Introducing 

Prezi AI.

Your new presentation assistant.

Refine, enhance, and tailor your content, source relevant images, and edit visuals quicker than ever before.

Loading content…
Loading…
Transcript

Aleksander Fredro "Zemsta"

Presented by PERSON for COMPANY

Geneza

Posag

W 1828r. Aleksander Fredro ożenił się z Zofią z Jabłonowskich Skarbkową. W posagu wziął za nią połowę starego zamku w Odrzykoniu nieopodal Krosna. W dokumentach związanych z wniesionym przez żonę w posagu majątkiem pisarz przeczytał o konflikcie między sąsiadami zamieszkującymi w XVIIw. dolny i górny zamek.

Konflikt sąsiadów

zamek górny:

Jan Skotnicki

dumny i bogaty wojewoda lubelski

Firleja bardzo złościło sąsiedztwo Skotnickiego, którego uważał za chudopachołka, toteż dokuczał mu jak mógł. Sąsiad nie pozostawał dłużny i m.in. skierował rynny na zabudowania Firleja. Tamten zrewanżował się mu napadając na robotników naprawiających mury górnego zamku, przy okazji niszcząc rynny. Skotnicki pozwał sąsiada

przed sąd i wygrał, ale zatargi

trwały nadal.

zamek dolny:

Piotr z Dąbrowy Firlej

kasztelan połanicki,

znany pieniacz

Rozwiązanie

Długotrwały konflikt między zwaśnionymi rodami zakończył dopiero ślub potomków wywodzących się z obu rodzin:

Mikołaja Firleja - syna wojewody i córki kasztelana - Zofii Skotnickiej

Charakterystyczne postacie

Bohaterowie

"Mocium panie"

  • szlachcic ze starego rodu
  • mieszka na zamku należącym do bratanicy
  • jest opiekunem Klary

  • Nosi dawny strój narodowy

  • wykonuje zamaszyste gesty
  • energicznie się porusza
  • głośno mówi

  • choleryk, raptus, porywczy, wybuchowy, impulsywny
  • rządzi nim szlachecka buta i bujny temperament
  • zawzięty, nieustępliwy, mściwy
  • kłótliwy, awanturnik, jednak pierwszy wyciąga rękę na zgodę
  • uzewnętrznia swoje emocje
  • szczery, uczciwy, prostolinijny
  • kawaler nieśmiały wobec kobiet, nie potrafi z nimi rozmawiać
  • człowiek honorowy, odważny
  • szanuje tradycje i obyczaje
  • patriota, walczył w konfederacji barskiej, swoją szablę nazywał Panią Barską
  • niewykształcony
  • wysławia się prosto, konkretnie
  • chorowity

  • nie chce naprawy muru przez Rejenta

Cześnik Raptusiewicz

"Niech się dzieje wola nieba..."

  • szlachcic z niższej warstwy, który dorobił się majątku
  • wdowiec, ma syna - Wacława

  • ubiera się po szlachecku

  • mówi cicho, spokojnie
  • powściągliwy w gestach
  • stoi z rękami złożonymi na piersi

  • flegmatyczny, opanowany
  • skryty, zamnknięty w sobie, milczek
  • zapobiegliwy, postępuje ostrożnie, przemyślanie
  • rzadko okazuje emocje
  • wyrachowany
  • sprytny
  • posługuje się podstępami, intrygami, szantażem
  • udaje pokorę i uległość dla uzyskania korzyści
  • jego pobożność jest na pokaz
  • zawzięty, nieustępliwy, pozbawiony skrupułów
  • szanuje tradycje i obyczaje
  • inteligentny, wykształcony, ma intelektualną przewagę nad Cześnikiem
  • zna się na prawie

  • chce zamurować dziurę w murze

Rejent

Milczek

"Lew północy"

  • szlachcic bez majątku
  • hardzista, przegrał pieniądze w karty
  • posiada jedynie gitarę, szablę - Artemizę i zastawioną kolekcję motyli
  • usługuje Cześnikowi (który ma na niego "haki")
  • podstarzały kawaler
  • zakochany w Klarze

  • ubiera się po francusku:
  • krótkie spodnie
  • buty do połowy łydki
  • peruka z warkoczem
  • trójkątny kapelusz
  • szpada u boku

  • dużo mówi
  • przechwala się
  • kreuje się na dzielnego i odważnego
  • tak naprawdę jest tchórzliwy (bał się walczyć przy murze zamkowym)
  • kłamie o swoich przeżyciach
  • w swych podkoloryzowanych opowieściach przypisuje sobie wiele dokonań
  • lubi dobre jedzenie i wino
  • zbytnio dramatyzuje (wydawało mu się, że Rejent go otruł)

Józef

Papkin

Treść

Czas akcji

Trudno jest precyzyjnie określić czas

akcji dramatu. Z uwagi na wspomnienia

Cześnika o udziale w konfederacji barskiej (1768-1772), można przyjąć, że akcja rozgrywa się pod koniec XVIIIw. lub na przełomie XVIII i XIXw., w ciągu jednego dnia.

