Introducing 

Prezi AI.

Your new presentation assistant.

Refine, enhance, and tailor your content, source relevant images, and edit visuals quicker than ever before.

Loading…
Transcript

HAREKET

DESTEK

SİSTEMİ

DESTEK VE HAREKET SİSTEMİ

Canlılarda, vücuda şekil veren, hareketi sağlayan ve iç organlarımızı koruyan sistemdir.

insanlarda destek, hareket için iskelet ve kas sistemleri beraber görev yapar.

A. İSKELET SİSTEMİ

İnsanlarda iskelet sistemi kemik ve kıkırdak dokudan oluşur.

Topic

Kemik

Embriyonik dönemde kıkırdak yapı, sonraları mineral birikerek sertleşmesi sonucu kemik dokuya dönüşür.

I. Kemik

Kemik doku; Kemik hücreleri ve kemik ara maddesinden oluşur.

Kemik hücreleri: Osteoblast ( Kemik doku oluşumunda görevlidir. Gelişerek osteositleri yapar.), osteoklast (Yıpranmış kemik dokuyu parçalar) ve Osteosit (kemik dokunun ana hücresidir.)

Kemik ara maddesi (osein): Kemik dokunun ara maddesidir. Yapısında organik ve inorganik maddeler bulunur.

Kemik Doku

• Kemik doku sert kemik doku ve

süngerimsi kemik doku olmak üzere

ikiye ayrılır.

Kemik yapısındaki inorganik maddeler hormonal olarak kalsitonin ve parathormon ile düzenlenir.

Büyüme hormonu(STH) ve eşey hormonları da kemiklerin büyümesinde etkilidir.

A, D ve C vitaminleri de kemiklerdeki mineral dengesinde rol oynarlar. Ayrıca güneş ışığı da pro D olarak alınmış olan D vitamini öncü maddesini aktif D vitaminine çevirerek kemik gelişiminde etkili olur.

Not

  • İskeleti oluşturan tüm kemiklerin dış kısmında bulunur.

  • İç içe geçmiş ince halkalar şeklinde bir yapı gözlenir.

  • İnce halkasal yapıların ortasında sinir şeritlerini ve kan damarlarını taşıyan havers kanalı bulunur.

  • Havers kanallarını birbirine bağlayan yatay kanallara volkmann kanalı denir.

  • Halkasal yapıların arasında küçük oyuklarda(Lakün) bulunan kemik dokusu hücreleri, kan damarlarından besin ve oksijen alırken atık ürünleri de aynı yolla kana verir.

Sert kemik doku

  • Uzun kemiklerin uçlarında ve diğer kemiklerin sert kemik dokusunun altında yer alır.

  • Süngere benzer boşluklu yapıdadır.

  • Kan hücrelerini (alyuvar, akyuvar ve trombosit) yapan kırmızı kemik iliğini içerir. Ayrıca kök hücre bulunur.

Süngerimsi kemik doku

Kemiğin görevi

  • Kemikler vücuda şekil verir ve desteklik sağlar.

  • Kaslarla birlikte vücudu hareket ettirir.

  • Yaşamsal organları dış etkilere karşı korur.

  • Kan hücrelerinin yapımında görev alır.

  • Kemikler mineral depolar.

Kemiğin sınıflandırılması

Kemikler şekillerine göre sınıflandırılır.

Kemikler; uzun kemikler, kısa kemikler,

yassı kemikler ve düzensiz şekilli kemikler

olmak üzere dört farklı gruba ayrılır.

Kemiklerimiz

Topic

i. Uzun Kemikler

  • Boyu eninden uzun olan kemiklerdir.
  • İki ucu şişkin silindirik şekillidir. Şişkin kısmı baş, iki baş arasındaki bölge ise gövde kısmıdır.

