3 mavo De Koude Oorlog

Vandaag

Politieke strommingen

• Socialisme en het communisme
• Kapitalisme
• Fascisme

Kapitalisme

Economische system.

Investeren om zoveel mogelijk winst te maken.

Communisme

Karl Marx: ongelijkheid bestrijden.

- Arbeiders en boeren: REVOLUTIE!

- Overheid zou alle bezig overnemen en eerlijk verdelen!

- Communisten: bezit en macht moet gelijk worden verdeeld

https://www.schooltv.nl/video/karl-marx-1818-1883-grondlegger-van-het-communisme/

Rusland voor de Revolutie

Rusland werd geleid door een keizer: TSAAR!

Russische volk was arm!

Censuur: protesten tegen armoede of de tsaar werden zwaar neergeslagen.

Geheime politie

Tsaar Nicolaas II

VLADIMIR OELJANOV= LENIN

Communistische leider:

• Beloofde vrede, werk en brood.
• Verbannen naar het buiteland.

23 februari 1917: Internationale Vrouwendag

Sint-Petersburg: demonstreerden voor gelijke rechten.

Arbeiders van de nabijgelegen staalfabrieken deden mee!

Soldaten ook!

FEBRUARIREVOLUTIE VERSPREIDDE ZICH OVER HET HELE LAND!

TSAAR WORDT AFGEZET

Het komt een tijdelijk regering

Oktoberrevolutie

Wapenstilstand met Duitsland

Burgeroorlog in Rusland

Bolsjewieken (Lennins mannen) nemen de macht over.

RUSLAND WORDT DE SOVJET UNIE!

Einde WOII:

Filmpje

https://schooltv.nl/video/andere-tijden-in-de-klas-boeren-op-zn-amerikaans/playlist/213/

Bondgenoten worden vijanden

Februari 1945: Conferentie van Jalta!

• Duitsland en Berlijn werden in vier bezettingszones verdeeld en werden tijdelijk bestuurd door de Geallieerden.
• Duitsland wordt een democratie.
• De Sovjet-Unie mocht haar grens naar het westen opschuiven (nieuwe aanval uit het westen voorkomen)

Bondgenoten worden vijanden

Juli 1945: Conferentie van Potsdam!

• De nazi's zouden worden gestraft.
• Duitsland zou een democratisch bestuur krijgen.
• Onvriendelijke sfeer, want...

Harry S. Truman

Amerikans president van 1945-1953.

Wantrouwde het communisme.

De Trumanleer: Amerika heeft het recht om landen te helpen als daar communisten aan de macht probeerden te komen.

Josef Stalin

Dictator, dus tegen democratie.

Bang voor uitbreiding van het kapitalisme in de Sovjetzone en voor de Amerikaanse militaire kracht.

Ontstaan van de Koude Oorlog

Een periode van spanning tussen de communistische Sovjet-Unie en de kapitalistische Verenigde Staten waarin steeds een oorlog dreigde tussen beide partijen, maar een directe oorlog kwam er nooit!

Een verdeeld Europa

Europa was na de oorlog verdeeld in twee invloedsferen:

1. Gebieden onder direct of indirect invloed van de Verenigde Staten (West-Europa): een kapitalistische systeem (vrijemarkteconomie), met een democratische bestuur en verijheid van meningsuiting.

2. Gebieden onder direct of indirect invloed van de Sovjet-Unie (Oost-Europa): communistische dictatuur, een economische systeem (planeconomie) en geen vrijheid van meningsuiting.

Het IJzeren Gordijn

Grenzen tussen Oost- en West-Europa.

Gebouwd door de Sovjet-Unie om westerse invloeden en spionen te voorkomen.

Economische hulp aan West-Europa

De Marshallhulp, om de economie na de WOII te herstellen.

• Om te voorkomen dat veel mensen voor het communismen zouden kiezen.
• De groeiende invloed van de Sovjet-Unie tegen te houden.
• CONTAIMENT-POLITIEK = marshallhulp en Trumanleer.

De VS stelden geld en goederen beschikbaar voor ALLE Europese landen, dus ook de communistische landen. Stalin verbod het gebruik van de Marschallhulp.

Win-win situatie: de Europese economieën herstelden zich snelen de welvaart groeide en de Amerikanen profiteerde van de verkoop van goederen en machines aan Europa.

