อาณาจักรโบราณในประเทศไทย

ทวารวดี ( พ.ศ.500 - 1500 )

ศูนย์กลางและอาณาเขต

• ตั้งอยู่บริเวณภาคกลาง
• ศูนย์กลางทีราบลุ่มแม่น้ำเจ้าพระยา
• สันนิษฐานว่ามีเมืองหลวงหลายแห่ง เช่น นครปฐม สุพรรณบุรี อู่ทอง

การเมืองการปกครอง

• เป็นอาณาจักรที่มีการบันทึกเป็นหลักฐานที่แน่นอนแห่งแรกในดินแดนไทย
• แนวคิดเทวราชา รับจากพราหมณ์-ฮินดู
• มีกษัตริย์ปกครอง

วิถีชีวิต ศาสนา ความเชื่อ

• นับถือศาสนาพุทธ นิกายเถรวาท ( พบธรรมจักร , กวางหมอบ และใบเสมา )
• แต่มีนับถือพราหมณ์-ฮินดูด้วย
• ทำเกษตรกรรม ปลูกข้าว ค้าขายทางทะเล

หลักฐาน

• ธรรมจักรกับกวางหมอบ
• พระปฐมเจดีย์องค์เดิม

การล่มสลาย

• ขอมยกทัพมาตี และตกอยู่ในอำนาจ
• การเปลี่ยนเส้นทางของน้ำ ทำให้ขาดแคลนน้ำ

ฟูนัน (พ.ศ.600 - 1100 )

ศูนย์กลางและอาณาเขต

• เดิมตั้งอยู่บริเวณลุ่มแม่นำ้เจ้าพระยา ต่อมาย้ายไปอยู่แถบลุ่มแม่นำ้โขงตอนล่าง

การเมืองการปกครอง

• รับแนวคิดเกี่ยวกับกษัตริย์จากอินเดียทรงมีฐานะเป็นเจ้าชีวิตเป็นสมมติเทพ
• มีการใช้กฎหมายพระมนูธรรมศาสตร์
• มีความสัมพันธ์ทางการทูตกับอินเดียและจีน

วิถีชีวิต ศาสนา ความเชื่่อ

• วัฒนธรรมคล้ายอินเดียมาก นับถือศาสนาพราหมณ์-ฮินดูและศาสนาพุทธ
• มีระบบชลประทานดี มีรายได้จากการค้าขายผ่านทางเรือ

หลักฐาน

• บันทึกของทูตจีนชื่อ คังไถ บอกว่าอาณาจักรฟูนันรุ่งเรืองมีอักษรใช้แต่เป็นตัวอักษรของอินเดีย
• บันทึกของพ่อค้านักเดินเรือและภิกษุชาวจีน
• พระพุทธรูปศิลปะคุปตะของอินเดีย,ลูกปัด,เหรียญเงิน,เทวรูป,เมืองจันเสน

การล่มสลาย

• ถูกอาณาจักรเจนละยึดครอง

พระนครหลวงหรือขอม

ศูนย์กลางและอาณาเขต

• มีดินแดนคลอบคุลมประเทศลาว, กัมพูชา , เวียดนามตอนล่าง , ภาคตะวันออก และตะวันออกเฉียงเหนือของไทย

การเมืองการปกครอง

• ได้รับอิทธิพความเชื่อจากศาสนาพราหมณ์-ฮินดู ปกครองโดยใช้แนวคิดเทวนิยม
• มีการจัดพระราชพิธีบรมราชาพิเษก
• ใช้จตุสดมภ์
• มีการลงโทษแบบจารีตนครบาล

วิถีชีวิต ศาสนา ความเชื่อ

• ได้รับอิทธิพลทางวัฒนธรรมจากเขมรและมอญ ซึ่งรับมาจากอินเดีย
• ชนชั้นปกครองนับถือศาสนาพุทธ นิกายมหายาน ผสมพราหมณ์-ฮินดู