  • Uzun kemiklerin baş ve gövde kısımları arasında kıkırdak yapılı epifiz plağı bulunur.
  • Epifiz plağı kemiğin boyca uzamasını sağlar.
  • Gövdenin ortasındaki kanalda yağ içeriği yüksek sarı kemik iliği yer alır.
  • Sarı kemik iliği gerektiğinde kan hücresi üretebilir ve yalnız uzun kemiklerde bulunur.
  • Ön kol, dirsek, pazu, kaval, baldır, uyluk kemikleri, parmak kemikleri uzun kemik olarak sınıflandırılır.

i. Uzun Kemikler

Uzun Kemiğin

Kısımları

Baş kısmı:

  • Yüzeyi kıkırdak doku ile kaplı
  • İç kısmında gözenekli yapıya sahip süngerimsi kemik doku bulunur ve bu gözeneklerde kırmızı kemik iliği yer alır.

Gövde Kısmı:

  • Sert kemik dokudan oluşmuştur.
  • Dış kısmını saran periost olarak adlandırılan kemik zarı bulunur.
  • Periostun üzerinde bol miktarda kan damarı ve sinir bulunur.
  • Periost, kemiğin enine büyümesi, yenilenmesi ve onarılması gibi olaylarda görev yapar.

Uzun Kemiğin Kısımları

ii. Kısa Kemikler

  • Dıştan içe doğru periost, periostun altında sert kemik ve en alt kısmında süngerimsi kemik bulunur.

  • Vücuttaki duruşlarına göre genellikle boyları enlerine göre kısadır.

  • El ve ayak bilek kemikleri kısa kemiklerdir.

ii. Kısa Kemikler

iii. Yassı Kemikler

iii. Yassı Kemikler

  • Yapısı kısa kemiklerdeki gibidir.

  • Plaka şeklinde geniş yüzey alanına sahip kemiklerdir.

  • Kafatası, kürek, kalça ve kaburga kemikleri yassı kemiklerdendir.

iv. Düzensiz

Şekilli Kemikler

  • Yapısı kısa kemiklerdeki gibidir.

  • Belirli bir şekli olmayan kemiklerdir.

  • Omur kemikleri ile bazı yüz kemikleri bu gruba girer.

iv. Düzensiz Şekilli Kemikler

Eklemler

  • Kemikler eklem adı verilen bağlantılar ile

birbirlerine bağlanırlar.

  • Eklemler hareket durumlarına göre oynar eklem,

yarı oynar eklem ve oynamaz eklem olmak üzere üçe ayrılır.

Eklemler

i. Oynar Eklem

  • Hareket yeteneği en fazla olan eklemlerdir.
  • Oynar eklemlerde bağ dokudan yapılmış eklem kapsülü vardır. Kapsülün içi eklem zarıyla (sinoviyal zar) çevrilidir. Bu zar, eklemin hareketini kayganlaştırıp kolaylaştıran ve eklemdeki kemiklerin yüzeylerinin aşınmasını önleyen eklem sıvısını (sinoviyal sıvı) salgılar.
  • Kemiklerin eklem yapan yüzeylerinde eklem kıkırdağı bulunur.
  • Ekleme ait olan iki kemik birbirine ligament adı verilen bağlarla bağlanır.

ii. Yarı oynar eklem

  • Hareketi sınırlı olan eklemlerdir.

  • Ekleme ait iki kemik arasında kıkırdak yapılı bir disk bulunur. Bu kıkırdak disk kemiklerin aşınmasını engeller.

  • Eklem kapsülü ve eklem sıvısı yoktur.

  • Boyun, göğüs ve bel omurları arasındaki eklemler bu gruba girer.

ii. Yarı oynar eklem

iii. oynamaz eklem

  • Kemikleri hareket etmeyecek şekilde bağlı olan eklemlerdir.

  • Eklem kapsülü ve eklem sıvısı yoktur.

  • Kafatası ve yüzdeki (alt çene kemiği hariç) eklemler bu gruba girer.

iii. oynamaz eklem

İskelet Sistemi

İnsan iskeleti; eksen iskeleti ve üyeler iskeleti olmak üzere iki bölümden oluşur.

İskelet sistemi

üyeler eksen iskeleti

eksen iskeleti

eksen iskeleti

  • Eksen iskeletinde kafatası, yüz kemikleri, omurga, göğüs kemiği ve kaburgalar bulunur.