Twee machtsblokken

Westblok: onder leiding van de VS

Oostblok: onder leiding van de Sovjet-Unie

• Beiden probeerden hun invloedssfeer te vergroten en zo veel mogelijk bondgenoten te krijgen door economisch steun te geven of militaire hulp te bieden.
• Beiden steunden tegenstanders in elkaars invloedssferen.
• Wapenwedloop: beiden ontwikkelden steeds meer en steeds krachtiger wapens (kostte veel geld en grondstoffen).

Opdrachten

Maak de opdrachten 3, 6, 7, 8, 9, 10a, 11a, 13, 14b, 14c en 17.

Tijd: 20 minuten

VANDAAG NOG BESPREKEN!

Bespreken

Afsluiten

1. Wat werd in het Conferentie van Jalta afgesproken?

2. Hoe is de Koude Oorlog ontstaan?

3. Wat waren de verschillen tussen Oost- en West-Europa?

1945, Conferentie van Jalta

• Duitsland moest verdeeld worden in vier bezettingszones, bestuur door de geallieerden.

De verdeling van Duitsland:

• Tijdelijk
• Om de economie te herstellen.
• Om oorlogsmisdadigers te straffen.

Maar...

Rusland was communistisch (sovjet regering, vervolging)

Engeland, Frankrijk en Amerika waren kapitalistisch (streven naar democratie, economie opbouwen ipv leeg roven, allen grote misdadigers werden opgepakt).

De Blokkade van Berlijn

• Wantrouwen en spionagen!
• Stalin wilde de verspreiding van westerse

invloed tegen te gaan.

• 1949: west voert de D-mark zonder overleg

met Stalin.

Stalin sluit alle toegangswegen en stroomtoevoer

naar West-Berlijn = BLOKKADE VAN BERLIJN!

Er dreigde honger.

Reactie van de Westen: een luchtburg op West-Berlijn om de stad te bevoorraden.

De blokkade duurde 11 maanden!

De deling van Duitsland

Mei 1949: De Westen geeft het bestuur van Duitsland terug aan de Duitsers (inclusief West-Berlijn) = ontstaan van de Bondsrepubliek Duitsland (BRD).

• Economisch en militair samenwerking.

Oktober 1949: Ontstaan van de Duitse Democratische Republiek (DDR).

• Socialistisch

Invloedssferen

Amerika richtte de Noord-Atlantische Verdragsorganisatie (NAVO):

• militair bondgenootschap tussen de westerse landen.

Invloedssferen

Sovjet-Unie richtte de

Warschaupact op, het militaire bondgenootschap van het Oostblok.

Filmpje over het Blokkade van Berlijn.

https://schooltv.nl/video/histoclips-berlijn-en-de-koude-oorlog/#q=De%20Blokkade%20van%20Berlijn

De jaren '50

Het Wirtschaftswunder: de economische wonder van West-Berlijn, mogelijk door:

• De Marshallhulp
• Samenwerking met Europese landen.
• Werd lid van de NAVO

In andere woorden: steun van Europa en Amerika.

Intussen in de DDR:

• Land werd omgevormd tot een communistische dictatuur.
• Censuur, vervolging.
• Planeconomie (de regering bepaalde wat er geproduceerd moest worden. Gevolgen: gebrek aan geld, grondstoffen en machines). Moest goedkoop producteren leveren aan Oostbloklanden.
• Werd lid van het Warschaupact.

De Berlijnse Muur

Wat was het doel?

De Berlijnse Muur

Oost-Duitsers vluchtten massaal naar het Westen en er dreigde een tekort aan arbeidskrachten in de DDR.

Maatregelen vanaf 1961:

• Alle toegangen naar West-Berlijn werd afgesloten met prikkeldraad, blokkades en wachtposten.
• Bouw van een muur.
• Bouw van een zwaarbeveiligde muur.
• De Dead Zone

Propaganda in de DDR : de Berlijn muur was een antifascistische beschermingsmuur om dreigende westerse aanval te voorkomen en propaganda buiten de houden.

Leven in de DDR

Volgens de regering was alles perfect!

Maar in werkelijkheid durfden nietmand kritiek te uiten, omdat ze bang waren voor de Stasi...

Jaren '70: voorzichtige ontspanning

Willy Brandt: West-Duitser premier.

Ostpolitik: toenadering tot de DDR

• Erkent de DDR tot een echte staat.
• Sloot verdragen met de Sovjet-Unie:

- Afspraken over Berlijn, handel, leningen, hereniging van families en politieke gevangenen werden vrijgekocht door het Westen.

