Introducing
Your new presentation assistant.
Refine, enhance, and tailor your content, source relevant images, and edit visuals quicker than ever before.
Trending searches
Temat: Poznajemy gwarę i dialekty polszczyzny.
Cele lekcji:
1.Wiem czym się różnią się dialekty i gwary.
2. Umiem wymienić przykład dialektu wielkopolskiego i gwary wielkopolsiej.
3. Wiem jak rozmieszczone są dialekty i gwary.
Jeśli ktoś będzie uważnie słuchał i będzie aktywny podczas lekcji ma szanse na + , a osoby przeszkadzające w prowadzeniu lekcji mogą dostać - :)
UWAGA! Notatkę z lekcji sprządź samodzielnie.
Język ogólnonarodowy
(ogólnopolski)
Informacje ogólne
Język ogólnopolski to język, który używamy na codzień. Kształtował się przez wieki i dalej się rozwija. Służy on do porozumiewania się w zmieniającej się rzeczywistości.Poznajemy go gdy dorastamy,uczą go nas w szkole i uczymy się go gdy czytamy.
Język ogólnopolski
Odmiana ogólna Odmiany
terytorialne środoeiskowe i
(dialekty i gwary) zawodowe
Gwary
W obrębie dialektów można wyróżnić gwary. Posługuje się nim ludność zamieszkująca małe obszary -szczególnie wieś. W terażniejszości gwary używają starsi ludzie (starsze pokolenie). Gwary niewolno traktować jako gorszej odmiany języka.Gwara ma wieloletnią tradycje i jest źródłem wiedzy o dawnym języku polskim. Gwara jest piekną odmianą terażniejszej polszczyzny. Według mnie jest to elokwentna wersja dzisiejszej mowy.
Obecnie często możemy usłyszeć szczątki gwary poznańskiej np.
bahać się - kąpać się
bejmy -pienądze
bimba - tramwaj
brędzieć - marudzić
churchlać - kaszleć
dynks - rzecz ,której nazwy nie znasz
gzik/gziczka/gzika – twarożek, biały serek ze śmietaną
kalafa – twarz
kejter – pies, kundel
Dialekty
W języku Polskim występują odmiany terytorialne języka nazywane dialektami.( Dialekt to odmiana języka odznaczającą się swoimi cechami fonetycznymi, leksykalnymi czy gramatycznymi.)
Wyróżniamy 4 dialekty : wielkopolski,małopolski,śląski i mazowiecki.
Z obiegowymi dialektami polszczyzny związane są cztery podobne do siebie zjawiska fonetyczne: mazurzenie, szadzenie, jabłonkowanie i kaszubienie. Innymi cechami charakterystycznymi niektórych gwar polskich są: bylaczenie (gwary północnokaszubskie) i brak wałczenia (gwary wschodnie Mazowsza i gwary Kresów Wschodnich).
Mazurzenie: (dialekt mazowiecki Mazury i Mazowsze) zamiast cz,sz,ż i dż mówią c,s,z i dz. Np. szkoła-skoła czepek-cepek.
Szadzenie: (okolice np. Suwalszczyzny) zamiast c,s,z i dz mówią cz,sz,ż i dż.Np. cebula-czebula.
Jabłonkowanie: (dialekt śląski) łączą spógłoski i spógłoski dziąsłowe np. śz,ćz,źż i dźż. Np. Śzćzekaćz-szczekać lub ściekać.
Kaszubienie: (kaszuby) zamienienie ć,ś,ź i dź na c,s,z i dz. Np. nosić-nosic.
Osoba posiadająca najwięcej poprawnych odpowiedzi dostaje + za aktywność.
Za wykrzykiwanie otrzymujecie -1 pkt.