Nursing Care Conference

Hematocrit

Hct

Hct (Hematocrit ) ความเข้มข้นของเลือดเป็นการตรวจเพื่อประเมินภาวะโลหิตจาง โดยจะตรวจเมื่อมาฝากครรภ์ครั้งแรกและตรวจซ้ำเมื่ออายุครรภ์ประมาณ 30-32 สัปดาห์ ปกติไม่ควรต่ำกว่า 33 vol% เนื่องจากปริมาตรเลือด (blood volume) และเม็ดเลือดแดง (red blood cell) เมื่ออายุครรภ์ครบกำหนดปริมาตรเลือดจะเพิ่มขึ้นร้อยละ 30 – 40

(1, 500 มิลลิลิตร) โดยจะเพิ่มมากที่สุดเมื่ออายุครรภ์ 32-34 สัปดาห์ จำนวนเม็ดเลือดแดงเพิ่มขึ้นช้าๆ และจะเพิ่มด้วยอัตราคงที่ประมาณร้อยละ 20-30 หรือ 450 มิลลิลิตรส่วนปริมาณ plasma จะเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็วในไตรมาสที่ 1 และไตรมาสที่ 2 และเพิ่มสูงสุดเมื่อตั้งครรภ์ได้ 34 สัปดาห์โดยรวมเพิ่มประมาณ ร้อยละ 40 50 ของปริมาณก่อนตั้งครรภ์ ดังนั้น สัดส่วนการเพิ่มของ plasma volume จึงมากกว่าการเพิ่มของเม็ดเลือดแดงทำให้ค่าฮีโมโกลบินและฮีมาโตคริตลดลงเกิดภาวะโลหิตจาง เรียกว่า Physiological anemia หรือ (Dilution (ซึ่ง Hb ไม่ควรต่ำกว่า 11 gm%)

Mean Corpuscular Volume

MCV

MCV (Mean Corpuscular Volume) เป็นการตรวจกรองพาหะโรคเบต้า-ธาลัสซีเมีย และโรคฮีโมโกลบิน E ในหญิงตั้งครรภ์ MCV ที่ต่ำกว่าปกติ ย่อมแสดงว่า ปริมาตรเฉลี่ยของเม็ดเลือดแดงแต่ละเม็ดมีขนาดเล็กกว่าปกติ ซึ่งอาจถือเป็นข้อบ่งชี้ทำให้ทราบว่า กำลังมีโรคโลหิตจางอันเนื่องมาจากเซลล์เม็ดเลือดแดงเล็กเกินไป (Microcytic anemia) อาจเกิดจากร่างกายขาดธาตุเหล็ก หรือจากโรคโลหิตจางจากพันธุกรรมที่เรียกว่า “ธาลัสซีเมีย”

Antihuman immunodeficiency virus

Anti HIV

anti HIV (Antihuman immunodeficiency virus)

ควรตรวจทั้งสตรีมีครรภ์และสามี โดยทั้งสตรีมีครรภ์และสามี

ต้องได้รับการให้คำปรึกษาก่อนการตรวจเลือด และเป็นไปด้วยความสมัครใจ (VCT) เพื่อป้องกันการติดเชื้อ

จากแม่สู่ลูก เป็นการตรวจ serum เพื่อหาเชื้อ HIV โดยวิธี FDA-licensed Elisa ถ้าผลการตรวจหาเชื้อ HIV ให้ผลบวกจาเป็นต้องตรวจเลือดเพิ่มเติมด้วยวิธี (enzyme linked immunosorbent assays [ELISA]) และเทคนิควิธี western blot technology เพื่อยืนยันการติดเชื้อ HIV

Dichlorophenol Indophenol Precipitation test

DCIP

DCIP (Dichlorophenol Indophenol Precipitation test)

เป็นการตรวจคัดกรองพาหะ Thalassemia (ฮีโมโกลบินอี : Hb E) เนื่องจากโรคธาลัสซีเมียเป็นโรคที่ถ่ายทอดทางพันธุกรรม ซึ่งอาจทำให้ทารกในครรภ์เลือดจางและซีดมาก อาจถึงขั้นเสียชีวิตในครรภ์ หรือหลังการคลอด การรายงานผล คือ Positive หรือ Negative อาจให้ผล positive ได้ใน Hb H disease ถ้าผล positive ควรตรวจยืนยัน โดยการตรวจ Hb typing การแปลผล DCIP test ควรทำด้วยความระมัดระวังเนื่องจากมีปัจจัยต่างๆ ที่มีผลต่อการตกตะกอนของสายฮีโมโกลบินอีที่ถูกออกซิไดซ์ในสารละลายของ DCIP รวมทั้งการหยุดปฏิกิริยาและกำจัด DCIP ส่วนเกินออกไป เพื่อสามารถอ่านได้ด้วยตาเปล่า

Venereal Diseases Research Laboratory

VDRL

VDRL test (Venereal Diseases Research Laboratory)

การตรวจกรองเบื้องต้นเพื่อดูการติดเชื้อโรคซิฟิลิส เนื่องจากโรคซิฟิลิสในหญิงตั้งครรภ์ จะส่งผลต่อทารกในครรภ์ โดยทำให้ทารกติดเชื้อซิฟิลิส ทารกเจริญเติบโตช้า คลอดก่อนกำหนด หรืออาจเสียชีวิตในครรภ์ ถ้าผลตรวจเป็น Reactive อาจไม่ได้บ่งชี้การติดเชื้อดังกล่าวชัดเจน เพราะในผู้ป่วยที่มีการติดเชื้อไวรัสชนิดอื่นๆ หรือ ผู้ป่วยที่มีความปกติของภูมิคุ้มกัน สามารถตรวจพบผลบวกได้เช่นกัน ดังนั้น จึงควรทำการตรวจยืนยันผลอีกครั้งด้วยวิธี TPHA test

Blood Gr.

