Introducing
Your new presentation assistant.
Refine, enhance, and tailor your content, source relevant images, and edit visuals quicker than ever before.
Trending searches
Choroba popromienna
10
CHOROBA POPROMIENNA
Choroba popromienna - zespół objawów klinicznych spowodowany przez promieniowanie jonizujące w wysokiej dawce oddziałujące na całe ciało lub jego dużą powierzchnię. Przebieg choroby zależy od przyjętej dawki napromieniowania.
Definicja
Przyczyną choroby popromiennej jest zwykle ekspozycja na nadmierne dawki promieniowania w następstwie wypadków radiacyjnych (np. wskutek wadliwego działania reaktora jądrowego), a także narażenie na promieniowanie przy wybuchu jądrowym. Choroba popromienna może być także skutkiem pochłonięcia pierwiastków i izotopów promieniotwórczych (np. drogą doustną).
Przyczyny
Na ekspozycję na promieniowanie jonizujące najbardziej narażeni są pracownicy ochrony zdrowia, zwłaszcza ci specjalizujący się w medycynie nuklearnej. To dział medycyny, w którym stosuje się w diagnostyce i leczeniu specjalne leki (zwane radiofarmaceutykami) połączone z izotopami promieniotwórczymi. Choroba popromienna może być też skutkiem pracy w polu zepsutej lampy rentgenowskiej lub pracy przy tym urządzeniu bez zastosowania odpowiednich środków ochronnych.
Wyróżnia się chorobę popromienną ostrą - jeśli objawy wystąpią w okresie pierwszych dni do 2 tygodni po napromieniowaniu - i przewlekłą — mogącą ujawniać się w odległym czasie po napromieniowaniu.
Im krótszy okres utajenia, tym cięższy przebieg choroby.
Podział
Zjadliwość ostrej choroby popromiennej da się ocenić na podstawie objawów jakie prezentuje pacjent. Występuje kilka postaci choroby.
Są to:
- Postać subkliniczna
- Postać hematologiczna
- Postać jelitowa
- Postać mózgowa
- Postać enzymatyczna
Ostra choroba popromienna
Objawy: ogólne osłabienie, zmniejszenie ilości limfocytów we krwi obwodowej (limfopenia) występujące kilkanaście dni po napromieniowaniu
Bezpośrednia przyczyna: depresja narządów limfatycznych (limfocyty są najbardziej promieniowrażliwymi komórkami u człowieka)
Pochłonięta dawka: 0,5–2 Gy
Śmiertelność u człowieka: 0%
Postać subkliniczna
Objawy: ogólne osłabienie, zmniejszenie ilości limfocytów we krwi obwodowej (limfopenia) występujące kilka dni po napromieniowaniu, później niedokrwistość i obniżenie odporności ustroju, niekiedy skaza krwotoczna
Bezpośrednia przyczyna: depresja szpiku
Pochłonięta dawka: 2–4 Gy
Śmiertelność u człowieka: do 25% chorych
Postać hematologiczna
Objawy: dominują objawy ze strony przewodu pokarmowego z charakterystycznymi krwawymi biegunkami, skaza krwotoczna oraz zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej z obrzękami. Objawy pojawiają się wkrótce po napromieniowaniu, najpóźniej do kilkunastu godzin
Bezpośrednia przyczyna: popromienne uszkodzenie nabłonka przewodu pokarmowego z pojawieniem się owrzodzeń
Pochłonięta dawka: 4–8 Gy
Śmiertelność u człowieka: 50–100% chorych.
Postać jelitowa
Objawy: drgawki, utrata przytomności wkrótce po napromieniowaniu
Bezpośrednia przyczyna: uszkodzenie przewodnictwa nerwowego, zwłaszcza synaptycznego
Pochłonięta dawka: 8–50 Gy
Śmiertelność: 100% napromieniowanych (jest to postać obserwowana u zwierząt doświadczalnych; u człowieka może być ona obserwowana przy wypadkach radiacyjnych, przy bardzo dużej dawce pochłoniętej).
