8_hafta_Muhasebe

MADDİ OLMAYAN VARLIKLAR

MADDİ OLMAYAN VARLIKLAR

İşletmeye gelecekte fayda sağlayacak,

Belirlenebilir olacak (maliyeti güvenilir olarak),

Kontrol edilebilecek (devredilebilme-satılabilme).

MADDİ OLMAYAN VARLIKLARIN ÖZELLİKLERİ

Tanımlanabilir,

Fiziken varolmayan,

Parasal olmayan varlıklardır.

DEĞERLEME

Satın Alınan Maddi Olmayan Varlıklar:

• Maliyeti ile kayıtları alınır.
• Kullanıma hazır hale gelene kadar katlanılan tüm harcamalar maliyetin içine dahil edilir.
• Maliyetini oluşturan unsurlar:

-Satın alma bedeli.

-Yasal harcamalar.

DEĞERLEME

İşletme İçerisinde Yaratılan Maddi Olmayan Varlıklar:

-İşletmeler katlandıkları tüm araştırma harcamalarını ve bazı geliştirme harcamalarını doğrudan doğruya gider kaydederler.

-Ekonomik olarak gerçekleştirilebilir hale gelen geliştirme harcamaları varlık olarak sınıflandırılırlar.

MADDİ OLMAYAN VARLIKLARDA İTFA

Sınırlı Ömre Sahip Maddi Olmayan Varlıklar:

• Yararlı ömrü boyunca sistematik olarak giderleştirilir.
• Direkt olarak maddi olmayan varlık hesabından düşülebileceği gibi “Birikmiş İtfa Hesabı” gibi kontra bir hesapta kullanılabilir.
• Yararlı ömür, varlığın nakit yaratabilme özelliği dikkate alınarak belirlenir.
• İtfa varsa maliyetinden ömür sonu değeri düşülerek hesaplanır.

MADDİ OLMAYAN VARLIKLARDA İTFA

Sınırsız Ömre Sahip Maddi Olmayan Varlıklar:

• Maddi olmayan varlığın nakit girişi yaratacağı dönem ile ilgili olarak bir zaman limitini tahmin etmek söz konusu değildir.
• İtfa söz konusu değildir.
• En az her dönem sonunda mutlaka değer düşüklüğü testinin uygulanması gerekmektedir.

MADDİ OLMAYAN VARLIKLARDA İTFA

MADDİ OLMAYAN VARLIK TÜRLERİ

• Pazarlama ile ilgili
• Müşteri ile ilgili
• Sanat eserleri ile ilgili
• Sözleşmeden doğan
• Teknoloji ile ilgili
• Şerefiye

PAZARLAMA İLE İLGİLİ

• Markalar, isim hakları, internet alan adları.

• Satın alma harcamaları varlık olarak kaydedilir.

• İtfaya tabi değildirler.

MÜŞTERİ İLE İLGİLİ

• Müşteri listeleri, bekleyen siparişler, müşteri ilişkileri.

• Satın alma harcamaları varlık olarak kaydedilir.

• Yararlı ömrü boyunca itfaya tabi tutulur.

MÜŞTERİ İLE İLGİLİ

Yeşil Market İşletmesi 1 Ocak 2014 tarihinde bir gazetenin müşteri listesini 6.000.000 TL’ye satın almıştır.

Yeşil Market İşletmesi bu müşteri listesinden 3 yıl boyunca fayda sağlamayı beklemektedir.

MÜŞTERİ İLE İLGİLİ

1 OCAK

Müşteri listeleri 6.000.000

Nakit 6.000.000

31 ARALIK 2014

2015

2016

İtfa Gideri 2.000.000

Müşteri Listeleri 2.000.000

SANAT ESERLERİ İLE İLGİLİ

• Oyunlar, kitaplar, sinema filmleri, müzik parçaları, resimler, fotoğraflar, video veya görsel materyaller.

• Telif haklarının satın alınması için yapılan ödeme maliyeti oluşturur.

• Yararlı ömrü boyunca itfaya tabi tutulur.

