Introducing
Your new presentation assistant.
Refine, enhance, and tailor your content, source relevant images, and edit visuals quicker than ever before.
Trending searches
RADYOGRAFİ YÖNTEMLERİ
913
DİŞ HEKİMLİĞİNDE KULLANILAN
RADYOGRAFİK YÖNTEMLER
Panoramik
Kaynakça
RADYOLOJI
1
Radyoloji Hakkinda
x-işinlari kullanilarak bir objenin fotoğrafik görüntüsünün film üzerine veya dijital olarak monitör üzerine kaydedilmesidir.
Nedir?
Tarihçesi
1895'te X-işinlari keşfedilmiştir.
Diş hekimliğinde ilk radyografin kim tarafindan elde edildiğini gösteren kesin bir belge yoktur.
1896’da Almanya’da, İngiltere’de ve Amerika’da X-işinlari kullanilarak dişlerin görüntüleri elde edilmiştir.
Radyolojik Görüntüleme Yöntemleri
Görüntüleme Yöntemleri
Röntgen
Ultrasonografi
Bilgisayarli Tomografi
Manyetik Rezonans Görüntüleme
2 Başlik Altinda İnceleyebiliriz
2
Radyografi Teknikleri
Bunlar:
İntraoral Radyografi Teknikleri
Ekstraoral Radyografi Teknikleri
Ekstraoral radyografi; intraoral radyografilerin
yetersiz kaldiği durumlarda kullanilir.
Ekstraoral Radyografi Teknikleri
İntraoral Radyografi Teknikleri
3
1) Periapikal radyografi teknikleri
-Açiortay tekniği
-Paralel teknik
2)Isirtma tekniği (bitewing)
3)Okluzal radyografi
1- Esansiyel Ekstraoral Radyografi Teknikleri
a. Lateral çene grafisi
b. Lateral kondil grafisi
c. Lateral sinüs grafisi
2) Spesifik Ekstraoral Radyografi Teknikler
a) Lateral kafa projeksiyonu
b) Lateral sinüs projeksiyonu
c) Posteroanterior kafa projeksiyonu
d) Posteroanterior mandibula projeksiyonu
e) Posteroanterior maksiller sinüs projeksiyonu (Water’s tekniği)
f) Posteroanterior frontal sinüs projeksiyonu
g) Bregma-mentum projeksiyonu
h) İnferosuperior zygomatik ark projeksiyonu
İntraoral ve Ekstraoral
Kisaca bahsetmek gerekirse..
İntraoral Radyografik Teknikler
Periapikal
Isirtma Tekniği
Bir grup diş ve bunlari çevreleyen yapilarin antero-posterior ve inferio-süperior yöndeki görüntüsü inclenir.
Dişlerin kuron kisimlari, alveoler kret ve diş kökünün koronal bir bölümünün antero-posterior ve inferio-süperior yöndeki görüntüsü inclenir. Dişlerin kökleri görülmez.
Okluzal
Çenelerin antero-posterior ve bukko-lingual/palatinal yöndeki görüntüsü inclenir.
Periapikal Radyografi
*dişlerin tam boyutu
*periodontal aralik
*lamina dura
*interdantal ve kök etrafindaki kemik yapi
4
Periapikal
Dişlerin veya destek yapilarin anormal görüntülerini
Diş çürüklerini
Diş anomalilerini
Periodontal hastaliklara bağli kemik değişikliklerini
Periapikal lezyonlari
Bunlari inceleyebiliriz:
NOT:
çocuklarda 0 numarali film kullanilir (22x35)
erişkinlerde 2 numarali film kullanilir (31x41)
Hazirlik Aşamasi
*Hastaya işlem hakkinda bilgi verilir.
*Ekipmanlar hazirlanir, hasta ve hekim kurşun önlük giyer.
*Film ağiz içine yerleştirilmeden önce hastanin yaşi, fiziki yapisi ve radyografi alinacak bölgesi dikkate alinarak ekspojur faktörleri ayarlanir.
*Hasta sirti dik bir biçimde koltuğa oturur, hastanin başi sabit kalabilsin diye tetiyerle desteklenir.
*Hastanin başi sagital düzlem yere dik, okluzal düzlem yere paralel olacak şekilde ayarlanir.
*Ağizda protez varsa çikartilir.
