Introducing 

Prezi AI.

Your new presentation assistant.

Refine, enhance, and tailor your content, source relevant images, and edit visuals quicker than ever before.

Loading…
Transcript

Ang mga konseptong na maituturing na offshoot ng isang prosesong nagsimula at natuto mula sa pagsasalin, ay siya ngayong lumalabas na higit na mahalaga kaysa mga pagsasali lamang.

Marami sa mga ito ay walang katumbas sa Ingles, ngunit problema na ito ng mga taong ang tanging alam na wika ay Ingles.

Ang mga katutubong konsepto

Maraming sulatin na ang lumalabas na hindi nakatali sa wikang Ingles.

o hindi na ang kulturang banyaga na dati-rating itinuturing na siyang pangunahing daluyan ng kaalamang sikolohikal, kundi ang katutubong kultura.

Ang kailangan ngayong bigyan ng higit na pansin sa sikolohiya ay ang pagpapaabot ng mga kaalamang sikolohikal na nakapaloob sa iba’t ibang wika sa Pilipinas. Ang pagsasalin ay hindi na mula sa Ingles, kundi mula sa isang katutubong wika tungo sa iba pang katutubong wika.

o makikita ang kahalagahan at matinding pangangailangan na ang teknikal na terminolohiya sa sikolohiya ay katatagpuan ng mga konsepto mula sa iba’t ibang etnolinggwistikong grupo sa Pilipinas.

Pagpapalaganap ng iba’t ibang wika sa Pilipinas

Pagsasalin bilang pagsasakatutubo

Kailangang isalin ang mga konseptong ito mula dito, para maging bahagi ng kaalaman ng isang mag-aaral. Ngunit higit na mahalaga na huwag magpatali sa orihinal samantalang mayroon naming katumbas na mas makabuluhang konsepto sa kulturang katutubo.

ang materyal na isinasalin ay galing sa banyagang kultura at inaangkat o binabago ang anyo, ngunit ang teoretikal na batayan o kahulugan ay hindi nagbabago. (hal. mga saling-angkat, saling-paimbabaw, saling-tapat)

ang materyal ay nahango sa katutubong kultura, bagamat minsan ang estimulo upang mapag-isipan ang konseptong ito ay isang banyagang konsepto. (hal. saling-angkop)

Pagsasakatutubo mula sa labas (pangkulturang pagpapatibay)

Pagsasakatutubo mula sa loob

Mga Mahahalagang Isyung Kaugnay ng Pagsasalin

1. Pagsasalin bilang pagsasakatutubo

2. Pagpapalaganap ng iba’t ibang wika sa Pilipinas

3. Ang mga katutubong konsepto

Ang pagsasalin ay hindi nananatiling paglilipat-wika lamang. Ang naging layunin nito ay hindi lamang ang pagpapaunawa ng mga materyal sa unang wika sa pamamagitan ng pangalawang wika. Tinawag itong “himala” ay sa dahilang behikulo ito upang mabuksan ang daan at matuklasan ang mga konseptong matagal nang nariyan at naghihintay na mabungkal.

Ang Hiwaga ng

Pagsasalin sa Sikolohiya

ANG PAGSASALIN SA SIKOLOHIYA

  • Kapag ang isang konsepto ay binubuo, nagkaanyo at napaunlad sa ibang kutura at kapag madaling makita na ito ay mahigpit na nakaugnay sa kulturang iyon, ang hiniram na salita na maaaring asimilahin o angkatin sa anyo nitong hindi na babaguhan

6. Ang isang salita ay maaaring magkaroon ng maraming pahiwatig sa iba't ibang wika sa Pilipinas

5. Ang kulturang pinagmulan ng isang konsepto

  • May kani-kaniyang pamantayan sa pagkilos at panlasa ng nagtatakda ng salitang pipiliin
  • May kaugnayan sa teorya o sa sistema ng mga magkaugnay na konsepto at iba pang nauugnay na mga salitang makikita sa wika

3. Ang maugnayin at teoretikal na kayamanan at konsepto

4. Ang kalinlangan at etika

  • Madalas ginagamit at nagiging sanay sa mga salita

2. Ang pagkakaroon ng maunlad na literatura

1. Ang pagkabihasa sa isang taguri

  • Literatura sa alinmang wika na maaalala at magagamit kaugnay ng isang taguri

ni Rogelia Pe-Pua

Batayan ng Pagpili ng mga Salita

Bunga ng pag-unlad ng literatura sa sikolohiyang Pilipino ay ang pagbubuo at pagkilala ang ilang tiyak na batayang maaaring gamiting sa pagpili ng mga terminolohiyang teknikal. Inilahad ni Enriquez ang anim ng batayang ito.