Filmpje

Andere tijdens in de klas: De trein naar vrijheid!

https://schooltv.nl/video/andere-tijden-in-de-klas-de-trein-naar-de-vrijheid/#q=Koude%20Oorlog

Groepsopdracht Driestappeninterview

Groepjes van 4.

Leerling A: De jaren '50

Leerling B: De Berlijnse Muur

Leerling C: Leven in de DDR

Leerling D: Voorzichtige ontspanning

Bedenk (tijdens het lezen) minimaal 2 hoofdvragen!

Stap 1, max. 5 minuten

• Leerling A interview leerling B.
• Leerling C interview leerling D

Stap 2, max. 5 minuten

• Leerling B interview leerling A
• Leerling D interview leerling C

Stap 3, max. 5 minuten

Samenvatten!

• Leerling A vat het interview met leerling B samen voor het hele groepje. Daarna vat leerling B het interview met leerling A voor het hele groepje.
• Leerling C vat het interview met leerling D en leerling D dat van leerling C.

Nabespreking, max. 10 minuten

Iedereen in het groepje moet weten wat de andere gezegd heeft.

Wat hebben jullie van deze opdracht geleerd?

Kahoot

Ga naar kahoot.com

Afsluiten

De gevolgen van de Koude Oorlog voor Duitsland tussen 1945 en 1980.

- Hoe en waarom werd Duitsland na de WOII verdeeld?

- Wat was de blokkade van Berlijn?

- Hoe was het met Duitsland in de jaren 50?

- Wat was het doel van de Berlijnse Muur?

- Hoe was het leven in de DDR?

1. Filmje

https://schooltv.nl/video/andere-tijden-in-de-klas-korea/#q=Korea

2. Uitleg H3

Eind WOII:

• Noord-Korea was communistisch
• Zuid-Korea was kapitalistisch

1950: Noord-Korea valt het Zuiden aan om met doel het communisme uit te breiden. Ze veroveren een groot gebied.

De VS wilt de uitbreiding van het communisme tegenhouden.

Koreaoorlog (1950-1953)

De Verenigde Naties (VN) stuurden een leger om het Zuiden te verdedigen, onder leiding van de VS.

De VN-troepen veroverden grote delen

van Noord-Korea, maar China was ook

communistisch en begon te bemoeien.

De VN-troepen moest zich terugtrekken

tot aan de grens op de 38e breedtegraad.

Koreaoorlog (1950-1953)

Sinds 1953 heerst er een wapenstilstaan tussen Noord- en Zuid-Korea, maar er werd nooit een officieel vredesverklaring getekend.

De grens is nog oorlogsgebied en wordt zwaar bewaakt.

Korea nu:

Double click to edit

https://nos.nl/artikel/2283271-noord-korea-kim-jong-un-was-bij-raketoefening.html

Cubaanse Revolutie

1959: Samen met Che Guevara weet Fidel Castro de didactor Batista te verjaagen en een communistische regering te vestigen.

Cuba ligt maar 140km van Amerika...

Amerika wil niet samenwerken met Cuba.

Cuba vraagt hulp aan de Sovjet-Unie!

Het embargo van de Verenigde Staten tegen Cuba

De VS verbod alle handel met Cuba.

Amerika steunde een invasie op Cuba (Varkensbaai 1961, mislukte invasie van gevluchten Cubanen).

Gevolgen: Fidel Castro begon bewonderd te worden in Cuba en andere landen en ging nauw samenwerken met de Sovjet-Unie:

• Handelsverdragen gesloten
• Militaire samenwerking (Russische kernwapens en raketinstalaties op Cuba).

Cubacrisis 1962

Spionagevliegtuigen fotografeerden de Russische raketinstalaties op Cuba.

Cubacrisis (1962)

President Kennedy eiste dat de Russische schepen die met raketten aan boord onderweg waren naar Cuba, zou omkeren. Er kwam een zeeblokkade en Amerika zouden alle schepen op weg naar Cuba controleren.

Was dit het begint van de derde wereldoorlog?

Gevolgen: "ontdooien" van de Koude Oorlog

• Chroesjtsjov liet de schepen op het laatste moment omdraaien.
• De Sovjet-Unie haalden haar raketinstallaties weg uit Cuba.
• De Amerikanen beloofden Cuba niet aan te vallen.
• Amerika haalden de Amerikaanse raketbases weg uit Italië en Turkije.