Blood Group

การตรวจหมู่เลือด ABO และหมู่เลือด Rh คัดกรองเพื่อประเมินความเสี่ยงของการเกิดภาวะการแตกของเม็ดเลือดแดง (Hemolysis) จากหมู่เลือดไม่เข้ากัน (ABO blood group incompatibility)

Osmotic Fragility

OF

OF (Osmotic Fragility) เป็นการตรวจคัดกรองธาลัสซีเมีย ตรวจเม็ดเลือดแดง หรือพิจารณาจากค่า mean corpuscular volume (MCV) ร่วมกับ dichlorophenol indophenol precipitation test (DCIP) หากเป็นผลบวกส่งตรวจ hemoglobin typing เพื่อการวินิจฉัยและรักษา

Hepatitis B surface antigen

HBsAg

HBsAg (Hepatitis B surface antigen) เชื้อไวรัสตับอักเสบชนิดบี เพื่อตรวจการเป็นพาหะของเชื้อ

โรคไวรัสตับอักเสบบี เพราะไวรัสตับอักเสบบีสามารถถ่ายทอด

ได้ทางรก และสารคัดหลั่งขณะคลอด ในรายที่ผลเลือด HBsAg ให้ผลบวก แสดงว่าสตรีมีครรภ์เป็นพาหะของโรคไวรัสตับอักเสบบี จะต้องให้คำแนะนาการปฏิบัติตัว เพื่อป้องกันการดำเนินของโรค

ที่รุนแรงขึ้นและการแพร่กระจายเชื้อไปสู่บุคคลอื่น และต้องให้คำปรึกษาการดูแลให้ทารกได้รับภูมิคุ้มกันโดยการฉีด Hepatitis B immunoglobulin (HBIG) ภายใน 24 ชั่วโมง

Urine analysis

UA

UA (Urine Analysis) การตรวจปัสสาวะอย่างละเอียด คือ การตรวจวิเคราะห์น้ำปัสสาวะเพื่อดูลักษณะทางกายภาพ สารเคมี และตรวจทางกล้องจุลทรรศน์ เพื่อค้นหาความผิดปกติและประเมินความเสี่ยงในบางโรคเบื้องต้นจากน้ำปัสสาวะ

การซักประวัติ

การซักประวัติ

ก่อนตั้งครรภ์ : หญิงตั้งครรภ์รับรู้ว่าตนเองมีสุขภาพร่างกายแข็งแรง ไม่มีโรคประจำตัว ไม่มีการแพ้ยา แพ้อาหาร เมื่อมีอาการเจ็บป่วยเล็กๆ น้อยๆ จะไปรับการรักษาที่โรงพยาบาลที่ทำงาน ไม่ซื้อยามารับประทานเอง ไม่รับประทานยาสมุนไพร ไม่ได้เข้ารับการตรวจสุขภาพประจำปี ไม่ดื่มสุรา ไม่สูบบุหรี่

ขณะตั้งครรภ์ : ได้รับวัคซีนป้องกันบาดทะยักและคอตีบ 3 ครั้ง เมื่อ พ.ศ.2548 หญิงตั้งครรภ์รับรู้ว่าตนเองตั้งครรภ์ โดยมีประจำเดือนขาดประมาณ 2 เดือน มีอาการวิงเวียนศีรษะ คลื่นไส้ คัดตึงเต้านม จึงไปซื้อที่ตรวจครรภ์มาตรวจ จึงทราบว่าตนเองตั้งครรภ์ หลังจากทราบว่าตนตั้งครรภ์จึงได้มาฝากครรภ์ที่คลินิกฝากครรภ์โรงพยาบาลกาฬสินธุ์ มีความรู้เกี่ยวกับการดูแลตนเองขณะตั้งครรภ์เนื่องจากเคยตั้งครรภ์มาแล้ว 1 ครั้ง เช่น การรับประทานอาหารที่มีประโยชน์ ดื่มนม ไม่ทำงานหนัก ไม่ยกของหนัก และการให้นมบุตรหลังคลอด 6 เดือน เป็นต้น มีภาวะไม่สุขสบาย คือ ปัสสาวะบ่อย คลื่นไส้อาเจียน วิงเวียนศีรษะ เมื่อเกิดภาวะไม่สุขสบายไม่ทราบวิธีการดูแลตนเอง ไม่ดื่มสุรา ไม่สูบบุหรี่

การตรวจห้องปฏิบัติการ/การตรวจพิเศษ

การตรวจทางห้องปฏิบัติการ/การตรวจพิเศษ

การตรวจ urine pregnancy test วันที่ 9 มกราคม 2563 ผลเป็นบวก

ข้อมูลที่เป็นปัญหา/ภาวะเสี่ยง

ข้อมูลที่เป็นปัญหา/ภาวะเสี่ยง

มีภาวะไม่สุขสบาย คือ ปัสสาวะบ่อย คลื่นไส้อาเจียน วิงเวียนศีรษะ ทราบว่าเป็นภาวะไม่สุขสบายที่เกิดจากการตั้งครรภ์แต่ไม่ทราบวิธีการดูแลตนเอง

การซักประวัติ

การซักประวัติ

ก่อนตั้งครรภ์ : หญิงตั้งครรภ์รับประทานอาหารวันละ 3 มื้อ ตรงเวลา รับประทานได้ทั้งอาหารพื้นบ้านและอาหารไทย ชอบรับประทานอาหารรสจัด เช่น ส้มตำ ยำ รับประทานผลไม้ได้ทุกชนิด ไม่มีปัญหาเกี่ยวกับการเคี้ยว กลืน ไม่มีอาการท้องอืด ท้องเฟ้อ ปฏิเสธการแพ้ยา แพ้อาหาร ดื่มน้ำที่กรองสะอาด 1,000-1,500 มล./วัน

ขณะตั้งครรภ์ : หญิงตั้งครรภ์ให้ข้อมูลว่ามักมีอาการคลื่นไส้อาเจียน

เมื่อได้กลิ่นอาหารบางชนิด เช่น ปลาร้า รับประทานได้น้อย บางครั้งไม่อยากอาหาร รับประทานอาหารวันละ 3 มื้อ ตรงเวลา ไม่กินจุบจิบ อาหารที่รับประทาน เช่น นม น้ำเต้าหู้ ข้าวต้ม โจ๊ก ไม่รับประทานอาหารรสจัด ผลไม้ที่รับประทาน เช่น มะละกอ ส้ม น้ำดื่มจะดื่มน้ำเปล่าประมาณ 1500-2000 ml

