AKTYWNOŚĆ OBYWATELSKA - by Stojanka Lesički

Obywatel to...

• osoba mieszkająca w mieście - fałsz
• osoba, ciesząca się określonymi prawami niezależnie od statusu społecznego, przynależności rasowej czy narodowej, płci czy też innych cech

Obywatel to...

Prawa człowieka i obywatela

Prawa człowieka - prawa wszystkich ludzi, posiadamy je od momentu narodzin (prawo do wolności, nikt nie może być poddany torturom, ani być niewolnikiem; prawo do wolności myśli, religii; prawo do edukacji - obcokrajowcy w danym kraju również je posiadają)

Prawa obywatela - określone prawa posiadane przez obywateli danego kraju - prawo do głosowania i do bycia wybieranym (możliwość udziału w podejmowaniu decyzji o sprawach publicznych)

Historia praw obywatelskich

Prawo do decydowania w sprawach publicznych w społeczności starożytnych Aten - wszyscy obywatele je posiadali, ale pełnoprawne obywatelstwo należało tylko do dorosłych mężczyzn po 20 roku życia, wszyscy pozostali zaś urodzeni w Atenach, kobiety, niewolnicy oraz ci spoza granic państwa-miasta, byli wykluczeni.

W czasach średniowiecznych, monarchowie lub władcy feudalni nadawali prawa obywatelom, a korzystać z nich mogli członkowie klasy rządzącej.

Nawet jeszcze w XX wieku w wielu krajach kobiety nie mogły głosować (np. w Szwajcarrii kobiety uzyskały prawa wyborcze w 1971 roku, a w Lichtensteinie w 1984).

Demokracja

Demos - lud; kratos - władza; rządy ludu, ludowładztwo

Demokracja klasyczna (Ateny) - wszyscy obywatele (oprócz wyżej wymienionych wyjątków) biorą udział w podejmowaniu decyzji o sprawach publicznych

Demokracja reprezentatywna - obywatele wybierają swoich przedstawicieli, którzy podejmują decyzje w ich imieniu. Obecnie kraje zamieszkują miliony obywateli, w związku z czym nie jest możliwe, aby tak jak w Atenach, ludzie zbierali się na placach i podejmowali decyzje wspólnie.

Istota współczesnej demokracji

• przedstawiciele decydują o sprawach publicznych w danej społeczności
• obywatele wybierają swoich przedstawicieli, zazwyczaj co 4 lata
• wybory są czasem kiedy obywatele oceniają satysfakcję z wybranych przedstawicieli (nagroda - ponowny ich wybór)
• wybory - najważniejsza forma udziału obywateli; kontrola władzy
• systemy demokratyczne nie sugerują pasywności i poddania się, ale krytyczną refleksje i aktywność
• dlatego też udział w wyborach nie jest jedyną rolą obywatela

Referendum i inicjatywa obywatelska jako formy udziału

Referendum i inicjatywa obywatelska jako formy udziału

Referendum - forma demokracji bezpośredniej; obywatele głosują bezpośrednio w danej kwestii; decyzja większości głosów zostaje wprowadzona w życie

Inicjatywa obywatelska - obywatele próbują wskazać polityczne i społeczne problemy, z którymi organ przedstawicielski ma się zmierzyć

Inne możliwości udziału obywateli

Inne możliwości udziału obywateli

• aktivnosti usmjerene na senzibilizaciju javnosti i izgradnju

kapaciteta za građanski aktivizam (poučavanje za građanski

aktivizam kroz tribine, radionice, kulturno-umjetničke

manifestacije)

• volontiranje
• djelovanje u strankama
• sudjelovanje u izbornim kampanjama
• kampanje i zagovaranje prema donositeljima odluka i javnom mnijenju
• sudjelovanje u javnim raspravama o zakonima,
• otpor i građanski neposluh (peticije, prosvjedi, štrajk,)

Przykłady aktywności obywatelskiej

Przykłady aktywności obywatelskiej

zbiórka nakrętek - w wielu instytucjach i szkołach zbiera się plastikowe nakrętki, aby pieniądze uzyskane z recyklingu przekazać na pomoc osobom potrzebującym

coroczna akcja "Góra grosza" - podczas której zbierane są te drobne monety, na pomoc dzieciom, które wychowują się poza swoją rodziną – w domach dziecka czy rodzinach zastępczych. Pośrednim, ale najważniejszym celem akcji jest działanie edukacyjne – pokazanie najmłodszym, jaką siłę stanowić może niewielka pomoc wielu ludzi i wspólne działanie dla dobra potrzebujących