หลักฐาน

• ปราสาทหินพิมาย
• ปราสาทพนมรุ้ง
• ปราสาทพนมวัน
• ศิวลึงค์

การล่มสลาย

• เสื่อมอำนาจลงภายหลังการสิ้นพระชนม์ของพระเจ้าชัยวรมันที่ 7 ดินแดนต่างๆในประเทศไทยจึงตั้งตนเป็นอิสระ

ศรีวิชัย ( พ.ศ. 1200-1800 )

ศูนย์กลางและอาณาเขต

• ตั้งอยู่บริเวณคาบสมุทรมลายู และช่องแคบมะละกา
• คลอบคลุมภาคใต้ของไทย-แหลมมลายู

การเมืองการปกครอง

• ปกครองแบบเทวราชาตามแบบอินเดีย

วิถีชีวิต ศาสนา ความเชื่อ

• นับถือศาสนาพราหมณ์-ฮินดูและพระพุทธศาสนา นิกายเถรวาท และมหายาน (รุ่งเรืองมาก )
• ควบคุมเส้นทางเดินเรือ การค้าขาย ชายฝั่ง เมืองท่า
• เป็นเมืองท่าที่สำคัญ ค้าพริก พริกไทย มะพร้าว หมาก ค้าขายกับจีนเป็นหลัก

หลักฐาน

• บันทึกชาวจีน เรียกว่า " ซิลิโฟชิ "
• ในศิลาจารึก พ.ศ. 1318 กล่าวถึงพระเจ้ากรุงศรีวิชัย
• พระบรมธาตุไชยาสถูปเจดีย์ทรงมณฑป
• สถูปวัดมหาธาตุวรวิหาร สถูปเจดีย์ทรงกลม
• พระโพธิสัตว์อวโลกิเตศวร

การล่มสลาย

• เสื่อมลง เพราะปัญหาทางเศรษฐกิจ เพราะจีนออกกฏห้ามค้าขายกับพ่อค้าคนกลาง

ล้านนา ( พ.ศ.1800-2100 )

ศูนย์กลางและอาณาเขต

• เดิมเมืองหลวงอยู่ที่เชียงราย ( จีนรุกรานได้ง่ายและขยายอาณาเขตไม่ได้ )
• ต่อมาย้ายมายังเวียงกุมกาม
• หลังจากนั้นย้ายมายังนพบุรีศรีนครพิงค์เชียงใหม่
• ดินแดนคลอบคลุมภาคเหนือของไทย

การเมืองการปกครองไทย

• ปฐมกษัตริย์พ่อขุนมังรายมหาราช
• ปกครองระบอบสมบูรณาญาสิทธิราชย์
• มีการบัญญัติกฏหมายขึ้น เรียกว่า มังรายศาสตร์

วิถีชีวิต ศาสนา ความเชื่อ

• นับถือพระพุทธศาสนานิกายลังกาวงศ์
• มีการใช้ตัวอักษรเป็นของตนเอง เรียกว่า อักษรธรรม (นิยมในเรื่องเกี่ยวกับพระพุทธศาสนา ), อักษรฝักขาม (ดัดแปลงจากลายสือไท) และอักษรไทยนิเทศ

หลักฐาน

• มีการใช้เหรียญกษาปณ์ที่เรียกว่า '' เงินจาด " เป็นสื่อกลางในการแลกเปลี่ยน
• วัดเจดีย์เจ็ดยอด,วัดวิหารหลวง , พระธาตุลำปางหลวง
• พระธาตุสิหิงค์

การล่มสลาย

• ภายหลังการเสื่อมอำนาจตกอยู่ใต้อำนาจของอยุธยา สลับกับพ่าและตกเป็นเมืองขึ้นของไทยในสมัยธนบุรีจนถึงสมัย ร.5

ละโว้ ( พ.ศ.1200 - 1800 )

ศูนย์กลางและอาณาเขต

• ศูนย์กลาง จ.ลพบุรี ในภาคกลางและเมืองพิมายในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ
• คลอบคลุมพื้นที่ลุ่มแม่นำ้เจ้าพระยาฝั่งตะวันออก
• มีแม่นำ้ไหลผ่าน 3 สาย คือ เจ้าพระยา ป่าสัก และลพบุรี