*Film ağza yerleştirilirken, filmin ekspojur tarafi dişlere bakacak şekilde tutulur. Görüntüsü istenen diş filmin ortasina gelecek şekilde film ağza yerleştirilir. (ekspojur taraf=ambalajin düz beyaz tarafi, kabarik nokta da vardir)
*Maksiller dişlerin radyografisinde nokta aşağida, mandibular dişlerde ise nokta yukarida olacak şekilde film yerleştirilmelidir.
*Posterior bölgede periapikal çekiyorsak filmi yatay, anterior bölgede ise dikey olarak konumlandirilir.
*Filmin üst kenari dişlerin kesici kenarlarindan 2-3 mm yukarida olmalidir.
*Ekspojur süresince film ve hasta hareket etmemelidir.
*Paralel tektikte, merkezi işin filme ve dişin uzun eksenine diktir.
*Açiortay tekniğinde, işin demeti; dişin uzun ekseni ve film tarafindan oluşturulan açinin açiortay düzlemine diktir.
Açiortay Tekniği
Açiortay tekniğinde ise plağin bir kenari alt çenede ağiz tabanina, üst çenede damağa temas eder. Bu durumda plak ağiz içindeki yumuşak dokulara temas ettiğinden, plak ve dişlerin paralelliği bozulur. Arada bir açi meydana gelir. Merkezi işin, arada meydana gelen bu açinin açiortayina doğru yönlendirildiğinde istenilen görüntü elde edilir.
Açiortay tekniğinde tavsiye edilen açilar şu şekildedir:
Alt çenede; Üst çenede;
Santral bölge (-15) - (-25) derece (+40) - (+60) derece
Kanin bölge (-20) - (-30) derece (+45) - (+50) derece
Premolar bölge (-5) - (-15) derece (+30) - (+45) derece
Molar bölge (0) - (-1 0) derece (+20 ) - (+30) derece
Dar damak, kisa lingual frenilum, büyük mandibular veya palatal torus varliğinda uygulamak kolaylik sağlar. Ayrica filmden uzun objeleri görüntülemek için vertikal açi arttirilarak görüntü elde edilebilir.
Bu tekniğe dik açi tekniği, uzun kon tekniği veya Fitzgerald tekniği adlari da verilir. Bu teknikle asil amaç dişlerin ve destek dokularinin gerçeğe en yakin görüntülerini elde etmektir.
Paralel teknikte film dişlerin uzun eksenine paralel olacak şekilde ağiz içine yerleştirilir ve merkezi işin her ikisine de dik olarak gönderilir.
Paralel tekniğin uygulanmasi için film tutuculardan yararlanilir. Film tutucu yoksa filmle dişlerin kronlari arasina konan bir pamuk tamponla diş-film paralelliği sağlanabilir.
Bu teknikle uygulanan ana prensipleri şu şekilde siralamak mümkündür;
• *Obje ve film birbirine paralel olmali,
• *Işinlar film ve objeye dik olarak gönderilmeli,
• *Fokal spot-obje arasi mesafe fazla olmali,
• *Obje-film mesafesi mümkün olduğunca kisa tutulmali,
• *Fokal spot küçük olmalidir.
Paralel Teknik
Dişin kendi büyüklüğüne çok yakin görüntü elde edilir. Kök kuron orani değişmez.
İnterproksimal teknik olarak da bilinir.
Arka dişlerin birbirine değen (bakan) yüzeylerinin incelenmesi amaci ile çekilen radyografilerdir.
Özel olarak hazirlanmiş filmler kullanilir ve bu filmlerin hassas tarafinin ortasinda bir kanat bulunur. Film ağza yerleştirilip hastaya bu kanadi issirmasi söylenir. Böylece hem maksilla hem de mandibuladaki dişlerin özellikle kronlari bu şekilde elde edilen bir radyogramda değerlendirilir.
Genellikle başlangiç çürüklerinin belirlenmesinde tercih edilir.
5
Bitewing
Şunlari inceleyebilriz:
İnterproksimal çürükler
Pulpa odasinin büyüklüğünü
İnterdental septumun durumunu
Taşkin dolgulariı
Dişlerin kontak noktalariniı
Kökün ortasina kadar kök kanalini
Sekonder çürükleriı
Bazen de dişlerin furkasyon bölgelerini inceleyebiliriz.
