1948 - Den kalde krigen

I denne fordjupingsoppgåva om den kalde krigen (1945-1989), vil eg ta for meg året 1948. Dette var eit spennande år der det hendte mykje, både i Europa og andre delar av verda. Du skal få vere med på ei reise gjennom året 1948, og eg håpar at du kan få ei betre oversikt over hendingane, og kanskje lære noko nytt!

Kva hendingar skjedde i 1948, og kva verknader hadde dei på resten av den kalde krigen?

Januar

• Fredsforkjemparen Gandhi vart drepen
• Arbeidde mot Apartheid i Sør-Afrika
• Arbeidde for rettane til dei indiske arbeidarane
• Imot det hinduistiske kastesystemet
• Alle menneske er like mykje verd
• Ikkje-voldeleg
• Påverka heile verda

”Det er ingen veg til fred; fred er vegen.”

Februar

• Tsjekkoslovakia hadde tradisjon for å vere eit demokratisk land.
• Leiarposisjonane i politistyrken bestod for det meste av kommunistar.
• Kommunistpartiet utnyttar dette.
• Demonstrasjonar mot dei demokratiske, borgarlege partia.

• Val i Praha.
• Benes vart demokratisk vald til president.

• Kommunistpartiet med Klement Gottwald i spissen tvinga president Benes til å gå av 25. februar.
• Gottwald overtok som president.
• Vekte stor oppsikt i det vestlege Europa.
• Stalin og Sovjetunionen støtta kuppet.

Mars

• Benelux*, Frankrike og Storbritannia signerte Brusselpakten

Eg synast at dette viser at landa vest i Europa ville samarbeide, kanskje for å fjerne kommunismen?

• Skulle samarbeide sosialt, militært og økonomisk
• Danna grunnlaget for Den vesteuropeiske union, seinare også for NATO.

Flagget til dagens Vesteuropeiske Union

April

• Den am. utanriksministeren, Marshall såg på eit besøk i Europa i 1947 korleis det stod til etter 2. verdskrig.
• Forholda han opplevde fekk han til å lage ein plan om å gi pengar og utstyr til oppattbygging av Europa for dei landa som ville ta imot.
• Dei fleste vest-europeiske landa tok imot.
• Stalin nekta alle kommunistiske land å ta imot hjelpa.

• Marshallplanen vart underteikna av USA sin president, Truman, den 3. april 1948.
• Stortinget i Noreg ja til å ta imot hjelpa 3. juli same året.

Finland måtte skrive under ein ”vennskapsavtale” med Sovjetunionen om at dei ikkje skulle vende seg mot den vesteuropeiske politikken.

Dette førte til at Finland måtte slutte å motta Marshallhjelpa.

Var med å stå for underskrivinga av avtalen.

Mai

• Staten Israel vart oppretta.
• Før var dette området i Midt-Austen under kontroll av Storbritannia.
• På grunn av Holocaust under 2. verdskrig bestemde FN at området skulle delast inn i ein jødisk stat og eit palestinsk område.
• Opprettinga førte til krig og konfliktar med nabostatane allereie dagen etter.
• Det er enno ikkje fred der den dag i dag.

Juni

• Tyskland blei delt mellom Storbritannia, Frankrike, USA og Sovjetunionen etter 2. verdskrig.
• Det kommunistiske Sovjet styrte den austlege delen av landet; Aust-Tyskland
• Dei tre andre styrte den vestlege delen av landet; Vest-Tyskland.

Derfor satt Stalin i gang Berlinblokaden!

For å få til dette demonterte Stalin jernbaner, vegar og all kommunikasjon som gjekk inn til Vest-Berlin.

Berlinblokaden skulle:

• Ikkje la austberlinarane sjå kor godt vestberlinarane hadde det.
• Svelte ut vestberlinarane.
• Få vestberlinarane ut av Berlin slik at Stalin kunne få heile hovustaden.

Men: Vestmaktene hadde ein plan - ei luftbru!

• Den tyske generalen Clay foreslo først å angripe sovjetarane på bakken, men pga frykt for ein ny krig blei ei luftbru oppretta.
• Har blitt kalla for Berlin-luftbrua sin far.

Gjennom luftbrua fekk vestberlinarane forsyningar frå Vest-Tyskland inn i Vest-Berlin; her mjølk.

Fly av sorten Douglas DC-3 tok av frå Vest-Tyskland med jamne mellomrom (på det meste kvart 30. sekund) og frakta mat til folket vest i Berlin.

Eg synest at måten makta i Vest-Tyskland valte å løyse Berlinblokaden på, viste at dei hadde omsorg for folket sitt. For meg verkar det som om dei ikkje ville kome opp i ei stor konflikt med Stalin og starte endå ein krig – for det kunne faktisk ha hendt! Derfor var løysinga om ei luftbru ein god ide; eg trur at dette var den beste løysinga for det tyske folk!