การเมืองการปกครอง

• มีกษัตริย์ปกครอง
• มีชนชั้นในสังคม
• ตกเป็นเมืองขึ้นของขอม ( สมัยพระเจ้าชัยวรมันที่ 1 )

วิถีชีวิต ศาสนา ความเชื่อ

• เริ่มแรกนับถือศาสนาพุทธเถรวาทกับพุทธแบบมหายาน
• ต่อมาเปลี่ยนไปนับถือศาสนาพราหมณ์และศาสาพุทธนิกายมหายาน
• ความเชื่อเรื่องบรรพบุรุษ

หลักฐาน

• รับวัฒนธรรมเขมรศิลปะแบบบายน
• มีการสร้างปราสาทแบบเทวสถานของเขมร
• ผังเมืองมีลักษณะเป็นสี่เหลี่ยมผืนผ้าจำลองจักรวาลคติของฮินดู

การล่มสลาย

• ถูกผนวกเป็นส่วนหนึ่งของอาณาจักรอยุธยา

Visualize Differences

Text #1

Text #2

Text #4

Text #3

43%

34%

6%

17%

ตามพรลิงค์ ( พ.ศ. 1300 - 1500 )

ศูนย์กลางและอาณาเขต

• ตั้งอยู่บนสันทรายริมทะเล เป็นที่ดอนเหมาะสมในการตั้งบ้านเรือน เพาะปลูก
• เป็นเมืองท่าสำคัญ
• ศูนย์กลาง คือ เมืองนครศรีธรรมราช
• คลอบคลุมภาตใต้ของไทย-แหลมมลายู
• ต่อมาเปลี่ยนชื่อเป็นนครศรีธรรมราช ในสมัยพระเจ้าธรรมโศกราช

การเมืองการปกครอง

• ปกครองระบอบสมบูรณาญาสิทธิราชย์

วิถีชีวิต ศาสนา ความเชื่อ

• นับถือศาสนาพราหมณ์-ฮินดู, พุทธนิกายเถรวาท และมหายาน
• ต่อมาพระพุทธศาสนานิกายเถรวาท (ลัทธิลังกาวงศ์) รับมาจากลังกา
• เป็นศูนย์กลางของลัทธิลังกาวงศ์แลเผยแผ่ไปยังสุโขทัย

หลักฐาน

• ในศิลาจารึกของพ่อขุนราม เรียกว่า ศรีธรรมราช ต่อมากลายเป็น นครศรีธรรมราช
• ปรากฎในเอกสารอินเดีย ชื่อ ตมลิง หรือ ตัมลิงค์ หรือตมพลิงค หรือตมพลิงคม

การล่มสลาย

• ตกเป็นเมืองขึ้นของสุโขทัยสมัยพ่อขุนรามคำแหง และต่อมาถูกผนวกรวมเป็นส่วนหนึ่งของอยุธยา

หริภุญชัย ( พ.ศ.1200-1800 )

ศูนย์กลางและอาณาเขต

• ลุ่มนำ้วัง และ แม่นำ้ปิงตอนบนศูนย์กลางปัจจุบันคือ จ.ลำพูน
• ต่อมาในสมัยของพระเจ้าอาทิตยราช เปลี่ยนชื่อเป็นลำพูนชัย

การเมืองการปกครอง

• ระบบกษัตริย์แบบสมมติเทพ

วิถีชีวิต ศาสนา ความเชื่ิอ

• นับถือศาสนาพุทธนิกายเถรวาท

หลักฐาน

• เอกสารจีน เรียกว่า หนี่หวังก๊ก แปลว่า อาณาจักรที่มีผู้หญิงเป็นใหญ่
• ตำนานจามเทวีวงศ์

การล่มสลาย

• ถูกผนวกเป็นส่วนหนึ่งของอาณาจักรล้านนา

Make Connections

Topic 1#

Topic 2#

วิดีโออาณาจักรโบราณในประเทศไทย