6
Okluzal
Bu teknik diğer intraoral radyografi tekniklerinden farklidir. 5.7 x 7.6 cm büyüklüğündeki filmin okluzal düzleme yerleştirilmesiyle elde edilen, dental arklarin göreceli olarak geniş bir kismini görüntülemeye yarayan tekniktir.
Okluzal radyografide film dişlerin okluzal yüzeyleriyle temas edecek şekilde ağiz içerisine yerleştirilir. Okluzal radyografide kullanilan filmler diğer intraoral filmlerden daha büyüktür. Bu filmler de diğer intra-oral filmler gibi ambalajlanmiştir ve bunlarin hassas taraflari da fabrikasyon olarak işaretlenmiştir.
Okluzal radyografi, mandibula ve maksillada değişik pozisyonlarda yapilir.
Mandibulanin okluzal görünümünü elde etmek için filmin hassas tarafi ağiz tabanina gelecek ve film ramusun ön kismina değecek şekilde yerleştirilir. Hastaya filmi yavaşça isirmasi söylenir. Eğer hasta dişsiz ise film yerleştirildikten sonra filmi parmaklari ile tutmasi veya pamuk tampon konularak isirmasi söylenir.
Maksillada özellikle bir tarafin okluzal görünümü isteniyorsa film görüntüsü istenen tarafa doğru kaydirilir. Merkezi işin görüntüsü istenen taraftan film düzlemiyle yaklaşik 65 derece açi yapacak şekilde gönderilir.
Okluzal radyografilerde;
Patolojilerin bukko-lingual veya bukko-palatinal genişliklerini
Yabanci cisimleri
Maksilla veya mandibulada oluşan kiriklariı
Gömülü dişlerin lokalizasyonlariniı
Tükrük bezi taşlarini saptayabiliriz.
Panoramik röntgen, mandibular ve maksillar dental arklari ve çevre dokularin görüntüsünü elde etmeye yarayan bir tekniktir.
X-işini kaynaği ve dedektörün cisim etrafinda resiprokal hareketi temeline dayanir. Bu hareket, klasik röntgen işlemi gibi görünse de tomografi prensibine benzetilmektedir. Bu nedenle bu tekniğe, pantomografi de denilmektedir.
Panoramik radyografi tüm dişleri ve çeneleri, göz çukurunun 1/3 kismina kadar maksiller bölgeyi, maksiller sinusleri, mandibulayi ve temporo-mandibuler eklemi bir arada gösteren tekniktir.
7
- • Diş ve diş eti hastaliklariı
- • Ağiz içi kistleri
- • Tümörler ve ağiz içi kanserleri
- • Hasar görmüş dişleri
- • Alt çene eklem rahatsizliklari
- • Sinüzit gibi yapilari
Çekim Amaci
Nasil Çekilir?
Çekim, hasta ayakta veya oturur pozisyonda yapilir. Servikal vertebralar mümkün olduğunca vertikal konumda bulunmalidir. Bunu sağlamak için hastanin biraz geri eğilmesi gerekir. Başi sabitleştirmek için, iki yandan tespit edici aygit kullanilir. Ayrica, hastanin ağiz açikliğini cihazin tespit edici düzeneğiyle ilişkili bir isirma çubuğu koyularak hastanin bunu isirmasi söylenir. Bu sayede ağzin bir miktar açik olmasi sağlanirken, dişlerin kapanma çizgisinin de tam horizontal olmasi sağlanmiş olur. Tetkik sirasinda, hasta dudaklarini kapatmali ve dilini damağiyla temas ettirmelidir. Panoramik için 12x30 cm ebatli kaset, kaset tutucuya yerleştirilir. Kasetin sağ tarafina R veya sol tarafina L işaret konur. Merkezi işin, diş arkusunu merkezleyecek şekilde santralize edilir. Diyafram, istenen radyografi bölgesini içine alacak şekilde ayarlanir ve çekim yapilir.
Principles of Dental Imaging - Olaf E. Langland / Robert P. Langlais / John W. Preece
Diş Hekimliği Radyolojisi - Prof. Dr. Abubekir Harorli / Doç. Dr. H. Murat Akgül / Yrd. Doç. Dr. Saadettin Dağistan
Röntgen Işinlari Ve Diş Hekimliğinde Uygulamalar - Prof. Dr. Gündüz Bayirli