tijdlijn ges prehistorie + oudheid

1.1 Het leven van jager-verzamelaars

KA: de levenswijze van jager-verzamelaars

1.1 leven jager-verzamelaar

Nomadisch bestaan, groepgrootte afhankelijk van carrying capacity.

Duidelijke rolverdeling man-vrouw.

Nijverheid: het maken en bewerken van goederen.

• Tot 10.00 v.C. > leefden mensen in levenswijze jager-verzamelaars
• Rond 50.000 v.C. > ingewikkelder werktuigen + nijverheid
• Rond 45.000 v.C. > verspreiden over Europa

1.2 Het ontstaan van de landbouw

1.2 ontstaan landbouw

KA: het ontstaan van landbouw en landbouwsamenlevingen

Middel van bestaan: landbouw.

Belangrijke uitvindingen: ploeg, wiel, aardewerk en metaalbewerking

Ongeschreven bronnen.

Landbouw ontstaan door klimaatverandering + afname wilde dieren in oosten bij halvemaan

Akkerbouw > veeteelt > meer mensen voeden > hogere bevolkingsdichtheid.

Landbouwrevolutie > sedentaire leefwijze

• Rond 10.000 v.C. > voor het eerst voedsel verbouwt
• Vanaf 5000 v.C. > dieren ook gebruikt

1.3 De eerste steden

KA: Het ontstaan van de eerste stedelijke gemeenschappen

1.3 eerste steden

Middel van bestaan: landbouw, handel en ambachten.

Nederzettingen en steeds groter wordende steden > sociale verschillen.

Belangrijke uitvindingen: nijverheidsproducten.

Ruïnes en kleitabletten > nodig voor organisatie.

• 3500 v.C. > eerste stedelijke beschaving in Soemerië
• Vanaf 3000 v.C. > hoogontwikkelde landbouwstedelijke beschavingen

2.1 Wetenschap en politiek in de Griekse stadstaat

2.1 wetenschap & politiek in Griekse stadstaat

KA: de ontwikkeling van wetenschap en politiek in de Griekse stadstaat

Griekenland > onafhankelijke staten > poleis.

Mythologie grote rol.

Polis > eigen bestuur & wetten.

Democratie in Athene > algemeen mannenkiesrecht, slaven + immigranten ook niet.

Vader Alexander de Grote > democratie afgeschaft

Aristocratie: staat geleid door groep aanzienlijke

Oligarchie: staat geleid door kleine groep

• vanaf 6de eeuw v.C. > filosofen rationeel denken
• vanaf 5de eeuw v.C. > tak wetenschap ontstond
• 560 v.C. > tiran greep macht in Athene (voormalig monarchie)
• 510 v.C. > laatste tiran verdreven > democratie

2.2 Het Romeinse imperium

KA: het Romeinse imperium en de verspreiding van de Grieks-Romeinse cultuur

2.2 Romeinse imperium

Romeinen > moordlustig

Aristocratie > volks-vergaderingen, senaat had macht.

Legeraanvoerders > machtig > voor zichzelf werken

Pax Romana voor 2 eeuwen door augustus.

Standen > Nobiles, Vrije boeren, Proletariërs, Slaven

• 753-509 v.C. > koningstijd
• 509-27 v.C. > republiek (aristocratie)
• Vanaf 350 v.C. > Rome onderwierp Italië
• 264 v.C. > uitbreiding Italië
• 264-241 v.C. > onderwerping Carthago
• 281 v.C. > hannibal 2de oorlog
• 200 v.C. > herovering Griekenland
• 149 v.C. > 3de oorlog Carthago
• 58-50 v.C. > verovering Gallië Julius Caesar
• 44 v.C. > moord Julius Caesar
• 30 v.C. > verovering Egypte Octavianus + start keizerrijk

2.3 De Grieks-Romeinse cultuur

2.3 Grieks-Romeinse cultuur

KA: de vormentaal van de Grieks-Romeinse cultuur

Verovering Griekenland > beelden over verscheept > volmaakte schoonheid

Dorische stijl > strakke lijnen, sobere zuilen

Ionische stijl > rankere zuilen met een krul

Korinthische zuilen > zuilen werden uitbundig versierd

Romeinen eigen vormentaal > realistisch

• 4de + 5de eeuw > klassieke periode
• 7de eeuw > tempels in Dorische stylen

2.4 Romeinen en germanen

2.4 Romeinen en germanen

KA: de confrontatie tussen de Grieks-Romeinse en de Germaanse cultuur

Germanen > landbouwsamenleving

Vergeleken met Romeinen > Germanen slecht organiseerd.

De romeinen vonden de germanen barbaren, maar hadden ontzag voor hun moed.

Het Romeinse rijk had door zijn goede landbouwgronden en welvaart een grote aantrekkingskracht op de Germanen.

• 58 v.C. > romeinen en germanen krijgen voor het eerst met elkaar te maken.
• 9 n.C > drie romeinse legioenen in het Teutoburgerwoud in Noord-Duitsland op weg waren naar hun winterkwartier aan de Rijn. Er werd een verrassingsaanval gedaan door de Germanen op de Romeinen. Romeinen verloren (nederlaag werd een trauma). De Rijn werd de grens.
• 3 n.C > Germaanse stammen drongen het Romeinse rijk binnen, stichtten eigen rijkjes en ging over de oorspronkelijke bevolking heersen

2.5 Jodendom en christendom

KA: de ontwikkeling van jodendom en christendom

2.5 Jodendom en christendom

• 313 n.C. > keizer Constatijn een eind aan de vervolgingen omdat hij zelf christelijk werd.
• Eind 4de eeuw > christendom staatsgodsdienst, andere verboden