การตรวจร่างกาย

การตรวจร่างกาย

มารดามีสีหน้าสดชื่น น้ำหนักตัวก่อนตั้งครรภ์ 45 kg สูง 160 cm BMI = 17.58 kg/m2 แปลผล น้ำหนักอยู่ในเกณฑ์ต่ำกว่าปกติ ปัจจุบันน้ำหนัก 45 kg สูง 160 cm ตลอดระยะการตั้งครรภ์น้ำหนักเท่าเดิม ไม่มีเยื่อบุตาซีด ริมฝีปากชุ่มชื่น ฟันไม่ผุ ไม่มีเหงือกบวม ต่อมไทรอยด์ไม่โต

ข้อมูลที่เป็นปัญหา/ภาวะเสี่ยง

มีอาการคลื่นไส้อาเจียน รับประทานได้น้อย บางครั้งไม่อยากอาหาร

การซักประวัติ

การซักประวัติ

ก่อนตั้งครรภ์ : การขับถ่ายปัสสาวะวันละประมาณ 2-3 ครั้ง ลักษณะสีเหลืองใส ไม่มีตะกอนไม่แสบขัด การถ่ายอุจจาระวันละ 1 ครั้ง คือตอนเช้า อุจจาระไม่แข็ง สีเหลืองถ่ายไม่ลำบาก ปฏิเสธการใช้ยาระบาย

ขณะตั้งครรภ์ : ปัสสาวะวันละ 6–7 ครั้ง มักปัสสาวะตอนกลางคืน 2 – 3 ครั้ง มีลักษณะสีเหลืองใส ไม่แสบขัด มีอาการท้องผูก ถ่ายอุจจาระ 2-3 วันต่อ 1 ครั้ง อุจจาระค่อนข้างลำบาก จะแก้ไขโดยการรับประทานผัก และผลไม้ช่วย ไม่มีท้องเสีย ปฏิเสธการใช้ยาระบาย

การตรวจห้องปฏิบัติการ/การตรวจพิเศษ

การตรวจห้องปฏิบัติการ/การตรวจพิเศษ

วันที่ 27 เมษายน 2561

- Urine Sugar negative

- Urine Albumin negative

ข้อมูลที่เป็นปัญหา/ภาวะเสี่ยง

ข้อมูลที่เป็นปัญหา/ภาวะเสี่ยง

- ปัสสาวะวันละ 6–7 ครั้ง มักปัสสาวะตอนกลางคืน 2 – 3 ครั้ง

- มีอาการท้องผูก ถ่ายอุจจาระ 2-3 วันต่อ 1 ครั้ง อุจจาระค่อนข้างลำบาก

การซักประวัติ

การซักประวัติ

ก่อนตั้งครรภ์ : หญิงตั้งครรภ์สามารถปฏิบัติกิจวัตรประจำวันต่างๆ ได้ด้วยตนเอง เช่น ทำงานบ้าน ทำอาหาร ประกอบอาชีพผู้ช่วยพยาบาล ทำงานเป็นเวร ได้แก่ เช้า บ่าย ดึก เวรละ 8 ชั่วโมง โดยบางวันทำงาน 16 ชั่วโมง บางวัน 24 ชั่วโมง ไม่มีแบบแผนการออกกำลังกายที่ชัดเจน ไม่มีอาการเจ็บแน่นหน้าอกเมื่อทำกิจกรรม หายใจสะดวก ไม่มีอาการเหนื่อยอ่อนเพลีย

ขณะตั้งครรภ์ : สามารถปฏิบัติกิจวัตรประจำวันต่างๆ ได้ด้วยตนเอง ไม่มีแบบแผนการออกกำลังกายที่ชัดเจน ลาออกจากงานผู้ช่วยพยาบาลเมื่อวันที่ 26 กุมภาพันธุ์ 2563 จะหลีกเลี่ยงการทำงานหนัก เช่น ยกของหนัก ไม่มีอาการเหนื่อยหอบหลังปฏิบัติกิจกรรม ไม่มีอาการเหนื่อยอ่อนเพลียหรือเจ็บแน่นหน้าอก ไม่มีอาการชาตามปลายมือ ปลายเท้า ไม่เป็นตะคริว

การตรวจร่างกาย

การตรวจร่างกาย

หญิงตั้งครรภ์มีสีหน้าท่าทางสดชื่น ทรวงอกสมมาตรกันหายใจไม่หอบเหนื่อย อกไม่บุ๋ม เสียงหายใจปกติหลังไม่แอ่น เวลานอนหงายไม่มีอาการปวดหลัง ไหล่ไม่คุ้มงอ การเคลื่อนไหวสามารถเคลื่อนไหวได้เป็นปกติ คือ สามารถทรงตัวได้ไม่เอียงไปด้านใดด้านหนึ่ง motor power ทั้ง 4 รยางค์เกรด 5 ไม่มีเส้นเลือดขอดบริเวณขาหนีบ ไม่มีอาการบวม Vital sign: BT = 37.0°c, PR = 93 bpm, RR = 20 bpm, BP = 90/60 mmHg

การซักประวัติ

การซักประวัติ

ก่อนตั้งครรภ์ : หญิงตั้งครรภ์ให้ข้อมูลว่าการพักผ่อน

นอนหลับไม่เป็นเวลา แล้วแต่เวรที่ถูกจัดให้ บางวันต้องเข้าทั้งเวรเช้า บ่าย ดึก ถ้าได้เข้าเวรดึก

จะพักอยู่ในห้องพักที่ที่ทำงาน ส่วนมากนอนประมาณวันละ 3-4 ชั่วโมง ปฏิเสธการใช้ยานอนหลับ

ขณะตั้งครรภ์ : หญิงตั้งครรภ์ให้ข้อมูลว่ามีอาการง่วงนอนบ่อย นอนหลับไม่เป็นเวลา รวมการนอนแต่ละวันประมาณ 3-4 ชั่วโมง ซึ่งไม่เพียงพอสำหรับหญิงตั้งครรภ์ วันที่ 26 กุมภาพันธุ์ 2563 ลาออกจากงานผู้ช่วยพยาบาลมาเปิดร้านอาหารส่วนตัว เพื่อต้องการเวลาพักผ่อนเพิ่มขึ้น ปฏิเสธการใช้ยานอนหลับ