SÖZLEŞMEYE DAYALI

• Marka kiralama sözleşmeleri (franchase), isim hakkı kullanma (licensing) sözleşmeleri, inşaat izin sözleşmeleri, radyo-televizyon yayın yapma hakkı sözleşmeleri.
• Sınırlı ömre sahip marka kiralama veya isim hakkı kullanma sözleşmeleri ömürleri boyunca itfaya tabi tutulurlar.
• Sınırsız ömre sahip marka kiralama veya isim hakkı kullanma sözleşmeleri maliyet değeri ile raporlanır ve itfaya tabi tutulmazlar.

TEKNOLOJİ İLGİLİ

• Patent alınmış teknoloji bilgileri ve ticaret sırları.
• Genellikle sınırlı ömre sahip olurlar.
• Patent satın almak amacıyla yapılan harcamaların tamamı varlık olarak kaydedilir.
• Patent yaratmak amacıyla yapılan harcamaların tamamı giderleştirilir.
• Yasal süre veya yararlı ömürden kısa olanı üzerinden itfaya tabi tutulurlar.

ŞEREFİYE

Şirket birleşmesi veya satın alma esnasında, satın alınan şirket için ödenen bedel ile satın alınan şirketin net varlıklarının gerçeğe uygun değeri arasındaki fark şerefiye olarak isimlendirilir.

İşletmenin kendi yaratmış olduğu şerefiye varlık olarak kaydedilemez.

ŞEREFİYENİN HESAPLANMASI VE KAYITLARA ALINMASI

Siyah İşletmesi Kırmızı İşletmesini 10 Mart 2017 tarihinde 400.000 TL ödeyerek satın almıştır. Kırmızı İşletmesinin 10 Mart 2017 tarihli bilançosu aşağıdaki gibidir.

ŞEREFİYENİN HESAPLANMASI

Siyah İşletmesi Kırmızı İşletmesinin varlıklarının gerçeğe uygun değerlerini aşağıdaki gibi tespit etmiştir.

Kırmızı İşletmesi Siyah İşletmesinin 400.000 TL’lik teklifini kabul etmeyi düşünmektedir.

Bu satın alma işlemi ile ilgili olarak eğer varsa şerefiyenin değeri nedir?

ŞEREFİYENİN HESAPLANMASI

ŞEREFİYENİN KAYITLARA ALINMASI

Siyah İşletmesinin satın alma işlemi ile ilgili olarak 10 Mart 2017 tarihinde yapmış olduğu yevmiye kaydı:

25.000

35.000

122.000

223.000

50.000

Nakit

Alacaklar

Stoklar

Duran Varlıklar

Şerefiye

Borçlar

Nakit

55.000

400.000

ŞEREFİYE

Şerefiyede Değer Düşüklüğü

• Şerefiyenin ömrünün sınırsız olduğu kabul edilir.
• Şerefiye itfaya tabi tutulamaz.
• Şerefiye değer düşüklüğüne uğradığında defter değeri düzeltilir.

MADDİ OLMAYAN VARLIKLARDA DEĞER

DÜŞÜKLÜĞÜ

MADDİ OLMAYAN VARLIKLARDA DEĞER

DÜŞÜKLÜĞÜ

Bulut İşletmesinin sahip olduğu kömür madeni çıkarma patentinin 2016 yılı sonu defter değeri 5.000.000 TL’dir. Fakat son yıllarda kömüre olan talebin düşmesi ve alternatif yakıtların kullanımının yaygınlaşması ile birlikte patent hakkının değer düşüklüğüne uğradığına ilişkin göstergeler oluşmuştur.

MADDİ OLMAYAN VARLIKLARDA DEĞER

DÜŞÜKLÜĞÜ

Bulut İşletmesi kullanım değerini geri kazanılabilir değer olarak belirlemiştir (çünkü patentin aktif bir piyasası yoktur). Bulut İşletmesi patentin kullanım değerini gelecekte yaratılacak nakit akışlarını piyasa faiz oranı ile bugüne çekerek 2.000.000 TL olarak hesaplamıştır.