Vietnam wordt onafhankelijk

Vietnam was een Franse kolonie.

Het land wilde na de WOII onafhankelijk zijn.

Ho Chi Minh, communist, voerde een guerrillaoorlog tegen de Fransen.

Frankrijk werd verslagen en het land werd opgedeeld in tweeën: Noord (communistisch)- en Zuid-Vietnam (kapitalistisch, maar werd eingelijk een dictatuur).

Noord-Vietnam steun een bevrijdingsbeweging in Zuid-Vietnam, de Vietcong.

De Vietcong

Wilden een einde maken aan de dictatuur.

Ze veroveren grote delen van het Zuiden.

Noord-Vietnam hoopte het land te verenigen in één

communistisch land, maar...

De TRUMANLEER!

Amerika steunde de dictatuur in het Zuiden!

Vietnamoorlog 1965-1975

De dominotheorie!

De VS stuurde militaire adviserus naar Zuid-Vietnam en daarna Amerikaanse soldaten, maar...

De Vietcongs hadden de steun van de bevolking en van de Sovjet-Unie (wapens).

De Vietcongs kenden het oerwoud.

Invloed van de media

De Verenigde Naties

Opgericht in 1945.

Doel: vrede en veiligheid in de wereld te bewaren

en het leven van mensen te verbeteren.

Veiligheidsraad: 15 landen, waarvan 5 zijn permanente lenden (VS, Rusland, China, Groot-Brittannië en Frankrijk). De andere 10 landen worden om de 2 jaar gekozen.

Wat doet de Veiligheidsraad: conflicten onderzoeken. Alle landen stemen over het genomen besluit (resolutie, bijv. een land straffen opleggen of militaire ingrijpen in een conflictgebied.)

Vetorecht: tegen een resolutie stemmen.

Opdrachten

Maak de opdrachten 9, 10, 12, 13, 15, 16 en 17.

Afsluiten

Wat waren de belangrijskte conflicten tijdens de Koude Oorlog?

- Waarom brak er een oorlog in Korea uit en hoe is deze verlopen?

- Wat was de Cubaanse Revolutie?

- Wat was de Cubacrisis?

- Waarom brak er een oorlog in Vietnam en hoe is deze verlopen?

- Wat doet de Verenigde Naties?

1. Uitleg H4: Het einde van de Koude Oorlog

Begin jaren 80':

• Economische groei en politieke ontwikkelingen in Westerse landen, maar niet in de Sovjet Unie.
• SU leiders leefden in luxe, terwijl de gewonen mensen konden bijna niet rondkomen.
• Planeconomie zorgde voor veel bureacratie en weinig productie.
• Slecht economie = slecht inkomen, maar groot uitgaven.
• Oorlog in de buurt van Afghanistan.
• Wapenwedloop kost geld.

BIJNA FAILLIET!

Perestrojka en glasnost

Perestrojka= hervormen van de economie:

• Vrijemarkteconomie en eigen bedrijven gedeeltelijk toegestaan.
• Nieuwe technologieën ingevoerd (moderniseren)
• Het Westen was niet langer de vijand, maar kon de Sovjet-Unie helpen.
• Bezuiniging: troepen uit de landen van het Warschaupact terugtrekken.
• Einde van de wapenwedloop!

Michail Gorbatsjov:

Partijleider van de Russische Communistische Partij, 1985.

Perestrojka en glasnost

1988: Gorbatsjov en Reagan sluiten een akkoord om het aantal kernwapens te verminderen.

Perestrojka en glasnost

Glasnost = openheid!

• Vrijheid van meningsuiting.
• Kritiek geven op beslissingen en de regering.

Michail Gorbatsjov:

Partijleider van de Russische Communistische Partij, 1985.

Het Oostblok verdwijnt

Oostbloklanden mochten nu hervormen.

Het Sovjetleger zou niet langer ingrijpen bij binnenlandse problemen.

De leiders van de Oostbloklanden waren niet democratisch gekozen en zonder militaire steun van Moskou konden zij het volk niet langer onderdrukken en aan de macht blijven.

De bevolkingen waren hun onvrijheid en slechte economische situatie zat.

Er komen protesten.

Het Oostblok verdwijnt

Augustus 1989: Hongarije opent de grens met Oostenrijk. Het einde van de IJzeren Gordijn.

Eind 1989, communistische regeringen geweldloos tot aftreden gedwongen (op Roemenië af).

Er kwamen democratische verkeizingen.