การตรวจร่างกาย

หญิงตั้งครรภ์ไม่มีอาการง่วงนอน ไม่หาวนอน ขอบตาไม่คล้ำ

ข้อมูลที่เป็นปัญหา/ภาวะเสี่ยง

มีอาการง่วงนอนบ่อย นอนหลับไม่เป็นเวลา รวมการนอนแต่ละวันประมาณ 3-4 ชั่วโมง ซึ่งไม่เพียงพอสำหรับหญิงตั้งครรภ์

การซักประวัติ

การซักประวัติ

ก่อนตั้งครรภ์ : หญิงตั้งครรภ์ให้ข้อมูลว่าจบการศึกษา

ประกาศณียบัตรผู้ช่วยพยาบาล สามารถอ่านหนังสือได้

เขียนได้ ประสาทสัมผัสทั้ง 5 ปกติดี ตาทั้งสองข้าง

มองเห็นชัดเจน หูทั้งสองข้างได้ยินชัดเจน จมูกรับกลิ่นได้

ตามปกติ ลิ้นรับรสได้ตามปกติ ผิวหนังรับรู้ความเจ็บปวด ร้อนเย็นได้

ขณะตั้งครรภ์ : มีประสาทสัมผัสทั้ง 5 ที่ปกติ ตาทั้งสองข้างมองเห็นชัดเจน หูทั้งสองข้างได้ยินชัดเจน จมูกรับกลิ่นได้ตามปกติ ลิ้นรับรสได้ตามปกติ ผิวหนังรับรู้

ความเจ็บปวด ร้อนเย็นได้ ไม่มีอาการชาบริเวณแขน

และปลายมือ

การตรวจร่างกาย

การตรวจร่างกาย

หญิงตั้งครรภ์ไทยรู้สึกตัวดีถามตอบรู้เรื่อง สีหน้าท่าทางสดชื่น ถามตอบตรงคำถาม รับรู้วันเวลาและสถานที่ การสื่อสาร : สามารถสื่อสารกับนักศึกษาและบุคคลอื่นได้ ประสาทสัมผัสทั้ง 5 ปกติ

การตรวจร่างกาย

การตรวจร่างกาย

หญิงตั้งครรภ์มีสีหน้าท่าทางสดชื่น ให้ความร่วมมือในการซักประวัติและการตรวจครรภ์ มีความตั้งใจในการฟังคำแนะนำ

การซักประวัติ

การซักประวัติ

ก่อนตั้งครรภ์ : มารดามีความพอใจในรูปร่างหน้าตาของตนเอง ภูมิใจในฐานะและอาชีพของตนเอง ภูมิใจในความเป็นอยู่ในชีวิตของตนไม่เคยคิดเปรียบเทียบตนเองกับผู้อื่น รับรู้ว่าตนเองเป็นคนมีนิสัยร่าเริง ใจเย็น ชอบช่วยเหลือผู้อื่น

ขณะตั้งครรภ์ : หญิงตั้งครรภ์มีความพึงพอใจในการที่จะมีลูก ไม่ได้รู้สึกอับอายที่ร่างกายที่เปลี่ยนแปลง รับรู้ว่าร่างกายหรือภาพลักษณ์ของตนเองเปลี่ยนไป แต่ตนเองก็พยายามปรับตัวโดยสวมใส่เสื้อผ้าที่ไม่รัดรูปจัดเกินไป สวมรองเท้าไม่มีส้น แต่งกายในชุดที่สวมใส่สบาย

การตรวจร่างกาย

หญิงตั้งครรภ์มาฝากครรภ์คนเดียว มีปฏิสัมพันธ์ที่ดีกับเจ้าหน้าที่และนักศึกษา ยิ้มให้เมื่อสนทนาด้วย ให้ความร่วมมือใน

การซักประวัติและตรวจร่างกายเป็นอย่างดี

การซักประวัติ

การซักประวัติ

ก่อนตั้งครรภ์ : หญิงตั้งครรภ์มีสมาชิกในครอบครัวทั้งหมด 3 คน คือ สามี หญิงตั้งครรภ์ และลูกชาย อายุ 14 ปี ตนเองอาศัยอยู่กับสามี ลูกชายอยู่ที่โรงเรียนกีฬาจะกลับบ้านประมาณ 1-2 สัปดาห์/ครั้ง และสามีประกอบอาชีพเป็นพนักงานอยู่ที่กรมชลประทาน สมาชิกในครอบครัวรักใคร่กันดี ช่วยเหลือซึ่งกันและกัน ไม่มีปัญหาขัดแย้งกันในครอบครัว ถ้ามีปัญหาก็เป็นปัญหาเล็กๆ น้อยก็สามารถแก้ไขปัญหาได้

ขณะตั้งครรภ์ : เมื่อทราบว่าตั้งครรภ์ก็ยอมรับการตั้งครรภ์และบอกกับสามี เนื่องจากเป็นการตั้งครรภ์ที่มีการวางแผนว่าต้องการมีบุตรอีก และไม่ได้คุมกำเนิด หลังจากทราบว่าตั้งครรภ์ก็เริ่มฝากครรภ์ และวางแผนว่าจะลาออกจากงาน มีความสัมพันธ์ที่ดีต่อสมาชิกภายในครอบครัว ทุกคนรักใคร่กันดี ช่วยเหลือซึ่งกันและกัน

การซักประวัติ

การซักประวัติ

ก่อนตั้งครรภ์ : มีประจำเดือนครั้งแรกเมื่ออายุ 13 ปี ประจำเดือนมาสม่ำเสมอทุก 28 วัน ระยะเวลาประมาณ 3-5 วัน ไม่มีประวัติโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ แต่งงานครั้งแรกเมื่ออายุ 18 ปี มีบุตร 1 คน เพศชาย คลอดบุตรครรภ์แรก

