Introducing
Your new presentation assistant.
Refine, enhance, and tailor your content, source relevant images, and edit visuals quicker than ever before.
Trending searches
37
PSAŁTERZ FLORIAŃSKI
Psałterz to zbiór psalmów; kanoniczna księga Starego Testamentu, zawierająca psalmy.
Słownik terminów literackich
CO, JAK, GDZIE?
Psałterz
floriański
1) zawiera psalmy pisane w języku polskim, niemieckim, po łacinie
2) nie jest dziełem jednego pisarza, pracowało nad nim trzech pisarzy
3) tylko I część pochodzi z końca XIV wieku, II i III pochodzi z 1. połowy XV wieku
4) epitet 'floriański' pochodzi od miejscowości Sankt Florian (Austria), tam zakupił Psałterz Ludwik Bernacki
5) nie wiemy, gdzie powstał, dla kogo, kto jest autorem
Psałterz floriański stanowi enigmę dla historyków języka, jedyną pewną datą w jego dziejach jest tajemniczy 1557 rok, znajdujący się na wewnętrznej okładce rękopisu.
HIPOTEZY
BERNACKI
Hipoteza Ludwika Bernackiego przez długi czas wzbudzała zainteresowanie wśród historyków języka, zbudowana była na kombinacjach, domysłach i przypuszczeniach. Dowodziła, że Psałterz floriański ma pochodzenie śląskie.
TASZYCKI
Witold Taszycki nie zgadzał się z hipotezą Bernackiego o śląskiej genezie Psałterza udowodnił, że Psałterz jest zabytkiem małopolskim.
Staropolskie zjawiska językowe w Psałterzu
DOWODY
1) formy biernika l.poj. zaimka osobowego i zwrotnego w dwojakiej postaci: mie, cie, sie – w połączeniach z czasownikiem (przyjął mie, miłować cie będę), a w połączeniach z przyimkiem – formy mię, cię, się (pod cię, za się)
2) formy miejscownika l.mn. zakończone na –och rzeczowników głównie męskich (obrozoch, konioch, krajoch)
Tych kilka cech wystarczy, by określić przynależność dialektyczną dla I części – to zabytek małopolski, dokładniej środkowo-małopolski, być może I część powstała w jakimś krakowskim skryptorium, II i III część można zaliczyć do dialektu północno-małopolskiego.
WNIOSKI
> twór niejednolity językowo
> składa się z dwóch część – starszej (środkowo-małopolskiej), młodszej (północno-małopolskiej)
> obie części powstały w Krakowie, śmierć Jadwigi wpłynęła na zmianę miejsca i pisarza
> zabytek małopolski (jego małopolskość jest faktem niespornym)
TAJEMNICZY MONOGRAM
INNE
Splecione dwie małe, gotyckie litery m – co to oznacza?
I
Borkowski → na podstawie monogramu stwierdził, że litery oznaczają Małgorzatę Morawską, pierwszą żonę Ludwika, króla węgierskiego (1342–1382) i polskiego (1370–1382);
Kopitar → litery oznaczają Marię (siostrę Jadwigi), pretendentkę do korony polskiej po śmierci Ludwika
II
III
Gębarowicz → owe dwa m to Maria i Marta – dwie, ewangeliczne siostry, symbol połączenia życia aktywnego z kontemplacyjnym, ideał życia chrześcijańskiego – ten model ściśle realizowała Jadwiga
MINIATURA
MINIATURY
wykonana ręcznie w średniowiecznych księgach (np. liturgicznych) ilustracja lub inicjał
SJP
HORROR VACUI
Nie znamy autorów Psałterza floriańskiego, jedno jednak wiemy na pewno – odczuwali ogromny lęk przez pustką, ponieważ każdą wolną przestrzeń zapełniają frapujące miniatury. Pojawiła się hipoteza, iż iluminatorzy robili sobie wzajemnie żarty, malując głowy w kwiatach lub niebieskie świnie.