De DDR verdwijnt

1980:

• Veel schulden
• Groot ontevredenheid = Stati werd nog strenger = ontevredenheid groeide nog meer.
• DDR-leiding wilde niet hervormen.
• Nog meer vluchtelingen
• Demostraties: om vrijheid van meningsuiting en reizen naar de BRD. Later riepen ze om één Duitsland!

DDR-leiding had niet langer de steun van de Sovjettroepen. Reizen naar het Westen werd toegestaan.

1989: Val van de Berlijnse Muur

Oost-Duitsers verzamelden zich met tienduizenden bij de Muur.

De grenswachten openden de doorgangen.

DE MUUR WAS GEVALLEN!

Duitsers begonen de muur de slopen!

Duitse eenwording, 1990

West-Duitse regeringsleider Kohl wilde de BRD en DDR verenigen in één Duitsland. Hij had steun nodig van de VS, Europa, Sovjet-Unie en de bevolking van de DDR.

• VS en Europa: waren voor de vereniging. Duitsland zou lid blijven de EU en de NAVO.
• Sovjet-Unie: stemden toe, nadat Kohl miljarden aan financiële en technische steun beloofde.
• DDR: financiële steun krijgen in ruil voor vrije verkiezingen.

3 ktober 1990: Duitse eenwording!

Einde van de Sovjet-Unie

Gevolgen van Perestrojka en Glasnost:

• Prijzen werden nu bepaald door de markt.
• Veel bedrijven waren ouderwets. De productie bleef laag, de prijzen stegen en de lonen bleven laag.
• Gorbatsjov kreeg veel kritiek. Onstaan van nieuwe partijen. De communisten hadden steeds midner invloed.
• De Sovjetrepublieken wilden niet langer bij de Sovjet-Unie horen: onafhankelijkheid!

1991: EINDE VAN DE SOVJET-UNIE!

Nieuwe machtsverhoudingen

Val van de Muur, van de Ijzeren Gordijn en de Sovjet-Unie betekende het einde van de Koude Oorlog!

• VS bleef als supermacht.
• Rusland nam de plaats in van de Sovjet-Unie.
• Het nationalisme kwam weer naar boven in de oude Oostblok landen = ontstaan van nieuwe staten.
• Tejschen en Slowaken gingen vreedzaam uit elkaar. Burgeroorlog in Joegoslavië.
• Uitbreiding van de EU en de NAVO.
• Duitsland werd een van de leidende landen in de EU.

Opdrachten maken en bespreken

Opdrachten maken: 3ab, 4ab, 5, 6, 7, 8, 9 en 10

Tijd: 30 minuten, daarna bespreken!

Zelfstandig, overleggen mag.

Muziek? Alleen via je laptop!

Film

Goodbye Lenin!

Afsluiten

Waardoor kwam er een einde aan de Koude Oorlog en welke gevolgen had dat?

Communisme

Karl Marx: ongelijkheid bestrijden.

- Arbeiders en boeren: REVOLUTIE!

- Overheid zou alle bezig overnemen en eerlijk verdelen!

- Communisten: bezit en macht moet gelijk worden verdeeld

https://www.schooltv.nl/video/karl-marx-1818-1883-grondlegger-van-het-communisme/

Bondgenoten worden vijanden

Februari 1945: Conferentie van Jalta!

• Duitsland en Berlijn werden in vier bezettingszones verdeeld en werden tijdelijk bestuurd door de Geallieerden.
• Duitsland wordt een democratie.
• De Sovjet-Unie mocht haar grens naar het westen opschuiven (nieuwe aanval uit het westen voorkomen)

Bondgenoten worden vijanden

Juli 1945: Conferentie van Potsdam!

• De nazi's zouden worden gestraft.
• Duitsland zou een democratisch bestuur krijgen.
• Onvriendelijke sfeer, want...

Harry S. Truman

Amerikans president van 1945-1953.

Wantrouwde het communisme.

De Trumanleer: Amerika heeft het recht om landen te helpen als daar communisten aan de macht probeerden te komen.

Josef Stalin

Dictator, dus tegen democratie.

Bang voor uitbreiding van het kapitalisme in de Sovjetzone en voor de Amerikaanse militaire kracht.

Ontstaan van de Koude Oorlog

Een periode van spanning tussen de communistische Sovjet-Unie en de kapitalistische Verenigde Staten waarin steeds een oorlog dreigde tussen beide partijen, maar een directe oorlog kwam er nooit!