  • En üsteki boyun omuruna atlas, atlasın altındaki ikinci omura ise eksen kemiği adı verilir.

  • Köprücük kemiği ve kürek kemiğinin bağlanmasıyla omuz kemeri, kalça, oturga ve çatı kemiklerinin bir araya gelmesi ile de kalça kemeri oluşur.

üyeler

  • Kol ve bacak kemiklerinden oluşur.

  • İskelet sisteminde bulunan kemiklerin sayıca çoğu bu grupta yer alır.

üyeler

II. Kıkırdak

  • Kıkırdak; hücreler ve hücreler arası maddelerden oluşur. Kıkırdak dokuda yer alan hücrelere kondrosit, ara maddesine ise kondrin adı verilir.
  • Kıkırdak hücrelerinin salgıladığı ara madde protein yapılı olan kollajen ve elastik liflerden oluşur.
  • Kondrositler yuvarlak veya oval şekilli hücrelerdir
  • Kondrositler; kapsül adı verilen birimlerde bir ya da birkaç tane olacak şekilde bulunur.
  • Kıkırdak dokuda kan damarları bulunmaz.
  • Kıkırdak doku hiyalin kıkırdak, elastik kıkırdak ve fibröz kıkırdak olmak üzere üçe ayrılır.

II. Kıkırdak

a. Hiyalin Kıkırdak

  • Embriyonik dönem iskeletini oluşturan kırdak tipidir.

  • Kolajen lifler içerir.

  • Vücutta soluk borusu, bronşlar, burun, kaburga uçları ve eklem başlarında bulunur.

a. Hiyalin Kıkırdak

b. Elastik kıkırdak

  • Esnek yapılı kıkırdak çeşididir.

  • Kulak kepçesi, kulak yolu, östaki borusu, epiglotis (gırtlak kapağı) elastik kıkırdaktan oluşur.

b. Elastik kıkırdak

c. Fibröz kıkırdak

  • Bol miktarda kolajen lif içerir.

  • Basınca en dayanıklı kıkırdak çeşididir.

  • Omurlar arası disklerde, köprücük kemiklerinin ekleminde, diz ekleminde ve kalça ekleminde bulunur.

c. Fibröz kıkırdak

A. KAS SİSTEMİ

Kaslar; kimyasal enerjiyi, mekanik enerjiye yani harekete dönüştüren sistemlerdir.

Topic

Kaslar;

  • Hareket üretirler
  • Güç üretirler
  • Isı üretirler
  • Destek görevi görürler
  • İç organların korunması

İnsan vücut kütlesinin yaklaşık %4o'ı kasdır.

Kaslar görevi

Kas hücreleri diğer hücrelerden farklı olarak uzayıp kısalabilen sarkomer adı verilen birimlerden oluşur.

Kasın Yapısı

sarkomer

Sarkomer: Çizgili kasın kasılabilen en küçük birimidir. Sarkomer; aktin ve miyozin adı verilen proteinlerden oluşur. Bu dizilim iki aktin proteini arasında bir tane miyozin olacak şekildedir. Sarkomerler uç uca birleşerek mikrofibrilleri oluştururlar. Bu birleşim noktalarında Z diskleri bulunur ve sarkomerler bu disklere bağlanarak birbirlerine bağlanırlar. Oluşan mikrofibriller hücre boyunca uzanabilir.

Sarkomer

Bir kas hücresinde çok sarıda mikrofibril bir arada bulunur. Kas hücreleri birbirlerine bağlanarak oluştukları için uzun çok çekirdekli görünür. Bu yüzden kas hücreleri kas lifi adını alır.

Kas Lifi

Kas liflerinin etrafında sarkolemma adı verilen hücre zarı bulunur. Mikrofibrillerin arasında bulunan hücre sitoplazmasına ise sarkoplazma adı verilir. Sarkoplazmada bulunan endoplazmik retikulum ise sarkoplazmik retikulum adını alır

Kaslarda Kasılma Mekanizması (Huxley Kayan İplikler Modeli)

Kaslarda Kasılma Mekanizması

kaslar merkezi sinir sisteminden gelen nöronlar tarafından uyarılır.