โดยวิธีการคลอดธรรมชาติ (Normal labor) ไม่มีความผิดปกติหลังคลอด บุตรกลับบ้านพร้อมมารดา หลังจากคลอดบุตรคนแรก ไม่ได้คุมกำเนิดเนื่องจาก

เลิกรากับสามีคนแรก เมื่อแต่งงานกับสามีคนที่สองวางแผนที่จะมีบุตรคนต่อไปเลย จึงไม่ได้คุมกำเนิดใดๆ ปฏิเสธการเป็นโรคติดต่อทางเพศสัมพันธุ์

ขณะตั้งครรภ์: ประจำเดือนวันแรกของครั้งสุดท้ายคือวันที่ 22 พฤศจิกายน 2562 รู้สึกว่าเต้านมขยายใหญ่ขึ้น คัดตึง ลานนมมีสีเข้ม ไม่มีความผิดปกติของอวัยวะเพศ ไม่มีเพศสัมพันธ์หลังจากที่ทราบว่าตนเองตั้งครรภ์ ปฏิเสธโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ุขณะตั้งครรภ์

การตรวจร่างกาย

หญิงตั้งครรภ์มีการแสดงออกทางเพศได้เหมาะสม เต้านมและหัวนมปกติ ขนาดของเต้านมทั้งสองข้าง

เท่ากัน คลำไม่พบก้อนขรุขระ หัวนมมีสีคล้ำ ยาว 0.7 เซนติเมตรทั้งสองข้าง ไม่มีบอดบุ๋ม

การตรวจครรภ์

การตรวจครรภ์

ดู : ไม่พบรอยแผลผ่าตัดที่บริเวณหน้าท้องและหัวเหน่า ไม่พบตุ่มนูนแดง บริเวณหน้าท้องไม่พบ linea nigra ไม่พบ striae gravidarum

คลำ : ท่าที่ 1 Fundal grip พบระดับยอดมดลูกอยู่ระดับ 1/3 > sp.

ท่าที่ 2 Umbilical grip (ยังไม่ทราบ)

ท่าที่ 3 Pawlik grip (ยังไม่ทราบ)

ท่าที่ 4 Bilateral inguinal grip (ยังไม่ทราบ)

ฟัง : -

การซักประวัติ

การซักประวัติ

ก่อนตั้งครรภ์ : รับรู้ว่าตนเองเป็นคนอารมณ์ดี ร่าเริง แจ่มใส ไม่ค่อยมีความเครียด เวลาเครียดจะปรึกษาครอบครัว

หรือฟังเพลง พูดคุยกับเพื่อนๆ อาการเครียดก็จะหายไปได้ ถ้ามีปัญหาเล็กๆ น้อยๆ ก็สามารถแก้ไขปัญหาได้ โดยบางครั้งก็จะไปปรึกษาสามีและมารดา

ขณะตั้งครรภ์ : หญิงตั้งครรภ์บอกว่ายอมรับการตั้งครรภ์ ไม่ได้รู้สึกเครียดกับการตั้งครรภ์หรือร่างกายที่เปลี่ยนแปลงไป ได้รับการเอาใจใส่จากครอบครัว รู้สึกอารมณ์แปรปรวน หงุดหงิดง่ายขึ้น แต่ถ้าหงุดหงิดก็จะผ่อนคลายด้วยการฟังเพลง

และนอนหลับ หลังจากที่ทำแล้วก็รู้สึกสบายใจขึ้น

การตรวจร่างกาย

การตรวจร่างกาย

- ประเมินแบบคัดกรองซึมเศร้า (2Q) ได้ 0 คะแนน

- ประเมินแบบประเมินความเครียด (ST-5) ได้ 2 คะแนน (ข้อ 1 มีปัญหาการนอน นอนไม่หลับ หรือนอนมาก 2 คะแนน)

ข้อมูลที่เป็นปัญหา/ภาวะเสี่ยง

ข้อมูลที่เป็นปัญหา/ภาวะเสี่ยง

รู้สึกอารมณ์แปรปรวน หงุดหงิดง่ายขึ้น

การซักประวัติ

การซักประวัติ

ก่อนตั้งครรภ์ : มารดานับถือศาสนาพุทธ ให้ความ

สำคัญเกี่ยวกับการทำความดี

ขณะตั้งครรภ์ : หญิงตั้งครรภ์เชื่อในการรักษา

แผนปัจจุบัน รับประทานยาตามที่แพทย์สั่งและมา

ตรวจตามนัด

การตรวจร่างกาย

การตรวจร่างกาย

หญิงตั้งครรภ์รับฟังคำแนะนำจากนักศึกษา และบุคลากรด้วยความตั้งใจ

เต้านม (Breasts)

เต้านม

ลานนมมีสีเข้ม มองเห็นเส้นเลือด

เต้านมจะใหญ่ขึ้นและลานนมมีสีเข้มขึ้น หัวนมจะตั้งชันไวต่อ

การกระตุ้น ผิวหนังบริเวณเต้านมจะบางลงมองเห็นเส้นเลือดชัดเจนขึ้น

ระบบอวัยวะสืบพันธุ์

(Reproductive System)

อวัยวะสืบพันธุ์

มดลูก (Uterus) : จะใหญ่ขึ้นจากการยืดตัวของกล้ามเนื้อมด

ลูกและเซลล์กล้ามเนื้อมดลูกมีการเพิ่มขนาด ผนังมดลูกหนาขึ้น แข็งแรงมากขึ้น และมีความยืดหยุ่น

จากการคลำท่า Fundal grip วัดระดับยอดมดลูกอยู่ที่ระดับต่ำกว่าสะดือ ซึ่งเป็นไปตามทฤษฎี อายุครรภ์ 13+5 สัปดาห์ ยอดมดลูกอยู่ระดับ 1/3 >sp

หัวใจและหลอดเลือด (Cardiovascular system)

หัวใจและ

หลอดเลือด

หัวใจ

ปริมาณเลือด

cardiac output

โปรตีน

แรกรับพบว่า

ความดันโลหิต 90/60 mmHg อยู่ในเกณฑ์ปกติ

อัตราการเต้นของหัวใจ 93 ครั้ง/นาที อยู่ในเกณฑ์ปกติ

จากการตรวจร่างกายไม่พบ

ภาวะบวม

ระบบทางเดินหายใจ (Respiratory system)