Een verdeeld Europa

Europa was na de oorlog verdeeld in twee invloedsferen:

1. Gebieden onder direct of indirect invloed van de Verenigde Staten (West-Europa): een kapitalistische systeem (vrijemarkteconomie), met een democratische bestuur en verijheid van meningsuiting.

2. Gebieden onder direct of indirect invloed van de Sovjet-Unie (Oost-Europa): communistische dictatuur, een economische systeem (planeconomie) en geen vrijheid van meningsuiting.

Het IJzeren Gordijn

Grenzen tussen Oost- en West-Europa.

Gebouwd door de Sovjet-Unie om westerse invloeden en spionen te voorkomen.

Economische hulp aan West-Europa

De Marshallhulp, om de economie na de WOII te herstellen.

• Om te voorkomen dat veel mensen voor het communismen zouden kiezen.
• De groeiende invloed van de Sovjet-Unie tegen te houden.
• CONTAIMENT-POLITIEK = marshallhulp en Trumanleer.

De VS stelden geld en goederen beschikbaar voor ALLE Europese landen, dus ook de communistische landen. Stalin verbod het gebruik van de Marschallhulp.

Win-win situatie: de Europese economieën herstelden zich snelen de welvaart groeide en de Amerikanen profiteerde van de verkoop van goederen en machines aan Europa.

Twee machtsblokken

Westblok: onder leiding van de VS

Oostblok: onder leiding van de Sovjet-Unie

• Beiden probeerden hun invloedssfeer te vergroten en zo veel mogelijk bondgenoten te krijgen door economisch steun te geven of militaire hulp te bieden.
• Beiden steunden tegenstanders in elkaars invloedssferen.
• Wapenwedloop: beiden ontwikkelden steeds meer en steeds krachtiger wapens (kostte veel geld en grondstoffen).

De verdeling van Duitsland:

• Tijdelijk
• Om de economie te herstellen.
• Om oorlogsmisdadigers te straffen.

Maar...

Rusland was communistisch (sovjet regering, vervolging)

Engeland, Frankrijk en Amerika waren kapitalistisch (streven naar democratie, economie opbouwen ipv leeg roven, allen grote misdadigers werden opgepakt).

De Blokkade van Berlijn

• Wantrouwen en spionagen!
• Stalin wilde de verspreiding van westerse

invloed tegen te gaan.

• 1949: west voert de D-mark zonder overleg

met Stalin.

Stalin sluit alle toegangswegen en stroomtoevoer

naar West-Berlijn = BLOKKADE VAN BERLIJN!

Er dreigde honger.

Reactie van de Westen: een luchtburg op West-Berlijn om de stad te bevoorraden.

De blokkade duurde 11 maanden!

De deling van Duitsland

Mei 1949: De Westen geeft het bestuur van Duitsland terug aan de Duitsers (inclusief West-Berlijn) = ontstaan van de Bondsrepubliek Duitsland (BRD).

• Economisch en militair samenwerking.

Oktober 1949: Ontstaan van de Duitse Democratische Republiek (DDR).

• Socialistisch

Invloedssferen

Amerika richtte de Noord-Atlantische Verdragsorganisatie (NAVO):

• militair bondgenootschap tussen de westerse landen.

Invloedssferen

Sovjet-Unie richtte de

Warschaupact op, het militaire bondgenootschap van het Oostblok.

De jaren '50

Het Wirtschaftswunder: de economische wonder van West-Berlijn, mogelijk door:

• De Marshallhulp
• Samenwerking met Europese landen.
• Werd lid van de NAVO

In andere woorden: steun van Europa en Amerika.

Intussen in de DDR:

• Land werd omgevormd tot een communistische dictatuur.
• Censuur, vervolging.
• Planeconomie (de regering bepaalde wat er geproduceerd moest worden. Gevolgen: gebrek aan geld, grondstoffen en machines). Moest goedkoop producteren leveren aan Oostbloklanden.
• Werd lid van het Warschaupact.

De Berlijnse Muur

Wat was het doel?

De Berlijnse Muur

Oost-Duitsers vluchtten massaal naar het Westen en er dreigde een tekort aan arbeidskrachten in de DDR.

Maatregelen vanaf 1961:

• Alle toegangen naar West-Berlijn werd afgesloten met prikkeldraad, blokkades en wachtposten.
• Bouw van een muur.
• Bouw van een zwaarbeveiligde muur.
• De Dead Zone

Propaganda in de DDR : de Berlijn muur was een antifascistische beschermingsmuur om dreigende westerse aanval te voorkomen en propaganda buiten de houden.

