VALET

VALET

Gjatsia valore

*BURIMI VALEVE

Ne fizik gjatsia e vales e nje vale sinusiodale eshte perioda hapsinore e vales distanca mbi te cilen forma e vales perseritet. Zakonisht ajo percaktohet duke konsideruar largesin midis dy pikave te nje pas njeshme perkatse me faze te njejt ,te tilla si kresha pikprerja me boshtin abshisave ajo osht nje karaktersitik si e valeve propaguse ashtu edhe atyre stacionare si dhe e modelve e valeve tjera hapsinore . Gjatsia e vales zakonisht jepet nga shkrojna greke lambda ,koncepti aplikohet edhe ne raste kur vala periodike ka form jo sinusoidale.

*REFLEKTIMI DHE THYERJA E VALEVE

* LLOJET E VALEVE

Gjatsia e vales eshte ne propocion te zhdrejt me frekuencen : vale me frekuenc me te lart kane gjatsi me te shkurt , dhe valet me frekuenc me te ult kane gjatsi me te lart.

*INTERFERENCA E VALEVE

*VALET GJENDEN KUDO

Ne fig tregohet se gjatsia e vales se nje sinusoidi,lambda mund te matet mes qdo dy pikave me faze te njejt , te tilla si mes dy kreshave te nje pas njeshme , ose mes dy pikave ku funksioni pret boshtin e abishtsave.

VALET

Reflektimi dhe thyerja e valeve

valet gjatsore:

Kur vala has me ndonjo penges gjate perhapjes dhe nuk e kalon pengesen ne kete rast ju ndrrohet drejtimi dhe kjo quhet reflektim i vales

Nese lekundja e grimces ne vale kryhet ne te njejtin drejtim qe perhapet vala quhet vale gjatsore.Ne keto vale paraqiten dendesime dhe rrallime te mjedisit neper te cilen perhapen.

Nje vale eshte nje "shqetsim" qe perhapet pergjate hapsires dhe kohes duke transformuar energji .Vala transporton energji dhe impuls por nuk transporton lende. Kemi dy lloje te valeve MEKANIKE (ju novoitet mjedisi bartes p.sh zeri,litari) dhe valet e rrezatimit ELEKTROMAGNETIKE (mund te perhapen ne boshllek ,pa pasur nevoj per mjedis perhapes , p.sh drita)

Kur valet hasin me ndonjo penges gjate perhapjes dhe ato arin me kalu ate penges edhe me dal me nje mjedis tjeter quhen thyerja e vales.

kur valet kalojn nga nje mjedis e te tjetrin si p.sh nga ajri kalon ne uje behet thyrja e vales ne kete rast kemi perveq drrimit te drejtimit vales vala ndryshon edhe shpejtisin e saj dhe thyrja shpjegohet me parimin e Hajgesit

Burimi i vales :

Shpejtsia e perhapjes se vales ne dy mjedise te ndryshme qendrojn sikurse sinuset e kendit te renies dhe kendit te thyrejes

shembuj te valeve gjatsore jane ato vale qe krijohen nga susta elastike apo valet e zerit.

jene si burim nga jasht si ne fig. qe e kemi ujin niher vine rrathet e vogla pastaj ato fillojn mu zgjeru.

LLojet e Valeve

Sipas drejtimit te lekundjes se grimcave ne vale, ato mund te ndahen ne vale terthore ( transversale ) dhe longitudinale (gjatsore).

Interfernca e valeve

*

Vala terthore eshte nese lekundja e grimcave kryhet ne drejtim normal ndaj drejtimit te perhapjes se vales. Te kto vale mjedisi ne te cilin perhapet deformohet asisoji qe paraqet ngritje dhe ulje.KTo ngritje kane shpejtsi te njejt me perhapjen e vales .

VALET GJENDEN KUDO

Bashkimi i 4 apo i 5 valeve me nje vale te veteme quajm interferenc .

Nese dy vale nuk kane period te njejt ato nuk interferohen

Valet te cilat perhapen me drejtim normal quhen vale terthore

Ato qe shkaktohen nga nje burim quhen kohorente ato kane parametrat e njejta frekuencen , gjatsin valore ampliduten etj. Ato vale qe kane gjatsin e njejt jane kohorente plotsuse .

Vale terthore jane drita dhe te gjitha llojet e drites.

Valet gjenden kudo . Shumica e informacioneve qe i marrim na vjene baze te valeve .Mbeshtetim te valet per te ndegjuar muzik te shikojm TV , me vale mund te bisedojm me te tjeret etj.Valet transportojn energji ne forme te ndryshme disa jane shume te dobishme disa jane edhe shum te demshme Nje cunam ose vale jonermale eshte nje vale shume e madhe uje qe ndertohet nga nje fenomen sizmik.Kto vale mund te levizin me shpejtsi 500km-h dhe kane kohzgjatje 60min.kafshet pordorin mocionin vale levizur ne hapsir te ndyshme .Gjarpriret pordorin valet terthore te trupit per nxitje kunder ujit ose terrenit duke i ndimuar ate te leviz.

ne kete fig i kemi 3 ampliduuta dhe A1,A2dheA3 kto kane faze te njejt dhe perido te njejt dhe ato i mbledhum .

-

A1+A2-A3

Nese valet kane perioda te njejta per fazat e ndyshme ato zbriten (dhe ato zhduken).

-

A1-A2-A3