MADDİ OLMAYAN VARLIKLARDA DEĞER

DÜŞÜKLÜĞÜ

Değer Düşüklüğü Zararı 3.000.000 TL

5.000.000 TL 2.000.000 TL

BİLİNMİYOR

2.000.000 TL

MADDİ OLMAYAN VARLIKLARDA DEĞER

DÜŞÜKLÜĞÜ

Değer düşüklüğü zararının kayıtlara alınması:

Değer Düşüklüğü Zararı 3.000.000

Patentler 3.000.000

MADDİ OLMAYAN VARLIKLARDA DEĞER

DÜŞÜKLÜĞÜ

Şerefiye Hariç Sınırsız Ömre Sahip Maddi Olmayan Varlıklarda Değer Düşüklüğü

• En az her dönem sonunda değer düşüklüğü testine tabi tutulurlar.
• Değer düşüklüğü testi sınırlı ömre sahip maddi duran varlıklarda olduğu gibidir. Yani,

-Maddi olmayan varlığın defter değeri ile geri kazanılabilir değeri karşılaştırılır.

-Eğer geri kazanılabilir değer, defter değerinden daha düşük ise değer düşüklüğü kayıtlara alınır.

MADDİ OLMAYAN VARLIKLARDA DEĞER

DÜŞÜKLÜĞÜ

Aras Radyo 2.000.000 TL ödeyerek ilgili kamu kurumundan radyo yayını yapma lisansı satın almıştır. Kurallara uygun yayın yapıldığı takdirde lisans 10 yılda bir yenilenebilir niteliktedir. Aras Radyo lisansı şu ana kadar düşük bir maliyet ile 2 kere yenilemiştir. Aras Radyo nakit akışlarının sonsuz olduğunu kabul ederek, lisansı da sınırsız ömre sahip maddi olmayan varlık olarak sınıflandırmıştır.

MADDİ OLMAYAN VARLIKLARDA DEĞER

DÜŞÜKLÜĞÜ

Lisans veren ilgili kamu kurumu lisansları yenilemek yerine açık artırma ile en yüksek fiyata satmaya karar vermiştir. Benzer lisanslar için yapılan açık artırmalara dayanarak, Aras Radyo sahip olduğu lisansın satış maliyeti düşülmüş gerçeğe uygun değerinin 1.500.000 TL olduğunu tahmin etmektedir.

ŞEREFİYEDE DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ

• İşletmeler en az her dönem sonunda şerefiyeyi test etmek zorundadırlar.

• Şerefiye tek başına nakit akışı yaratamadığından, değer düşüklüğü testinin şerefiyenin ilgili olduğu en küçük nakit yaratan birime uygulanması gerekmektedir.

• Nakit yaratan birim, diğer varlıklardan bağımsız olarak nakit yaratabilen en küçük birimdir.

ŞEREFİYEDE DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ

Güneş İşletmesinin faaliyet gösterdiği 3 bölüm vardır. Yapışkan bölümünü 4 sene önce 2.000.000 TL’ye satın almıştır. Fakat maalesef, bu bölüm son 3 çeyrektir zarar etmektedir. Güneş İşletmesinin yönetimi bu bölümü değer düşüklüğü testi için değerleyecektir.

ŞEREFİYEDE DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ

Yapışkan bölümünün satın alınması sırasında ortaya çıkan 900.000 TL şerefiye dahil net varlıklarının değeri aşağıdaki gibidir.

ŞEREFİYEDE DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ

2.400.000 TL

2.800.000 TL

Değer düşüklüğü yoktur

Güneş İşletmesi yapışkan bölümünün geri kazanılabilir değerini kullanım değerini 2.800.000 TL olarak tahmin ederek belirlemiştir.

Bilinmiyor

2.800.000 TL

ŞEREFİYEDE DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ

Değer Düşüklüğü Zararı 500.000 TL

2.400.000 TL 1.900.000 TL

Yapışkan bölümünün geri kazanılabilir değerinin 1.900.000 TL olduğu varsayılırsa;

1.900.000 TL

BİLİNMİYOR

ŞEREFİYEDE DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ

Değer Düşüş Zararı 500.000

Şerefiye 500.000