  • Motor nörondan salgılanan asetilkolin, kas hücresinin zarındaki reseptörlere bağlanır ve kas hücresi uyarılır.

  • Hücreye Na girişi olurken bir miktar da K hücre dışına çıkar. Böylece kas hücresi deolarize olur. Depolarizasyon zar boyunca yayılarak , bitişik bölgelerde bulunan kas hücresinin aksiyon potansiyeli oluşturmasına neden olur.
  • Oluşan aksiyon potansiyeli daha sonra kasılmayı gerçekleştirmek üzere zar boyunca ilerler

i. Kas Uyarılır

Kas hücrelerinin zarı, uyarıldıktan sonra uyarıyı sarkoplazmik retikuluma iletilir.

ii. uyarıyı sarkoplazmik retikuluma iletilir

  • Uyarılan sarkoplazmik retikulumdan sarkoplazmaya kalsiyum iyonları (Ca++) salgılanır.

iii. sarkoplazmaya kalsiyum iyonları (Ca++) salgılanır.

  • Sitoplazmaya salınan Ca++ iyonları, miyozin filamentleri üzerinde bulunan ATPaz enzimini aktif hale getirerek ATP'nin ADP'ye dönüşmesini sağlar. Böylece kasılma için gerekli olan enerji elde edilir.

iv. ATPaz Aktifleşir

  • ATP yardımıyla aktin filamentler üzerinde bulunan tropomiyozine bağlı troponin molekülleri ile miyozin filamentlerinin baş kısmı bağlanır.
  • Aktin, miyozin üzerinde içeriye doğru çekilir ve sarkomerin boyu kısalır. Sonucunda kasılma gerçekleşir.

v. Kasılma

  • Kasılmanın tamamlanmasından sonra Ca++ iyonları aktif taşıma ile enerji harcanarak sarkoplazmik retikuluma geri döner ve sarkomerler tekrar eski haline gelir. Yani kas gevşer.

v. Gevşeme

  • Aynı yönde çalışan kaslara sinerjit kas denirken zıt yönlü çalışan kaslara antagonist kas denir.

Kasılmada Kullanılan Enerjinin Kaynağı

Kasın kasılması için gereken enerji ATP den sağlanır. Kasta kullanılmak üzere depo edilen ATP yaklaşık olarak 1 – 2 saniye kasılmayı sağlayabilir.

ATP molekülünün kullanılmasından sonra ihtiyaç duyulan enerji kreatinfosfat molekülündeki fosfatın ADP molekülüne aktarılması sonucu oluşan ATP den sağlanır. Ancak kreatinfosfat tan karşılanacak enerjide sınırlıdır ve kısa sürede tükenir.

Kasta bulunan ATP ve Kreatinfosfatın bitmesinden sonra depo edilmiş olan glikojenin glikolizle yıkılması sonucu elde edilen ATP enerji için kullanılır. Glikoliz olayında oksijen kullanılmaz.

Glikoliz sonucunda açığa çıkan metabolik atık olan piruvat laktik asit fermantasyonuyla laktik asitse çevrilir. Bu laktik asit dolaşım yolu ile uzaklaştırılır. Kandaki laktik asit karaciğere giderek glikoz ve glikojene dönüştürülür.

Kasılmada son enerji elde yöntemi oksidatif fosforilasyondur.

Organik maddeler (karbonhidrat, yağ ve proteinler)

oksijenle yıkımlanır, açığa çıkan enerji kasılmada kullanılır.

Ölümden hemen sonra ATP miktarının azalmasına bağlı olarak çapraz köprülerin aktinden ayrılmaması sonucu rigor mortis denilen sertleşme görülür

Kalp laktik asidi yakıt olarak kullanabilir K.ciğer L. Asidi bir amino asit (protein yapıtaşı) olan alanine çevirir

Kasılma Süreci

Tek bir motor sinir ve onun uyardığı bütün kas liflerine birden “motor birim” adı verilir.

