Introducing
Your new presentation assistant.
Refine, enhance, and tailor your content, source relevant images, and edit visuals quicker than ever before.
Trending searches
Alkany, alkeny, alkiny...
159
Alkany, alkeny, alkiny...
Opracował Jakub Jaczenia
Przypomnienie
Przypomnienie
Główne źródła węglowodorów to złoża ropy naftowej, węgla kamiennego i gazu ziemnego.
Alkany, alkeny, alkiny to węglowodory.
Węglowodory to związki chemiczne złożone z atomów węgla i wodoru.
Węglowodory dzielimy na nasycone i nienasycone.
Nazwa
Nazwy tych węglowodorów zależą od poszczególnych szeregów homologicznych, w których się znajdują.
Do węglowodorów w układzie homologicznym alkanów dodajemy cząteczkę -an, na przykład: etan, propan.
Do węglowodorów w układzie homologicznym alkenów dodajemy cząteczkę -en, na przykład: eten, propen
Do węglowodorów w układzie homologicznym alkinów dodajemy cząteczkę -yn, na przykład: etyn, propyn.
Zastosowanie
Zastosowanie
Alkany:
Butan używa się w tworzeniu zapalniczek (gaz).
Z alkanów produkuje się także benzyny, oleje napędowe, nafty, smary i asfalt.
Wykorzystuje się je także w produkcji pianek do golenia.
Alkeny:
Wykorzystywane są w produkcji opakowań i pokryć z tworzyw sztucznych oraz guzików. Etenu używa się także w przyspieszaniu dojrzewania owoców czy produkcji rozpuszczalników.
Alkiny:
Etyn także potrzebny jest w produkcji tworzyw sztucznych, a także palników acetynolo-tlenowych oraz gazu do celów technicznych.
Wzory
W węglowodorach różnych szeregów homologicznych, o tej samej ilości atomów węgla w cząsteczce, ilość atomów wodoru będzie się odpowiednio różnić.
Wzory sumaryczne i właściwości
I tak u alkanów występuje dwa razy więcej atomów wodoru, niż atomów węgla + 2 atomów wodoru.
Przykład:
Propan-C3H8 (8=2x3+2)
U alkenów występuje dwa razy więcej atomów wodoru, niż atomów węgla.
Przykład:
Propan-C3H6 (6=2x3)
U alkinów występuje dwa razy więcej atomów wodoru niż atomów węgla - 2 atomów wodoru.
Przykład:
Propan-C3H4 (4=2x3-2)
Właściwości
W zależności od ilości atomów węgla w cząsteczce są w stanie gazowym, ciekłym lub stałym.
<5=stan stały 5-16=ciecz >16=ciało stałe
Węglowodory te nie rozpuszczają się w wodzie.
Alkany są mało reaktywne. Są węglowodorami nasyconymi.
Alkeny i alkiny są reaktywne, dlatego ulegają reakcjom przyłączania i polimeryzacji. Są węglowodorami nienasyconymi.
Alkeny posiadają jedno wiązanie podwójne, a alkiny jedno wiązanie potrójne.
Wszystkie z nich ulegają reakcjom spalania.
Spalanie
Reakcje spalania
Węglowodory ze wszystkich trzech szeregów homologicznych ulegają reakcjom spalania całkowitego, półspalania i spalania niecałkowitego.
Przykłady:
Propan:
C3H8 + 5O2----->3CO2 +4 H2O
2C3H8 + 7O2----->6CO + 8H2O
C3H8 + 2O2---->3C + 4H2O
Propen:
2C3H6 + 9O2 ---> 6CO2 + 6H2O
C3H6 + 3O2 ---> 3CO + 3H2O
2C3H6 + 3O2 ---> 6C + 6H2O
Propyn:
C3H4 +4O2 ---> 3CO2 + 2H2O
2C3H4 + 5O2 ---> 6CO + 4H2O
C3H4 + O2 ---> 3C + 2H2O
Wzory strukturalne
Wzory strukturalne i półstrukturalne.
Propan:
Propen:
Propyn:
Wzory półstrukturalne
Wzory półstrukturalne
Wzory półstrukturalne bardziej złożonych węglowodorów z tych trzech układów homologicznych charakteryzują się występowaniem cząstek takich, jak:
CH3
CH2
Propan: CH3-CH2-CH3
Heksan: CH3-CH2-CH2-CH2-CH2-CH3
Propen: CH2=CH-CH3
Heksen: CH2=CH-CH2-CH2-CH2-CH3
Propyn: CH C-CH3
Heksyn: CH C-CH2-CH2-CH2-CH3
Przyłączanie i polimeryzacja
Reakcja przyłączania polega na rozerwaniu jednego z wiązań w weglowodorze. Wtedy do związku dołączyć się mogą atomy innych pierwiastków.
Dla przykładu:
C2H4+Br2---> C2H4Br2
W wyniku reakcji etenu z bromem powtaje dibromoeten.
Reakcje przyłączania i polimeryzycji
Reakcja polimeryzacji polega na łączeniu się cząstek związków nienasyconych (monomerów) w wielocząstkowe polimery.
Ta reakcja potrzebuje jednak odpowiedniego ciśnienia, temperatury i obecności katalizatora.
Dla przykładu: W wyniku reakcji wielu cząsteczek etenu (w obecności katalizatora i odpowiednich warunków fizycznych) powstaje polieten.
W wyniku reakcji polimeryzacji z monomerów (propenu) powstaje polimer (polipropen).
Przykłady reakcji przyłączania i polimeryzacji
Propen ulega reakcji przyłączania. Razem z chlorem tworzy dichloropropan.