Introducing 

Prezi AI.

Your new presentation assistant.

Refine, enhance, and tailor your content, source relevant images, and edit visuals quicker than ever before.

Loading…
Transcript

สามัคคีเภทคำฉันท์

สามัคคีเภทมาจากไหน?

ความเป็นมา

ในสมัยรัชกาลที่ ๖ เกิดวิกฤตการณ์ทั้งภายในและภายนอกประเทศ

เช่น สงครามโลกครั้งที่ ๑ กบฏ ร.ศ. ๑๓๐ ซึ่งส่งผลกระทบต่อความมั่นคงของบ้านเมือง

นายชิต บุรทัต จึงได้แต่งเรื่องสามัคคีเภทคำฉันท์ขึ้น

จุดประสงค์การแต่ง

เพื่อมุ่งชี้ความสำคัญของการรวมกันเป็นหมู่คณะ และเพื่อแสดงความสามารถในเชิงกวีให้เป็นที่ปรากฏ

จุดประสงค์

เค้าเดิมของฉันท์นี้มาจากไหน??

เค้าเดิม

เป็นนิทานสุภาษิต ในมหาปรินิพพานสูตร อรรถกถาสุมังคลวิลาสินี ทีฆนิกายมหาวรรค ต่อมาลงพิมพ์ในหนังสือธรรมจักษุของ

มหามกุฎราชวิทยาลัยโดยเรียบเรียงเป็นภาษาบาลี

วิเคราะห์คุณค่า

นักเรียนคิดว่าข้อคิดคุณค่าของเรื่องนี้มีอะไรบ้าง?

วิชชุมมาลาฉันท์ ๘ มีความหมายว่า

"ระเบียบแห่งสายฟ้า" ประกอบด้วยครุล้วน จึงใช้บรรยายความอย่างธรรมดา

คุณค่าด้านวรรณศิลป์

แรมทางกลางเถื่อน ห่างเพื่อนหาผู้

หนึ่งในนึกดู เห็นใครไป่มี

หลายวันถั่นล่วง เมืองหลวงธานี

นามเวสาลี ดุ่มเดาเข้าไป

ผูกไมตรีจิต เชิงชิดชอบเชื่อง

กับหมู่ชาวเมือง ฉันอัชฌาสัย

เล่าเรื่องเคืองขุ่น ว้าวุ่นวายใจ

จำเป็นมาใน ด้าวต่างแดนตน

อินทรวิเชียรฉันท ์ ๑๑

อินทรวิเชียรฉันท์ มีความหมายว่า

"ฉันท์ที่มีลีลาดุจสายฟ้าของพระอินทร์" เป็นฉันท์ที่นิยมแต่งกันมากที่สุดมีลักษณะและจำนวนคำ

คล้ายกับกาพย์ยานี 11 ต่างกันเพียงที่ว่าอินทรวิเชียรฉันท์

มีข้อบังคับ ครุและลหุ

ฉันท์ถัดมา

ตัวอย่างคำประพันธ์

บงเนื้อก็เนื้อเต้น พิศะเส้นสรีร์รัว

ทั่วร่างและทั้งตัว ก็ระริกระริวไหว

แลหลังก็หลั่งโล- หิตโอ้เลอะหลั่งไป

เพ่งผาดอนาถใจ ตละล้วนระรอยหวาย

ตัวอย่าง

ภุชงคประยาตฉันท์ ๑๒

ภุชงคประยาตฉันท์ ๑๒ มีความหมายว่า

"ฉันท์ที่มีทำนองดุจงูเลื้อย"

คือมีจังหวะสละสลวย มักใช้แต่งกับเนื้อหาที่มีการต่อสู้

บทสดุดี บทชมความงาม บทถวายพระพร และบทสนุกสนาน นอกจักนั้นยังสามารถใช้แต่งบรรยายความให้รวดเร็วได้

ถัดมา

ตัวอย่างคำประพันธ์

ทิชงค์ชาติฉลาดยล คะเนกลคะนึงการ

กษัตริย์ลิจฉวีวาร ระวังเหือดระแวงหาย

เหมาะแก่การจะเสกสรร ปวัตน์วัญจโนบาย

มล้างเหตุพิเฉทสาย สมัครสนธิ์สโมสร

ตัวอย่าง

มาณวกฉันท์ ๘

มาณวกฉันท์ ๘ เป็นฉันท์ที่มีเสียงอันไพเราะ

ประดุจหนุ่มน้อยใช้แต่งตอนที่มี

เนื้อเรื่องตื่นเต้น

ประวัติผู้แต่ง

ใครเป็นคนแต่งเรื่องนี้?

นามปากกา

เจ้าเงาะ

นายชิต บุรทัต

1.