Motor birimler “hep ya hiç” kuralına göre kasılırlar: Yani, bir sinir uyarıldığında, onun

emir götürdüğü bütün kas lifleri de hep birlikte kasılır.

Motor birim sayısı kasların işlevlerine göre değişiklik gösterir. İnce işler yapan kaslarda küçük motor birimler varken,

kaba kaslarda motor birim sayısı daha az ve motor birimlerin sinir hücresine başına kas

hücresi sayısı fazladır (bazen bir sinir hücresi 2000 kas hücresine bağlanır)

Kasın kısa süreli bir uyarana gösterdiği kasılı gevşeme cevabına kas sarsısı denir.

Kas sarsısı

Ardışık uyaranlar, daha fazla motor birimi devreye sokarak kasın daha fazla gerilim

üretmesini sağlar.

Ardışık uyaranların kaslarda ilk bir kaç uyarı

sırasında artan güç oluşturması merdiven etkisi olarak bilinir

Ardışık uyarılar devam ettiğinde, kasın üretebileceği en fazla gerilme kadar kas gücünde artışa neden olur. Kasın sürekli kasılı kalma durumuna tetanus durumu denir.

Merdiven Etkisi

1. Çizgili Kas

İnsanda iskelet kası, düz kas ve kalp kası olmak üzere üç çeşit kas vardır.

Kas Çeşitleri

Kas hücresi

  • Silindirik şekilde uzun hücrelerden oluşur.
  • Hücreleri çok çekirdeklidir. Çekirdekler hücre zarının hemen altında bulunur.
  • Çizgili kasların miyofibrillerin düzenli dağılması sebebi ile enine bantlaşma gözlenir.
  • Hücrelerin sarkoplazmasında miyoglobin denilen ve demir içeren bir protein vardır. Miyoglobin, geçici oksijen deposudur.
  • Kas hücrelerinin oluşumu embriyonik dönemde tamamlanır. Yetişkinlerde bölünmez.

  • Kemiklere tendonlarla bağlanır
  • Vücudu desteklerken ve kol, bacak gibi yapıları hareket ettirirken aynı yönlü (sinerjist) ya da zıt (antogonist) yönlü çalışır
  • İsteğe bağlı somatik sinir sistemi tarafından kontrol edilir.

Kas yapısı

  • Hücreleri iki ucu sivri, ortası şişkin yani iğ (mekik) şeklindedir.
  • Hücrelerinde bir tane çekirdek bulunur.
  • Hücrelerinde bantlı yapı (aktin ve miyozinlerin düzenli dağılımından oluşmuş çizgiler ) yoktur.
  • Düz kas hücrelerinin bölünme yetenekleri yoktur.
  • Bağ doku hücreleri tarafından onarılırlar ve yenilenirler.

2. Düz Kas

  • Düz kasların kasılması çizgili kaslara göre yavaş , düzenli ve uzun sürelidir.
  • Otonom sinir sisteminin etkisinde çalışırlar. Bu nedenle istemsiz kaslar olarak adlandırılırlar.
  • Bu kasların kasılmaları yavaş, istem dışı, ritmik ve uzun sürelidir.
  • Uyartı, hücreden hücreye aktarıldığı için yavaş kasılırlar
  • Sindirim , solunum , dolaşım, üreme ve boşaltım sistemini oluşturan organların yapısındaki kaslar düz kaslardır.

Kas yapısı

  • Hücreleri silindiriktir ve dallanmalar görülür.
  • Çekirdekler hücrenin ortasında yer alır.
  • Tıpkı çizgili kaslarda olduğu gibi bantlaşma görülür.
  • Yapı olarak …. Çizgili kaslara

Çalışması olarak ise… Düz kaslara ….

Benzerler! (İstemsiz )

  • Kalp kasının kasılıp gevşeme hızı , düz kaslara göre hızlı , çizgili kaslara göre ise yavaştır.

3. Kalp Kası

Kasların karşılaştırılması

Topic

Learn more about creating dynamic, engaging presentations with Prezi