan

2.mga tunog na nababago sa pagbuo ng mga salita? Pagpapalit Ponema

3.pagbabagong huli ponemang patinig ng salita? Pagkakaltas ng Ponema

4.Ito ay nagaganap kapag ang salitang ugat ay hinuhulapip? Paglilipat- diin

5.Ito ay ang pagbabagong laging nangyayari? Asimilasyon

6.Ibigay ang dalawang bahagi ng Asimilasyon? di ganap

7.ganap

8.Ito ay ang pagpapalitan ng pusisyon ng tunog? Matatesis

9.mga uri ng morpema?

10.Pangnilalaman, pangkayarian

Ang morpema ay ang pinakamaliit na yunit ng isang salita na nagtataglay ng kahulugan.

Morpemang Pangnilalaman

ito ay mga salitang may tiyak na kahulugan at nagsisilbing mahalagang salita sa loob ng pangungusap.

Halimbawa: sipag, tiyaga, hirap atbp.

Pagpapalit Ponema

may mga tunog na nababago sa pagbuo ng mga salita.

Halimbawa:

ma-+dami=madami=marami

ka-+dagat+-an=kadagatan=karagatan

ka-+palad+-an=kapaladan=kapalaran

Morpemang Pangkayarian

ito ay nakapagpapalinaw ng kahulugan ng buong pangungusap katulad ng: ang, si, ng, sa, pero, ka, ba atbp.

Matatesis o Paglilipat

ito ay ang pagpapalitan ng posisyon ng mga tunog sa isang salitang nilalapian

Halimbawa:

lipad+-in=linipad=nilipad

yaya+-in=yinaya=niyaya