นายชิต บุรทัต นามสกุลเดิม ชวางกูร

เกิดเมื่อวันที่ ๖ กันยายน พ.ศ. ๒๔๓๕

มีความรู้ความชำนาญในการอ่านคำประพันธ์

ประเภทร้อยกรองเป็นทำนองเสนาะ นอกจากนี้

ยังใฝ่รู้ด้านภาษาบาลีสันสกฤตอย่างมาก

และฝึกฝนตัวเองในวิชาภาษาอังกฤษ

จนมีความรู้อยู่ในเกณฑ์ที่ดี

เอกชน

2.

เเมวคราว

3.

สุนทรภู่

พักค่ะ

ฉันท์และกาพย์

ลักษณะ

คำประพันธ์

ฉันท์

ฉันท์ หมายถึง คำประพันธ์ชนิดหนึ่งในร้อยกรอง

วรรณคดีไทยซึ่งบังคับครุ ลหุ

โอกาสที่ใช้แต่งฉันท์

บทสดุดี

-

บทอวยพรในโอกาสต่างๆ

-

บทบูชาพระคุณครูอาจารย์

บิดามารดา

-

ให้นักเรียนศึกษาลักษณะฉันท์ต่างๆ ที่ปรากฏในวรรณคดีเรื่องสามัคคีเภทคำฉันท์

เเ

เขียนชื่อฉันท์ คำอ่าน ลักษณะที่เด่นชัดของฉันท์นั้้นๆ พร้อมบอกจุดประสงค์การแต่งของแต่ละชนิด

การบ้าน

ตัวอย่าง

อินทรวิเชียรฉันท์ อ่านว่า อิน-ทระ-วิ-เชียน-ฉัน

หมายถึง ฉันท์ที่มีลีลาประดุจเพชรของพระอินทร์ หรือ สายฟ้าจากพระอินทร์ ใช้แต่งบรรยายหรือพรรณนาเพื่อโน้มน้าวใจให้อ่อนโยน เมตตาสงสาร ให้อารมณ์เหงาและเศร้า

ฉันท์ในภาษาไทยรับแบบมาจากประเทศอินเดีย

ฉันท์

มาจากไหน?

คัมภีร์วุตโตทัย คือต้นตำรับการแต่งฉันท์ของไทย

ต้นแบบ

ตำราฉันท์

มาจากคัมภีร์ใด??

ลหุ

ครุ

VS

เสียงหนัก( ั )

เสียงเบา ( ุ )

ยังจำได้

อยู่ไหม?

- คำที่มีตัวสะกด

(นับทุกมาตรา)

- มีสระเสียงยาว

- อำ ไอ ใอ เอา

- คำที่ไม่มีตัวสะกด

- มีเสียงสั้น

- ธ ก็ บ่ ณ

กาพย์

กาพย์สุรางคนางค์ ๒๘

และ กาพย์ฉบัง ๑๖

พระเจ้าอชาตศัตรู แห่งแคว้นมคธ

เรื่องย่อ

ใช้วิธีไหนดี?

วัสสการพราหมณ์

พราหมณ์ไปไหนต่อ?

กษัตริย์ลิจฉวี แคว้นวัชชี

พราหมณ์ไปทำ

อะไรที่เมืองนี้

พราหมณ์ไปขอความช่วยเหลือกษัตริย์ลิจฉวี

เขาใช้แผนอะไร?

กษัตริย์ลิจฉวีเริ่มขาดความสามัคคี

ผลสรุปว่า?

และพ่ายแพ้แก่พระเจ้าอชาตศัตรูอย่างง่ายดาย

หลักธรรมที่กษัตริย์ลิจฉวี

ยึดมั่นคือ อปริหานิยธรรม

ชาววัชชียึดมั่น

ในหลักธรรมใด?

อปริหานิยธรรม คือธรรมอันไม่เป็นที่ตั้งแห่งความเสื่อม

มีทั้งหมด ๗ ประการ

มีกี่ประการ

ข้อ ๑ หมั่นประชุมกันเป็นเนืองนิตย์

ข้อ ๒ พร้อมเพรียงกันประชุม และเลิกประชุมอย่างพร้อมเพรียง

ข้อ ๓ ยึดมั่นปฏิบัติในข้อบัญญัติแต่เดิม

ข้อ ๔ เคารพนับถือผู้ใหญ่และเชื่อฟังคำสอน

ข้อ ๕ ไม่ข่มเหงภรรยาของผู้อื่น

ข้อ ๖ สักการบูชาศาสนาสถาน ไม่ลบหลู่

ข้อ ๗ คุ้มครองนักบวชในศาสนา

ให้นักเรียนเขียนศัพท์ที่น่าสนใจ

พร้อมความหมายลงในสมุดคนละ ๑๐ คำ

คำศัพท์

สามัคคีเภทคำฉันท์

สามัคคีเภท เป็นคำสมาส ระหว่างคำว่า

สามัคคี และ เภท

เภท มีความหมายว่า การแตกแยก

ดังน้ั้น สามัคคีเภท จึงหมายถึง

??????????????????

ความหมาย

Learn more about creating dynamic, engaging presentations with Prezi