Jaren '70: voorzichtige ontspanning

Willy Brandt: West-Duitser premier.

Ostpolitik: toenadering tot de DDR

• Erkent de DDR tot een echte staat.
• Sloot verdragen met de Sovjet-Unie:

- Afspraken over Berlijn, handel, leningen, hereniging van families en politieke gevangenen werden vrijgekocht door het Westen.

Koreaoorlog

Eind WOII:

• Noord-Korea was communistisch
• Zuid-Korea was kapitalistisch

1950: Noord-Korea valt het Zuiden aan om met doel het communisme uit te breiden. Ze veroveren een groot gebied.

De VS wilt de uitbreiding van het communisme tegenhouden.

Koreaoorlog (1950-1953)

De Verenigde Naties (VN) stuurden een leger om het Zuiden te verdedigen, onder leiding van de VS.

De VN-troepen veroverden grote delen

van Noord-Korea, maar China was ook

communistisch en begon te bemoeien.

De VN-troepen moest zich terugtrekken

tot aan de grens op de 38e breedtegraad.

Koreaoorlog (1950-1953)

Sinds 1953 heerst er een wapenstilstaan tussen Noord- en Zuid-Korea, maar er werd nooit een officieel vredesverklaring getekend.

De grens is nog oorlogsgebied en wordt zwaar bewaakt.

Cubaanse Revolutie

1959: Samen met Che Guevara weet Fidel Castro de didactor Batista te verjaagen en een communistische regering te vestigen.

Cuba ligt maar 140km van Amerika...

Amerika wil niet samenwerken met Cuba.

Cuba vraagt hulp aan de Sovjet-Unie!

Het embargo van de Verenigde Staten tegen Cuba

De VS verbod alle handel met Cuba.

Amerika steunde een invasie op Cuba (Varkensbaai 1961, mislukte invasie van gevluchten Cubanen).

Gevolgen: Fidel Castro begon bewonderd te worden in Cuba en andere landen en ging nauw samenwerken met de Sovjet-Unie:

• Handelsverdragen gesloten
• Militaire samenwerking (Russische kernwapens en raketinstalaties op Cuba).

Cubacrisis 1962

Spionagevliegtuigen fotografeerden de Russische raketinstalaties op Cuba.

Cubacrisis (1962)

President Kennedy eiste dat de Russische schepen die met raketten aan boord onderweg waren naar Cuba, zou omkeren. Er kwam een zeeblokkade en Amerika zouden alle schepen op weg naar Cuba controleren.

Was dit het begint van de derde wereldoorlog?

Gevolgen: "ontdooien" van de Koude Oorlog

• Chroesjtsjov liet de schepen op het laatste moment omdraaien.
• De Sovjet-Unie haalden haar raketinstallaties weg uit Cuba.
• De Amerikanen beloofden Cuba niet aan te vallen.
• Amerika haalden de Amerikaanse raketbases weg uit Italië en Turkije.

Vietnam wordt onafhankelijk

Vietnam was een Franse kolonie.

Het land wilde na de WOII onafhankelijk zijn.

Ho Chi Minh, communist, voerde een guerrillaoorlog tegen de Fransen.

Frankrijk werd verslagen en het land werd opgedeeld in tweeën: Noord (communistisch)- en Zuid-Vietnam (kapitalistisch, maar werd eingelijk een dictatuur).

Noord-Vietnam steun een bevrijdingsbeweging in Zuid-Vietnam, de Vietcong.

De Vietcong

Wilden een einde maken aan de dictatuur.

Ze veroveren grote delen van het Zuiden.

Noord-Vietnam hoopte het land te verenigen in één

communistisch land, maar...

De TRUMANLEER!

Amerika steunde de dictatuur in het Zuiden!

Vietnamoorlog 1965-1975

De dominotheorie!

De VS stuurde militaire adviserus naar Zuid-Vietnam en daarna Amerikaanse soldaten, maar...

De Vietcongs hadden de steun van de bevolking en van de Sovjet-Unie (wapens).

De Vietcongs kenden het oerwoud.

De Verenigde Naties

Opgericht in 1945.

Doel: vrede en veiligheid in de wereld te bewaren

en het leven van mensen te verbeteren.