Postać mózgowa
Objawy: utrata przytomności, prawie natychmiastowa śmierć
Bezpośrednia przyczyna: zablokowanie aktywności enzymatycznej w wyniku bezpośredniego rozerwania wiązań chemicznych białek enzymatycznych przez kwanty promieniowania jonizującego (tzw. efekt tarczy)
Pochłonięta dawka: powyżej 50 Gy
Śmiertelność: 100% napromienionych (jest to postać obserwowana u zwierząt eksperymentalnych, poddanych napromienieniu o bardzo dużej mocy). Przykładowe wypadki radiacyjne, w których ludzie ulegli napromieniowaniu dawką powyżej 50 Sv (>5000 REM)
Postać enzymatyczna
Mianem przewlekłej choroby popromiennej określa się odległe skutki jednorazowego napromieniowania, bądź skutki będące efektem długotrwałego narażenia na powtarzające się dawki promieniowania. Ujawniają się one po kilku-kilkunastu latach. Do głównych jej skutków należą:
- zwiększona zapadalność na nowotwory złośliwe (zwłaszcza nowotwory układu krwiotwórczego: białaczki i chłoniaki oraz nowotwory tarczycy, układu kostnego a także glejaki).
- przyspieszone starzenie się i skrócenie życia
- bezpłodność (zwykle przemijająca)
- uszkodzenia genomu komórek płciowych (zwiększona liczba wad wrodzonych u potomstwa)
- zaburzenia hormonalne
- zaćma
Przewlekła choroba popromienna
Odczyn popromienny jest efektem ubocznym radioterapii. Odczyn popromienny może być skutkiem wadliwego działania sprzętu używanego do radioterapii nowotworów lub rzadziej - badań obrazowych (np. RTG). W konsekwencji chory, który jest poddawany takim badaniom lub leczeniu radioterapią, otrzymuje bardzo wysoką dawkę promieniowania jonizującego w krótkim czasie. Objawami odczynu popromiennego są silnie zaczerwieniona skóra (wygląda jak oparzona przez słońce),dokuczliwe swędzenie, nasilone przesuszenie i samoistne złuszczanie się skóry, podatność na infekcje bakteryjne, grzybicze i wirusowe.
Odczyn popromienny
W leczeniu choroby popromiennej w postaci hematologicznej stosuje się
- preparaty krwiopochodne,
- płyny krwiozastępcze,
- środki przeciwdrobnoustrojowe (przeciwwirusowe, antybiotyki, przeciwgrzybicze, przeciwbakteryjne),
- preparaty pobudzające proces hematopoezy szpikowej.
Leczenie
Z kolei w postaci jelitowej choroby popromiennej konieczne jest włączenie żywienia pozajelitowego, aby nie podrażniać dodatkowo uszkodzonego przewodu pokarmowego do czasu jego naprawy.
Istnieją tylko dwa wyspecjalizowane ośrodki w Europie, w których mogą poradzić sobie z chorobą popromienną. Jeden znajdował się w Moskwie (szpital nr 6), a drugi działający do dziś w Paryżu (Curie Institute).
Ośrodki
Szpital nr 6
Curie Institute
Skutki napromieniowania w czasie ciąży zależą od wielkości dawki i okresu trwania ciąży. W okresie wczesnej ciąży napromieniowanie dużą dawką prowadzi najczęściej do wewnątrzmacicznego obumarcia płodu, zaś napromieniowanie w późniejszym okresie sprzyja wystąpieniu wad wrodzonych lub śmierci okołoporodowej.
Ciąża
Prezentację wykonały
Małgorzata Rudzka 1 grupa, 14174
Kamila Wawrzycka 3 grupa, 14207
Koniec
Grej (symbol Gy) – jeden dżul energii promieniowania jonizującego pochłoniętej przez kilogram materii. Sto radów równa się jednemu grejowi.
Rem - jednostka równoważnikowa dawki promieniowania jonizującego pochłoniętego przez organizm, określająca skutki zdrowotne wystawienia na promieniowanie jonizujące. W układzie SI rem został zastąpiony siwiertem (SV) i jego pochodnymi milisiwertem (mSv)- jedną tysięczną siwierta, oraz mikrosiwiertem (uSv)- jedną milionową siwierta. Jeden siwiert to 100 remów
Jednostki promieniowania
- "O północy w Czarnobylu" Adam Higginbotham
- https://geekweek.interia.pl/historia/news-popromienna-smierc-jak-cierpieli-w-czarnobylu-i-hiroszimie,nId,4521717
- http://zwyklyczlowiektozero.blogspot.com/p/bron-jadrowa-skutki.html
- https://www.poradnikzdrowie.pl/zdrowie/onkologia/choroba-popromienna-objawy-leczenie-i-skutki-aa-VNu1-LCd6-1ruH.html
- https://pl.wikipedia.org/wiki/Choroba_popromienna
- https://wiadomosci.gazeta.pl/wiadomosci/56,114944,22624791,niesamowite-zdjecia-z-czarnobyla-wywolano-je-dopiero-30-latach.html
- Grafika Google
Dostęp z dnia 04.10.2022r, godz. 16:30