Juli

• 1947: India blei delt i eit muslimsk Pakistan og eit hinduistisk India.
• Nord i grenseområdet ligg området Kashmir.

http://no.wikipedia.org/wiki/Berlinblokaden

• Eli si forelesing om den kalde krigen på portalen
• http://no.wikipedia.org/wiki/Lucius_D._Clay
• http://www.temaweb.net/sider/Perioder/Etterkrigstida_Verda/HistorieEV/historieev.html
• http://no.wikipedia.org/wiki/Edvard_Bene%C5%A1
• http://no.wikipedia.org/wiki/VSB-avtalen
• Historieboka til 10. klasse

http://commons.wikimedia.org/wiki/Main_Page

• http://charlesbridge.blogspot.com/2010/12/hangin-out-with-uncle-wiggly-wings.html
• http://www.80er-east-and-west.de/
• http://www.air-news.info/content/view/548/2/
• http://www.blogalaxia.com/post/exhibici%F3n+a%E9rea
• http://www.blogalaxia.com/post/exhibici%F3n+a%E9rea
• http://www.hjorundfjord.no/saboskule/arkiv/Prosjekt/Tyskland_Polen/Gruppe_3/rapport_kristoffer.htm
• http://www.old-bold-pilot.com/brookley_&_airlift.htm
• http://www.quinlivaningermany.blogspot.com/
• http://www.daria.no/skole/?tekst=10743

1948 - Den kalde krigen

Innleiing

Kommunistkupp

Kashmir-konflikten

Brusselpakten

Tyskland

Konklusjon

25. februar 1948

*Benelux:

Marshallhjelpa

17. mars 1948

Mahatma Gandhi

Israel

30. januar 1948

3. april 1948

3. juli 1948:

Det norske Stortinget takka ja til å motta Marshallhjelpa.

14. mai 1948

Dei som samarbeidde under 2. verdskrig vart no fiendar!

I løpet av 1948 vart skiljet mellom vest-maktene og aust-maktene enda større, noko som eg trur var på grunn av Berlinblokaden.

George C. Marshall

Her vart det ueinigheiter om området skulle tilhøyre Pakistan, India eller vere ein eigen stat.

Konfliktar braut laus, og det førte til at FN delte Kashmir-regionen i 1948.

Storbritannia gav opp fleire av koloniane sine etter 2. verdskrig; både India og Israel. Svekka dette det britiske regimet? Var dette ein av grunnane til at det var først og fremst mellom Sovjetunionen og USA den kalde krigen handla om?

I Sovjetunionen sitt område låg hovudstaden Berlin. Den var også delt mellom dei fire ”vinnarane” av krigen. Det vart etter kvart Vest-Berlin mot Aust-Berlin.

Edvard Benes

Burma

Harry S. Truman

Burma (i dag Myanmar) vart oppretta 3. januar 1948.

Var ein del av det britiske India som vart oppløyst i 1947.

Kommunistkuppet i Tsjekkoslovakia viste at kommunismen og Sovjetunionen skulle vise seg fram og bli ei verkeleg stormakt ved sida av USA.

Jernteppet som den britiske statsministaren, Winston Churchill, hadde tala om i 1946, hadde verkeleg tjukna til mellom aust og vest – ein kald krig var godt i gang!

Deutsche Mark

23. juni 1948

• Vestmaktene innførte den nye valutaforma Deutsche Mark i Vest-Tyskland.
• Førte til betre økonomi.
• Dette var ein av grunnane til at Stalin satt i gang Berlinblokaden dagen etter.

Finland

6. april 1948

Kjelder

Urho Kekkonen

Berlinblokaden

24. juni 1948

Josef Stalin

Eg synest at dette viser korleis den kalde krigen bygde seg opp i løpet av året 1948. Finland var nok eit av interessefelta til Sovjetunionen, og dei ville vere sikre på at dei hadde finnane på si side.

• Stalin demonterte mykje av utstyret i Aust-Berlin og tok det med heim til Sovjetunionen, medan Vestmaktene hjalp til med utviklinga i Vest-Berlin.
• Mange flytta derfor til den andre delen av hovudstaden for å få det betre; frå Aust-Berlin til Vest-Berlin.
• Stalin likte ikkje folkevandringa frå hans område.

Bilete:

Luftbru

Lucius D. Clay

Flya landa på Tempelhof lufthavn.

Luftbrua vart også kalla for The candy bombers og tyggegummiruta.

Grunnen til desse namna var at flya kom med sjokolade (candy) og tyggegummi til ungane, noko som var eit stor høgdepunkt for dei.

Dette var transportfly, og det blei faktisk gjennomført over 275 000 flygingar inn og ut av Vest-Berlin.

Ungane stod i byen og speida og venta på flya som skulle kome med godteriet deira.

Berlinblokaden vart ikkje så effektiv som Stalin hadde ønska og tenkt. Derfor valte han å oppheve den etter 11 månader den 12. mai 1949.

Ikkje lenge etterpå vart Vest-Tyskland (BRD = forbundsrepublikken Tyskland) og Aust-Tyskland (DDR = Den tyske demokratiske republikken) oppretta.