Czas

i miejsce akcji

Miejsce akcji

Miejscem akcji jest wieś. Wydarzenia rozgrywają się na starym zamku, którego właściciele to Rejent i Cześnik

Wątek główny

Cześnik vs Rejent,

czyli spór o mur

Wątek

główny

Wątki poboczne:

Wątki poboczne

  • miłość Wacława i Klary
  • plany małżeńskie Podstoliny
  • działania Papkina (wkracza on w kilka wątków i ma znaczący wpływ na rozwój akcji)

- w wątku Cześnika i Rejenta pełni funkcję posłańca

- w wątku Wacława i Klary, zaleca się do siostrzenicy Cześnika

- w wątku Podstoliny pełni rolę swata

Streszczenie

Akcja utworu rozgrywa się w podzielonym na dwie części, starym zamku. Dwaj właściciele - Cześnik Raptusiewicz i Rejent Milczek - toczą spór o mur graniczny. Syn Rejenta, Wacław, kocha z wzajemnością synowicę Cześnika, Klarę. Młodzi spotykają się potajemnie, jednak nie mogą się pobrać ze względu na waśnie ojca i stryja. Raptusiewicz ma zamiar poślubić Podstolinę, zamożną wdowę mieszkającą w jego części zamku. Oświadcza się jej za pośrednictwem Papkina i zostaje przyjęty.

Na polecenie Rejenta murarze naprawiają mur. Cześnik udaremnia te próby. Wysyła Papkina i swoich ludzi; dochodzi do bójki. Z zamieszania korzysta Wacław, oddaje się dobrowolnie w ręce Papkina, aby być bliżej Klary. Bardzo szybko staje się jednak uciążliwym jeńcem.

Wraz z Klarą postanawiają poprosić Podstolinę o poparcie u Cześnika. Wacław udaje się do wdowy i rozpoznaje w niej swą miłość z czasów studenckich. Sprawa komplikuje się jeszcze bardziej, gdy Podstolina zmienia swe małżeńskie plany i pragnie wydać się za Rejentowicza. Ucieka do domu Milczka. Tam spotyka ją Papkin, który przybywa z rozkazu Cześnika, aby wywać Rejenta na pojedynek. Staremu skąpcowi bardzo odpowiada propozycja Podstoliny. Ma ona duży majątek po trzech zmarłych mężach, zatem warto ożenić z nią Wacława.

Tymczasem Papkin wraca do domu Cześnika i powiadamia go o zdradzie narzeczonej. Raptusiewicz postanawia się zemścić. Zwabia podstępem Wacłąwa i zmusza go do ślubu z Klarą, nie wiedząc, że jest to największym życzeniem młodych.

Rejent, nie mogąc się doczekać swojego przeciwnika na umówionym miejscu pojedynku, przybywa do domu Cześnika. Słyszy okrzyki i wiwaty. Wobec zaistniałej sytuacji nie pozostaje mu nic innego, jak pogodzić się z faktem ślubu Wacława i Klary oraz ze swoim odwiecznym wrogiem - Raptusiewiczem.

Ważne pojęcia

Dramat jest jednym z trzech (obok

epiki i liryki) rodzajów literackich. Należą do niego utwory literackie przeznaczone do wystawienia na scenie.

Główne cechy dramatu:

Dramat

  • podział na akty i sceny
  • występowanie tekstu głównego (dialogi i monologi) oraz tekstu pobocznego (inaczej didaskalia; wskazówki dla wystawiających dramat)
  • nie ma narracji i narratora(jak w epice)

ani podmiotu lirycznego (jak w liryce),

o wydarzeniach można dowiedzieć się

z wypowiedzi i działań bohaterów.

Komedia to gatunek dramatyczny o lekkiej, pogodnej tematyce. Charakteryzuje się żywą akcją z pomyślnym zakończeniem, ukazaną z wykorzystaniem różnych typów komizmu

Komedia

Komizm to konieczny składnik komedii.

Polega on na takim przedstawieniu sytuacji i postaci,

a także językowym ukształtowaniu wypowiedzi, które ma wywołać śmiech odbiorcy

Rodzaje komizmu:

  • komizm postaci
  • komizm sytuacji
  • komizm języka (słowny)

Strój szlachecki

  • czapka z futrzanym otokiem, często przystrojona ptasimi piórami
  • żupan - rodzaj długiej sukni zapinanej od szyi do pasa na ozdobne guziki
  • kontusz - strój wierzchni z charakterystycznymi "wylotami", czyli rękawami rozciętymi od pachy pod łokcie
  • w czasie chłodów szlachcic zakładał delię - obszerną pelerynę z wielkim futrzanym kołnierzem
  • pas kontuszowy - ozdobny, szeroki pas z sukna lub jedwabiu nakładany na kontusz
  • szabla - symbol stanu szlacheckiego
  • skórzane buty z wysokimi cholewami
Learn more about creating dynamic, engaging presentations with Prezi