ทางเดินหายใจ

แรกรับพบว่า อัตราการหายใจ 20 ครั้ง/นาที อยู่ในเกณฑ์ปกติ จากการซักประวัติ สามารถปฏิบัติกิจวัตร

ประจำวันได้ด้วยตนเอง ไม่มีอาการหอบเหนื่อย ไม่มีประวัติเลือดกำเดา

ไหล

การหายใจจึงใช้กะบังลมมากขึ้น ซี่โครงซี่ท้ายๆ จะบานตัวออก มุมใต้กระดูก Xiphoid จะกว้างขึ้น และเส้นรอบวงของทรวงอกจะ

เพิ่มขึ้นถึง 6 เซนติเมตร ในการหายใจการระบายอากาศ

จะเพิ่มขึ้นร้อยละ 40 – 50 ปริมาตรการหายใจเข้าออกแต่ละครั้ง (Tidal volume) และปริมาตรหายใจต่อนาที (Minute volume) จะเพิ่มขึ้น อัตราการหายใจเพิ่มขึ้นเล็กน้อย

ระบบทางเดินอาหาร (Gastrointestinal system)

ทางเดินอาหาร

ช่องปากและเหงือก

กระเพาะอาหารและลำไส้

ตับ

จากการตรวจสุขภาพ

พบว่า ปริมาณน้ำลายเท่าเดิม ไม่พบฟันผุไม่พบเหงือกบวม

จากการซักประวัติ พบว่า มีอาการคลื่นไส้อาเจียนช่วงเดือน

แรกของการตั้งครรภ์ ทำให้รับประ

ทานอาหารได้น้อยลง ไม่มีอาการปวดแสบยอดอก ถ่ายอุจจาระ 2-3 วันต่อ 1 ครั้ง อุจจาระค่อนข้างลำบาก

ไม่มีริดสีดวงทวาร

ระบบทางเดินปัสสาวะ (Kidney Ureter Bladder: KUB system)

ทางเดินปัสสาวะ

ไตขยายใหญ่ขึ้นเล็กน้อย จะมีเลือดไหลผ่านไตเพิ่มมากขึ้น กล้ามเนื้อเรียบของกระเพาะ

ปัสสาวะจะมีความตึงตัวลดลง ทำให้มีปัสสาวะค้างในกระเพาะ

ปัสสาวะมากขึ้นและมดลูกใหญ่

ขึ้น ทำให้เกิดอาการถ่ายปัสสาวะ

บ่อยในขณะตั้งครรภ์อ่อนๆ

ขณะตั้งครรภ์ มารดาปัสสาวะวันละ 6 – 7 ครั้ง มักปัสสาวะตอน

กลางคืน 2 – 3 ครั้ง มีลักษณะ

สีเหลืองใส ไม่แสบขัด

ระบบต่อมไร้ท่อและฮอร์โมน (Endocrine system)

ต่อมไร้ท่อและฮอร์โมน

ต่อมไทรอยด์ไม่บวมโต

ต่อมใต้สมอง (Pituitary gland)

ต่อมไทรอยด์

ต่อมพาราไทรอยด์

ฮอร์โมนจากตับอ่อน

ระบบผิวหนัง (Integumentary system)

ผิวหนัง

หญิงตั้งครรภ์มีผิวสีน้ำผึ้ง ผิวหนังตึงชุ่มชื่นดี เปลือกตาไม่ซีด ริมฝีปากชุ่มชื้น ผนังหน้าท้องไม่พบ Striae gravidarum ไม่พบ Linea nigra

ผิวหนังบริเวณสะดือและหัวนมจะคล้ำลง ผนังท้องจะยืดออกตามส่วนของมดลูกที่โตขึ้น ทำให้ Elastic tissue ของผนังหน้าท้องยืดออกเห็นเป็นรอยสีแดงในครรภ์แรก และจะกลายเป็นสีขาวในครรภ์หลัง รอยนี้เรียกว่า Striae gravidarum ตรงกลางหน้าท้องระหว่างหัวเหน่ากับสะดือ

จะมีสีดำเป็นเส้นเรียกว่า Linea nigra ซึ่งจะจางลงหรือหายไปภายหลังคลอด บางรายจะมีคล้ายฝ้าเพิ่มที่บริเวณโหนก

แก้มด้วยเรียกว่า Chloasma gravidarum

ระบบเผาผลาญสารอาหาร

การเผาผลาญ

เมตาบอลิซึมของโปรตีน

เมตาบอลิซึมของคาร์โบไฮเดรต

เมตาบอลิซึมของไขมัน

การเพิ่มขึ้นของน้ำหนักตัว (Weight gain)

การเพิ่มของปริมาณน้ำ

มารดาน้ำหนักตัวก่อนตั้งครรภ์ 45 kg. สูง 160 cms. BMI = 17.58kg/m2 แปลผล น้ำหนักอยู่ในเกณฑ์ต่ำกว่าปกติ ปัจจุบันอายุครรภ์ 13+5 สัปดาห์ น้ำหนัก 45 kg. น้ำหนักเท่าเดิมไม่เป็นไปตามทฤษฏี

วุฒิภาวะทางอารมณ์

วุฒิภาวะ

ขณะตั้งครรภ์ มารดามีภาวะไม่สุขสบาย คือ คลื่นไส้อาเจียน ปัสสาวะบ่อย อารมณ์แปรปรวน แต่สามารถควบคุมตัวเองและสามารถอดทนกับความไม่สุขสบายต่างๆ ได้

เป็นความเจริญเติบโตทางอารมณ์อย่างสมบูรณ์ รู้จักตัวเองด้วยความเป็นจริง สามารถตัดสินใจแก้ปัญหาอย่างเหมาะสม มีความมั่นคงในตนเองและรับผิดชอบพฤติกรรมของตัวเอง สตรีมีครรภ์ที่มีวุฒิภาวะทางอารมณ์ จะสามารถปรับตัวต่อเหตุการณ์การเปลี่ยนแปลงต่างๆ ที่เกิดขึ้นในระยะตั้งครรภ์ได้อย่างเหมาะสม

