Społeczeństwo w epoce ekonomii. Obraz relacji społecznych w "Lalce".

Społeczeństwo „Lalki”

Mieszczaństwo

Biedota

„Różnorodność społeczeństwa w Lalce”

Arystokracja

Inteligencja

Arystokracja

-warstwa najbardziej uprzywilejowana,

-wykorzystuje swoją pozycję, aby zyskać określone korzyści,

-warstwa najbardziej zdemoralizowana i zdegenerowana (?),

-liczy się dla nich tylko pochodzenie oraz pieniądze.

Biedota

- ich los jest zależny od innych,

- pragną poprawy swojego losu,

- nie mają szans, aby dorównać arystokracji,

- z góry są na straconej pozycji.

Mieszczaństwo

- ludzie pracowici,

- najbardziej zróżnicowana warstwa,

- są wśród nich Żydzi, spolszczeni Niemcy, Polacy,

- nie tworzą jednej społeczności, każdy martwi się tylko o swój los.

Inteligencja

- jej przedstawiciele dostrzegają problemy, jakie dręczą społeczeństwo w Polsce,

- są otwarci na zmiany,

- pragną jedności społecznej oraz równości.

Społeczeństwo „Lalki” stanowi mocno zróżnicowaną grupę. Prus oddał nastroje panujące w ówczesnej Polsce oraz stosunek Polaków do poszczególnych mniejszości. Dyskusja skupiona wokół mniejszości wiąże się w powieści mocno powiązana z polskim dyskursem kapitalistycznym, mocno związanym z żydowskim i niemieckim (obcym).

Żydzi - mniejszość żydowska w Polsce XIX wieku stanowiła liczną grupę społeczną. W „Lalce” można zaobserwować, jak sobie ona radzi w obliczu narastającego antysemityzmu, możemy też zauważyć stosunek Polaków względem niej: stereotypowy budowany przez wieki. Wizerunek Żydów nie jest jednoznaczny. Z jednej strony podkreślona została ich przedsiębiorczość, zaradność, a z drugiej, ich wizerunkowi wyraźnie towarzyszą powielone stereotypy.

Mieszczaństwo niemieckie - pokazane głównie pozytywnie jako cechujące się pracowitością, solidnością oraz rzetelnością. Przedstawicielami tej mniejszości jest rodzina Minclów, która jawi się jako uosobienie stereotypowych obrazów Niemców. Sknerstwo, dyscyplina, dbałość o porządek to cechy, które ich charakteryzują. Opisując tę grupę, Prus zadbał też o pokazanie dobrych cech, jak np. dbanie o pracowników, sprawiedliwość, szacunek do pracy.

1

2

Epidemia, reż. cała ludzkość (2010)

Parasite, reż. Bongo Joon - ho (2019)

Ostatnie wydarzenia powinny uświadomić nam, że jako społeczeństwo ciągle twimy w sztywnych ramach konwenansów i zależności. Społeczeństwo „Lalki” to nie tylko twór literacki, to nie fikcja, to nasza codzienność. W obliczu pandemii prawo do kwarantanny mają wybrani, część społeczeństwa zmuszona jest do pozostania na ulicach. Mowa tutaj o bezdomnych. Więcej znajdziesz na krytykapolityczna.pl/kraj/koronawirus-bezdomni/

Rozpad struktukry społecznej

Pasożyt - tak - po polsku brzmi tytuł filmu, który przywołuje najbardziej znane motywy i tematy poruszane przez literaturę pozytywistyczną, w tym przez „Lalkę”. Film stawia widzowi trudne pytanie, na które każdy z nas musi sobie sam odpowiedzieć: Kto jest pasożytem? Biedni, którzy oczekują pomocy od bogatych? A może bogaci, którzy wykorzystują biednych? Reżyser niezwykle precyzyjnie zdaje się pokazywać, że róność społeczna, w którą każą nam wierzyć, to fikcja.

Relacje społeczne w „Lalce” są relacjami destrukcyjnymi. Wszystkim rządzi pieniądz. On decyduje o pozycji zajmowanej w społeczności. Kapitalizm wykształcił myślenie, że ten kto ma pieniądze, ma także władzę. Pozwala wykorzystywać innych, płacąc mało lub nie płacąc nic. Mania przeliczania, ubóstwienie pieniądza sprawia, że warstwa najbiedniejsza staje się wykorzystywana. Ekonomia pokazana w „Lalce” dzieli ludzi, prowadzi do destrukcji społeczeństwa. Cały system zaczyna się rozpadać, kiedy w relacjach społecznych zapomina się o tych, którzy mają niewiele.

Dla dociekliwych

Joker, reż. Todd Phillips (2019)

Przeczytaj esej Olgi Tokarczuk „Lalka i perła”, będący osobistym odczytaniem dzieła Prusa przez autorkę.

Oglądając film, warto uważnie prześledzić relacje społeczne. Film doskonale pokazuje, co dzieje się z jednostkami wykluczonymi oraz, w jaki sposób dochodzi do napięć społecznych, kiedy uprzewilejowani wykorzystują swoją pozycję.

http://tinyurl.com/ub6278u

Możecie skorzystać z przykładu