Ribozomet

Biogjeneza e proteinave

Transkripitimi

Ndodh si te qeliza eukariote dhe te qeliza prokariote.

Dallimet:

Prokariotet: nje ARN polimeraze

Eukariotet: tre lloje ARN polimerazash

Tek prokariotet: ribozomet sintetizohen ne citoplazem.

Te eukariotet sintetizohen ne citoplazmen qelizore dhe ne berthamez.

Sinteza e polipeptideve:

Dallohen keto faza:

1.Fillimi

2.Zgjatja

3.Perfundimi i zinxhirit te amonoacideve

vc

Analiza biokimike tregon se ribozomet paraqesin komplekse mbimolekulare sepse janë të ndërtuara nga proteinat dhe ARN Secili ribozom është i ndërtuar nga dy nennjësi morfologjike të cilat dallohen sipas morfologjisë dhe peshës, të quajtura si nënjësia e madhe dhe nënnjësia e vogël. Perkatesisht ipi prokariot ose bakterial me 70-S dhe tipi eukariot me 80-S.

Sinteza e proteinave

Ribozomet

Dimensionet:

Prokariotet: 170 A gjeresi dhe 200 A gjatesi

Eukariotet: 250 A gjeresi dhe 275 A gjatesi

Ribozomet ne siperfaqen e tyre bejne te mundur sintezen e polipeptideve.

Duke perdorur mARN permes ribozomeve cdo kodon i mARN ciftezohet me amonoacidet specifike te bartura nga tARN (permban antikodonin komplementar)

Krahasimi mes ribozomeve ne qelizen eukariote me ribozomet ne qelizen prokariote

Prokariotet-Ribozomet jane te afta te identifikojne kodonin e startit duke perdorur sekuencen Shine-Dalgarno te mARN.

Prokariotet-Ribozomet jane te afta te identifikojne kodonin e startit duke perdorur sekuencen Kozak-box te mARN.

Ribozomet

Te prokariotet mungesa e berthames ben qe traslatimi dhe transkriptimi te ndodhin shume shpejt, njeri pas tjetrit.

Te eukariotet prania e mbeshtjelljes membranore ben qe transkriptimi dhe translatimi te ndahen ne kohe dhe hapesire

1.Transkriptimi kryhet ne berthame dhe translatimi ne citoplazem

2.Procesi shoqerohet me maturimin e mARN-se- processing i mARN-se: nga mARN perkusore ne mARN te maturuar

Tek prokariotet transkriptimi dhe translatimi ndodhin njekohesisht. Ribozomet lidhen me mARN de ndersa kjo trnaskriptohet nga ADN-ja

Te eukariotet ribozomet dhe mARN transferohen ne menyre te pavarur nga berthama ne citoplazem dhe bashkohen veten ne fillimin e translatimit

1. Ribozomet janë struktura universale për të gjitha qeliazat e gjalla prokariote dhe eukariote.

2.Janë organele të imta submikroskopike, jomembranore në formë të kokrrizave të cilat mund të vërehen vetëm nën mikroskopik elektronik.

3.Kryesisht ribozomet gjenden të bashkangjitura për membranat e RER, membranen bërthamore, citoplazmë si dhe në disa organele (kloroplaste dhe mitokondrie) dhe mund të hasen edhe të shpërndara në formë të trupthave të lira a.te vetmuara, b.polisome

4.Numri i tyre në qelizë është i ndryshueshëm deh mund të arrije gjerë në disa mijëra.