ความพึงพอใจในชีวิตสมรส

ความพึงพอใจ

สตรีมีครรภ์ที่มีความสุขในชีวิตสมรส มีสัมพันธภาพที่ดีกับสามี จะยอมรับการตั้งครรภ์ และสามารถปรับตัวต่อการเปลี่ยนแปลงในชีวิต เนื่องจากการตั้งครรภ์ ส่วนผู้ที่มีชีวิตสมรส

ไม่ราบรื่น มีความบาดหมางกับสามี จะมีทัศนคติ

ไม่ดีต่อการตั้งครรภ์ และอาจปฏิเสธการตั้งครรภ์ได้

หญิงตั้งครรภ์ยอมรับการตั้งครรภ์และบอกกับสามี ได้รับความเอาใจใส่จาก

ครอบครัวมากขึ้น มีความสัมพันธ์ที่ดีต่อ

สมาชิกภายในครอบครัว

สัมพันธภาพกับมารดา

สัมพันธภาพ

หญิงตั้งครรภ์มีความสัมพันธ์ที่ดีต่อมารดาและสมาชิกภายใน

ครอบครัว

สตรีมีครรภ์ที่มีสัมพันธภาพที่ดีกับมารดาตั้งแต่วัยเด็ก

จนเจริญเติบโตเป็นผู้ใหญ่ จะมีต้นแบบของการเป็นมารดา มีที่ปรึกษาเมื่อมีปัญหาต่างๆ เกิดขึ้นในระยะตั้งครรภ์ และในการปรับบทบาทสู่การเป็นมารดา ตรงกันข้ามกับสตรีที่มีสัมพันธภาพไม่ดีกับมารดา เช่น ถูกทอดทิ้ง และทารุณกรรม เป็นต้น ย่อมขาดต้นแบบมารดาที่เหมาะสม เมื่อตั้งครรภ์จะมีความวิตกกังวลสูงต่อการทำหน้าที่การเป็น

มารดา

การรับรู้เกี่ยวกับการตั้งครรภ์

การรับรู้

สตรีที่รับรู้ตัวตนของตัวเองว่าเป็นคนสุขภาพดีก่อน

ตั้งครรภ์ เมื่อมีการเปลี่ยนแปลงด้านร่างกายเนื่องจากการ

ตั้งครรภ์ จะแสวงหาแนวทางปฏิบัติเพื่อส่งเสริมสุขภาพ

ให้ตนเองมีสุขภาพดี ดังนั้นการได้รับความรู้ที่ถูกต้อง

เกี่ยวกับการตั้งครรภ์จะทำให้สตรีมีครรภ์ที่มีความพร้อมมากยิ่งขึ้นต่อการเปลี่ยนแปลงต่างๆ ทั้งทางด้านร่างกาย

และจิตใจ สามารถแสดงพฤติกรรมที่เหมาะสมต่อการ

ตั้งครรภ์ได้โดยไม่เกิดความคับข้องใจหรือหวาดหวั่นต่อ

การเปลี่ยนแปลงต่างๆ ดังกล่าว

เมื่อรับรู้ว่าตนเองตั้งครรภ์จึงมารับบริการฝากครรภ์ทันที ครั้งแรกวันที่ 9 มกราคม 2563 ได้รับคำแนะนำเรื่องการรับประทานอาหาร, ภาวะไม่สุขสุขสบายต่างๆ และการบรรเทา

อาการไม่สุขสบายในหญิงตั้งครรภ์ในไตรมาสแรก การดูแลตนเองป้องกันภาวะแท้งบุตร

ในช่วงไตรมาสแรก ผู้รับบริการให้ความสนใจ

ในการให้คำแนะนำ มีถามเป็นระยะๆ

ปัจจัยด้านสังคมและระบบบริการสุขภาพ

ปัจจัยด้านสังคม

หญิงตั้งครรภ์เชื่อใน

การรักษาแผนปัจจุบัน รับประทานยาตามที่

แพทย์สั่งและมาตรวจตามนัด

ความเชื่อและการให้คุณค่าเกี่ยวกับการตั้งครรภ์ มีผลกระทบต่อการรับประทานอาหาร การปฏิบัติตน บทบาทและสัมพันธภาพของสตรีมีครรภ์และครอบครัว เช่น ความเชื่อว่าการตั้งครรภ์เป็นธรรมชาติของชีวิต อาจส่งผลให้สตรีมีครรภ์ไม่ให้ความสำคัญกับการฝาก

ครรภ์หรือฝากครรภ์ช้า

3. ปัสสาวะบ่อย (Frequent urination) เกิดจากมดลูกในอุ้งเชิงกรานมีขนาดโตขึ้นจึงไปกดเบียดกระเพาะปัสสาวะ ร่วมกับมีปริมาณการไหลเวียนของเลือด

ไปที่ไตเพิ่มมากขึ้นทำให้อัตราการกรองของไตเพิ่มมากขึ้น จึงมีอาการปัสสาวะบ่อย

4. ความเหนื่อยล้า (Fatigue) อาจเกิดจากการเผาผลาญ

พลังงานในร่างกายสูงขึ้นในขณะตั้งครรภ์ ร่วมกับอาการ

คลื่นไส้อาเจียน และอาการปัสสาวะบ่อยในตอนกลางคืน จึงเป็นสาเหตุให้เกิดความเหนื่อยล้า

1. ไม่สุขสบาย คลื่นไส้อาเจียน เนื่องจากการเปลี่ยนแปลง

ของร่างกายและจิตใจขณะตั้งครรภ์

ข้อมูลสนับสนุน

S: มารดาให้ข้อมูลว่าขณะตั้งครรภ์ มีภาวะไม่สุขสบาย คือ คลื่นไส้อาเจียน ทราบว่าเป็นภาวะไม่สุขสบายที่เกิดจากการตั้งครรภ์แต่ไม่ทราบวิธีการดูแลตนเอง

