Mięczaki - zwierzęta o miękkim, niesegmentowanym ciele.

Gromada

ŚLIMAKI

• przodoskrzelne np. stożek tekstylny
• tyłoskrzelne np. aplyzja
• płucodyszne np. wstężyk ogrodowy

JEDNOTARCZOWCE

np. neopilina

CHITONY

np. tonicella lineata

MAŁŻE

np. sercówka pospolita,

racicznica zmienna

ŁODKONOGI

GŁOWONOGI

• dwuskrzelne: kałamarnice, ośmiornice, mątwy
• czteroskrzelne np. łodzik

Układ pokarmowy

zbudowany jest z trzech odcinków: jelita przedniego, środkowego i tylnego. Rozpoczyna się otworem gębowym, który przechodzi w jamę gębową a następnie w umięśniona gardziel, gdzie znajdują się chitynowe szczęki i język z tarką, czyli fałdem pokrytym licznymi ostrymi chitynowymi ząbkami. Szczęki i tarka służą do pobierania i rozdrabniania pokarmu. Za gardzielą znajduje się długi przełyk, który przechodzi w żołądek, a ten z kolei w jelito tylne zakończone otworem odbytowym otwierającym do jamy płaszczowej.

Układ oddechowy

Wymiana gazowa odbywa się przez skrzela znajdujące się w jamie płaszczowej (głowonogi, małże, ślimaki skrzelodyszne) lub przez jamę płucną.

Układ krwionośny

Typu otwartego (krew częściowo krąży w naczyniach a częściowo wylewa się do jam ciała). Zbudowany jest z otoczonego workiem osierdziowym serca składającego się z dwóch (wyjątkowo czterech) przedsionków i jednej komory oraz kilku naczyń krwionośnych. Wyjątkiem są głowonogi, które mają półzamknięty układ krwionośny (krew w niewielkim stopniu wylewa się do zatok) oraz dodatkowe serca skrzelowe, dzięki czemu posiadają dwa obiegi krwi.

Układ nerwowy

Zróżnicowany u poszczególnych grup – słabo rozwinięty u małży, dobrze natomiast u głowonogów, które posiadają mózg osłonięty chrzęstną puszką mózgową. U wyspecjalizowanych mięczaków układ nerwowy składa się z obrączki około gardzielowej oraz zwojów trzewiowych i płaszczowych połączonych pniami nerwowymi. Narządy zmysłu dobrze rozwinięte – występują oczy proste (u ślimaków i małży) lub pęcherzykowate (u głowonogów), statocysty oraz narządy dotykowe, węchowe i smakowe zlokalizowane wokół otworu gębowego.

Układ wydalniczy

W postaci przekształconego metanefrydium nazywanego niekiedy nerką pełni rolę wydalniczą i osmoregulacyjną. Składa się z lejków otwierających się do jamy ciała oraz odchodzących od nich moczowodów zakończonych otworem wydalniczym w jamie płaszczowej. Produktami przemiany materii są amoniak i mocznik oraz kwas moczowy.

Rozmnażanie i rozwój

Mięczaki rozmnażają się w sposób płciowy. Są rozdzielnopłciowe (głowonogi i niektóre ślimaki) lub obojnacze (większość ślimaków i małże). Zapłodnienie jest zewnętrzne (u form morskich) lub wewnętrzne (u form lądowych). Rozwój może być prosty (głowonogi, ślimaki płucodyszne) lub złożony (małże, niektóre ślimaki skrzelodyszne) z wolno pływającą larwą trochoforą, która przekształca się w dorosłego mięczaka lub w drugie stadium larwalne czyli żeglarka (weligiera).

Mięczaki - zwierzęta o miękkim, niesegmentowanym ciele.

Cechy ogólne budowy

Ciekawostki

• dwuboczna symetria ciała lub wtórna asymetria
• miękkie ciało, pozbawione szkieletu
• głowa, worek trzewiowy, noga
• trójwarstwowce, mające wtórną jamę ciała oraz pierwotną ukształtowaną w zatoki
• wór powłokowy - nabłonek jednowarstwowy, tkanka łączna, mięśnie
• muszla zbudowana z węglanu wapnia oraz konchioliny
• ochronny śluz pokrywający ciało

• prawdopodobnie pojawiły w prekambrze
• wyrządzają szkody w rolnictwie i warzywnictwie
• są żywicielami wielu pasożytów człowieka i zwierząt,
• muszle wykorzystywane są do wyrobu przedmiotów użytkowych i ozdobnych
• niektóre gatunki są jadalne (omułki, ostrygi),
• mięczaki kopalne jako skamieniałości przewodnie służą do określenia względnego wieku Ziemi,
• komórek nerwowych mięczaków używa się do badań laboratoryjnych z tego względu, że są podobne do komórek ludzkich,
• z ciała ostryg i kałamarnic można otrzymać pewne substancje działające antybakteryjnie i antywirusowo,
• jako składnika past do zębów używa się sproszkowanych muszli mątw, poza tym proszek taki używany jest do polerowania,
• głowonogi są używane do produkcji purpury,

Systematyka

Typ: mięczaki

KONIEC

Mięczaki (Mollusca)

to jeden z trzech typów, obok stawonogów i strunowców, najbogatszych w gatunki świata zwierzęcego - co najmniej 130 tys. gatunków współczesnych. Odznacza się największym zróżnicowaniem budowy i rozmiarów ciała. Mięczaki żyją głównie w wodzie (morza, oceany, rzadziej wody słodkie) oraz na lądzie.

Karolina Molenda IId