Margot Kleinberger

"To księga wspomnień. Wszystko to, przeżyłam sama. Rzeczy, jakich nie przeżyłam lub nie widziałam, zapisywałam tylko w wyjątkowych wypadkach. Dlatego książka ta nie rości sobie prawa do bycia dokumentem naukowym, nawet, jeśli wielu naukowców włączyło lub jeszcze w przyszłości włączy moje przeżycia do swych studiów."

"Mimo to, książka jest dokumentem historycznycm, ponieważ mówi za wszystkich ludzi, którzy nigdy nie byli w stanie opowiedzieć o tych strasznych czasach.

Zostali zamordowani."

"W roku 1938 w Hanowerze żyło jeszcze 2000 Żydów. Na początku lat trzydziestych Żydów było jeszcze prawie 6000. Deportowano 2400 Żydów, z czego 2200 zamordowano. Moi rodzice, moja siostra i ja przeżyliśmy jakby cudem, jako jedni z bardzo niewielu hanowerskich Żydów."

"W lipcu 1942 roku deportowana zostałam z moją rodziną do obozu koncentracyjnego w Theresienstadt. Byłe koszary z czasów cesarzowej Marii Teresy zadeklarowali naziści jako "Getto starców" albo jako wzorcowy obóz dla prominentnych Żydów. Taką informację kolportowała przynajmniej narodowo-socjalistyczna propaganda.

Rzeczywistość wyglądała zupełnie inaczej."

"W rzeczywistości "żyło" tam okresowo 40.000 mieszkańców w pożałowania godnych warunkach. Wyzwolenie przyszło za późno. Z ponad 140.000 ludzi, których deportowano między rokiem 1941 a 1945 do Theresienstadt, do wyzwolenia dożyło zaledwie 17.000 osób."

"Przeżyłam. A mimo to: wymazano nas ze świata. Niemieckich Żydów, jacy istnieli przed wojną, nie będzie już nigdy. Moi rodzice byli dumni z tego, że są Niemcami. Mój ojciec walczył w pierwszej wojnie światowej, moja matka troszczyła się o chorych jako pielęgniarka. Byliśmy zupełnie normalną niemiecką rodziną i byliśmy Żydami. Nie było w tym sprzeczności."

"Przez długi czas nie mówiłam o tym, co rzeczywiście się zdarzyło. Ale nie chciałam obciążać tym szóstki moich dzieci, ani nie chciałam budzić wyrzutów sumienia

u nieżydowskich powojennych pokoleń. Jednak, im więcej minęło czasu, tym lepiej musiałam pojąć, jak wiele niesprawiedliwości spotkało nas, dzieci. Obrabowano nas z dziecięcej niewinności, ukradziono naszą własność, odebrano naszą przyszłość. Nigdy nie było prawdziwej rekompensaty."

"W tym kraju zdarzyło się wiele rzeczy, których wielu niemieckich nie-Żydów ciągle jeszcze nie chce przyjąć do wiadomości albo rzeczywiście o nich nie wiedziało. A przecież bardzo niewielu opowiedziało swoim dzieciom lub wnukom o tych czasach. Tak więc w czasie moich wykładów dla klas szkolnych napotykam na zadziwiającą nie wiedzę uczniów, ale też i niewiedzę wielu nauczycieli."

"I dla nich też jest ta książka."

"Nigdy nie może być zapomniane,

co się wydarzyło."

Margot Kleinberger

"Przeżyłam, żeby nigdy nie została zapomniana ta niepojęta historia i tych wielu zamordowanych ludzi."