Ang Departamento ng Sikolohiya ng UP at ang Philippine Psychology Research and Training House (PPRTH) o ang Akademiya ng Sikolohiyang Pilipino ay mahalaga sa pagsaasalin ng mga babasahin na sikolohikal at pagbubuo ng mga orihinal na materyal

Sa pagdaan ng mga taon, itinuon ang pansin sa pagbubuo ng mga orihinal na materyal sa mga likas na yaman ng kulturang Pilipino na batayan ng sikolohiya

Iba't Ibang Paraan ng Pagsasalin sa Sikolohiya

Isa sa pangunahing paraan ng pagdebelop ng mga materyal para sa sikolohiya ang pagsasalin ng mga artikulo at libro na nakasulat sa Ingles.

Mayroon maraming paraan upang isalin ang mga iba't ibang terminolohiya sa sikolohiya. Itinala ni Virgilio G. Enriquez ito sa pitong paraan.

Saling-angkat - Tahasang Panghihiram

  • Libido (Pranses)
  • Nakem (Ilocano)
  • Moron (Griyego)
  • Ang mga salita na galing sa ibang wika ay tahasang hinihiram at hindi binabago.
  • Hindi binabago ang kahulugan ng mga salitang ito.

Hal.

  • Neurosis (Ingles)
  • Chronic Psychotic Condition (Ingles)
  • Gestalt (Aleman)

Salitang Paimbabaw - Paimbabaw na pag-angkin ng bigkas at baybay

  • Paggamit ng mga salitang galing sa ibang wika na hinihiram ngunit binabago ang tunog at baybay.

Hal.

  • Reimporsment (Reinforcement)
  • Iskima (Schema)
  • Saykayatris (Psychiatrist)
  • Histerikal (Hysterical

Saling Panggramatika - Pagsunod sa sintaktikang Filipino

  • Binabago ang ponolohiya subalit ang kahulugan ay tulad din ng pagkahulugang orihinal.

Hal.

inter-aksyong sosyal (social interaction)

agresyon (aggression)

reaksyon (reaction)

persepsyon (perception)

Saling-likha - Paglikha at pagbuo ng bagong salita

Saling-tapat - Pagtugaygay sa orihinal o pinaghiramang wika at kultura

  • May mga salitang likha na ginagamit minsan bagamat nagiging tapunan ng biro at panunukso, dala marahil ng kahulugan ng salitang nililikha.

Saling-hiram - Pagsasalin ng hiram na salita

  • paghahanap ng saling "tapat" sa ideyang ipinahihiwatig sa orihinal

Saling-angkop - Pagdukal sa wikang pagsasalinan

  • Madalas ay hindi kasiya-siya ang unang salin kaya kailangan maghanap ng ibang salin, lumikha o manghiram muna hangga't wala pang naiisip na katumbas para dito.

Hal.

  • sarigawa (masturbation)
  • pagtatalik/pagtatalik na sekswal (sexual intercourse)
  • Paghahanap ng katumbas sa pinagsasalinang wika na mas makabuluhan kaysa tahasang pagsasalin na tapat sa orihinal

Hal.

  • paniniwala (belief)
  • pagpapahalaga (value)
  • kaganapan ng gulang (adulthood)
  • pagpapalaki ng bata (child-rearing)

Hal.

  • paghuhugas-isip (mula sa brainwashing at paghuhugas-utak
  • pagbabagyo ng isip (mula sa brainstorming at pagbabagyo na utak)

Hal.

  • isip-bata (emotionally immature)
  • nakikiugaling pagmamasid (participant observation)
  • pakikipagkapwa sa halip na sosyal na interakson (contact person)
Learn more about creating dynamic, engaging presentations with Prezi