- มีอาการคลื่นไส้อาเจียน รับประทานได้น้อย บางครั้งไม่อยากอาหาร

O: มารดา G2P2A0L1

การตรวจครรภ์ : GA 13+5 wks. ขนาดยอดมดลูก 1/3 มากกว่าระดับหัวหน่าว

อาการคลื่นไส้ อาเจียน เป็นการเปลี่ยนแปลงของระบบทางเดินอาหาร (gastrointestinal tract) เกิดจากฮอร์โมนโปรเจสเตอโรน ทำให้อาหารผ่านเข้ากระเพาะช้า และการเพิ่มระดับฮอร์โมน HCG ซึ่งเป็นฮอร์โมนที่บ่งบอกถึงการตั้งครรภ์ รวมทั้งการเปลี่ยนแปลงของเมตาบอลิซึมของคาร์โบไฮเดรต ซึ่งทำให้เกิดภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำการเปลี่ยนแปลงเหล่านี้จะพบเมื่อตั้งครรภ์ไปได้ประมาณ 2 เดือนจึงเป็นตัวกระตุ้นให้หญิงตั้งครรภ์เกิด อาการคลื่นไส้อาเจียน นอกจากนี้ความวิตกกังวลของหญิงตั้งครรภ์ เช่น กลัวการคลอดบุตรมีปัญหาครอบครัว ไม่พร้อมที่จะตั้งครรภ์ก็สามารถทำให้เกิดอาการได้

2. ไม่สุขสบาย ปัสสาวะบ่อยเนื่องจากการเปลี่ยนแปลง

ของร่างกายและจิตใจขณะตั้งครรภ์

ข้อมูลสนับสนุน

S: มารดาให้ข้อมูลว่าขณะตั้งครรภ์ มีภาวะไม่สุขสบาย คือ ปัสสาวะบ่อย (ปัสสาวะวันละ 6–7 ครั้ง มักปัสสาวะตอนกลางคืน 2 – 3 ครั้ง) ทราบว่าเป็นภาวะไม่สุขสบายที่เกิดจากการตั้งครรภ์แต่

ไม่ทราบวิธีการดูแลตนเอง

O: มารดา G2P2A0L1

การตรวจครรภ์ : GA 13+5 wks. ขนาดยอดมดลูก 1/3 มากกว่าระดับหัวหน่าว

ปัสสาวะบ่อย เกิดจากมดลูกในอุ้งเชิงกรานมีขนาดโตขึ้นจึงไปกดเบียดกระเพาะปัสสาวะ ร่วมกับมีปริมาณการไหลเวียนของเลือด

ไปที่ไตเพิ่มมากขึ้นทำให้อัตราการกรองของไตเพิ่มมากขึ้น จึงมีอาการปัสสาวะบ่อย หากมารดาไม่ปัสสาวะจะทำให้ปัสสาวะค้างในกระเพาะปัสสาวะมากขึ้นจะทำให้ทางเดินปัสสาวะอักเสบ

3. ไม่สุขสบาย ท้องผูก เนื่องจาก

การเปลี่ยนแปลงของร่างกายและจิตใจขณะตั้งครรภ์

ข้อมูลสนับสนุน

S: มารดาให้ข้อมูลว่าขณะตั้งครรภ์ มีอาการท้องผูก ถ่ายอุจจาระ 2-3 วันต่อ 1 ครั้ง อุจจาระค่อนข้างลำบาก

O: มารดา G2P2A0L1

การตรวจครรภ์ : GA 13+5 wks. ขนาดยอดมดลูก 1/3 มากกว่าระดับหัวหน่าว

อาการท้องผูก constipation เกิดจากขนาดของมดลูกที่โตขึ้นแล้วไปกดเบียดกระเพาะ

อาหารให้มีขนาดเล็กลง ร่วมกับมีการเปลี่ยนแปลงในระบบทางเดินอาหาร โดยอิทธิพลของฮอร์โมนโปรเจสเตอโรนที่เพิ่มขึ้นทำให้กล้ามเนื้อเรียบของลำไส้คลายตัว การเคลื่อนไหวและการบีบตัวน้อยลง จึงทำให้อาหารค้างอยู่ในกระเพาะอาหารนานขึ้น เกิดอาการท้องอืดและอุจจาระแข็งมากขึ้นทำให้ท้องผูกและอาจเกิดอาการริดสีดวงทวารได้

4. อารมณ์แปรปรวน เนื่องจาก

การเปลี่ยนแปลงของร่างกายและจิตใจขณะตั้งครรภ์

ข้อมูลสนับสนุน

S: มารดาให้ข้อมูลว่าขณะตั้งครรภ์ รู้สึกอารมณ์แปรปรวน หงุดหงิดง่ายขึ้น

O: มารดา G2P2A0L1

การตรวจครรภ์ : GA 13+5 wks. ขนาดยอดมดลูก 1/3 มากกว่าระดับหัวหน่าว

อารมณ์เปลี่ยนแปลงง่ายสาเหตุเกิดจากการเปลี่ยนแปลงของร่างกายในขณะตั้งครรภ์ความกังวลเกี่ยวกับความสมบูรณ์ของทารกในครรภ์การคลอด และ จากบทบาทที่ต้องเปลี่ยนไป

5. ส่งเสริมการปฏิบัติตัวขณะตั้งครรภ์ในระยะไตรมาสที่ 1

ข้อมูลสนับสนุน

S: “มารดาบอกว่าตั้งครรภ์ครั้งที่สองทราบเกี่ยวกับการปฏิบัติตัวการดูแลตนเองเล็กน้อย”

O: มารดา G2P1A0L1 GA 13+5 wks

การดูแลตัวเองขณะตั้งครรภ์มีความสำคัญทั้งต่อหญิงตั้งครรภ์เองและทารกในครรภ์

เป็นอย่างยิ่ง เนื่องจากการตั้งครรภ์จะมีการเปลี่ยนแปลงของร่างกายและจิตใจ จึงต้องมีการดูแล

ที่เฉพาะมากขึ้น โดยไตรมาสที่ 1 หญิงตั้งครรภ์จะเกิดความไม่สุขสบายต่างๆ และเสี่ยงต่อ

การแท้งได้ง่ายหญิงตั้งครรภ์จึงต้องมีความรู้เกี่ยวกับการปฏิบัติตนระหว่างตั้งครรภ์และนำไปปฏิบัติได้ถูกต้องและเหมาะสม