Veiligheidsraad: 15 landen, waarvan 5 zijn permanente lenden (VS, Rusland, China, Groot-Brittannië en Frankrijk). De andere 10 landen worden om de 2 jaar gekozen.

Wat doet de Veiligheidsraad: conflicten onderzoeken. Alle landen stemen over het genomen besluit (resolutie, bijv. een land straffen opleggen of militaire ingrijpen in een conflictgebied.)

Vetorecht: tegen een resolutie stemmen.

Het einde van de Koude Oorlog

Begin jaren 80':

• Economische groei en politieke ontwikkelingen in Westerse landen, maar niet in de Sovjet Unie.
• SU leiders leefden in luxe, terwijl de gewonen mensen konden bijna niet rondkomen.
• Planeconomie zorgde voor veel bureacratie en weinig productie.
• Slecht economie = slecht inkomen, maar groot uitgaven.
• Oorlog in de buurt van Afghanistan.
• Wapenwedloop kost geld.

BIJNA FAILLIET!

Perestrojka en glasnost

Perestrojka= hervormen van de economie:

• Vrijemarkteconomie en eigen bedrijven gedeeltelijk toegestaan.
• Nieuwe technologieën ingevoerd (moderniseren)
• Het Westen was niet langer de vijand, maar kon de Sovjet-Unie helpen.
• Bezuiniging: troepen uit de landen van het Warschaupact terugtrekken.
• Einde van de wapenwedloop!

Michail Gorbatsjov:

Partijleider van de Russische Communistische Partij, 1985.

Perestrojka en glasnost

1988: Gorbatsjov en Reagan sluiten een akkoord om het aantal kernwapens te verminderen.

Perestrojka en glasnost

Glasnost = openheid!

• Vrijheid van meningsuiting.
• Kritiek geven op beslissingen en de regering.

Michail Gorbatsjov:

Partijleider van de Russische Communistische Partij, 1985.

Het Oostblok verdwijnt

Oostbloklanden mochten nu hervormen.

Het Sovjetleger zou niet langer ingrijpen bij binnenlandse problemen.

De leiders van de Oostbloklanden waren niet democratisch gekozen en zonder militaire steun van Moskou konden zij het volk niet langer onderdrukken en aan de macht blijven.

De bevolkingen waren hun onvrijheid en slechte economische situatie zat.

Er komen protesten.

Het Oostblok verdwijnt

Augustus 1989: Hongarije opent de grens met Oostenrijk. Het einde van de IJzeren Gordijn.

Eind 1989, communistische regeringen geweldloos tot aftreden gedwongen (op Roemenië af).

Er kwamen democratische verkeizingen.

De DDR verdwijnt

1980:

• Veel schulden
• Groot ontevredenheid = Stati werd nog strenger = ontevredenheid groeide nog meer.
• DDR-leiding wilde niet hervormen.
• Nog meer vluchtelingen
• Demostraties: om vrijheid van meningsuiting en reizen naar de BRD. Later riepen ze om één Duitsland!

DDR-leiding had niet langer de steun van de Sovjettroepen. Reizen naar het Westen werd toegestaan.

1989: Val van de Berlijnse Muur

Oost-Duitsers verzamelden zich met tienduizenden bij de Muur.

De grenswachten openden de doorgangen.

DE MUUR WAS GEVALLEN!

Duitsers begonen de muur de slopen!

Einde van de Sovjet-Unie

Gevolgen van Perestrojka en Glasnost:

• Prijzen werden nu bepaald door de markt.
• Veel bedrijven waren ouderwets. De productie bleef laag, de prijzen stegen en de lonen bleven laag.
• Gorbatsjov kreeg veel kritiek. Onstaan van nieuwe partijen. De communisten hadden steeds midner invloed.
• De Sovjetrepublieken wilden niet langer bij de Sovjet-Unie horen: onafhankelijkheid!

1991: EINDE VAN DE SOVJET-UNIE!

Nieuwe machtsverhoudingen

Val van de Muur, van de Ijzeren Gordijn en de Sovjet-Unie betekende het einde van de Koude Oorlog!

• VS bleef als supermacht.
• Rusland nam de plaats in van de Sovjet-Unie.
• Het nationalisme kwam weer naar boven in de oude Oostblok landen = ontstaan van nieuwe staten.
• Tejschen en Slowaken gingen vreedzaam uit elkaar. Burgeroorlog in Joegoslavië.
• Uitbreiding van de EU en de NAVO.
• Duitsland werd een van de leidende landen in de EU.