Introducing
Your new presentation assistant.
Refine, enhance, and tailor your content, source relevant images, and edit visuals quicker than ever before.
Trending searches
Katarzyna Chmist
WITELON
ur. około 1230 r.
zm. pomiędzy 1280 a kwietniem 1314
Filozofia przyrody wg. studentów UP
Kontrowersje wokół nazwiska
Witelon (Witelo, Witello, Vitellio, Vitelo, Vitello, Vitello Thuringopolonis)
W wielu encyklopediach podawane jest także nazwisko Erazm Ciołek (łac. Vitellus), które zasugerował w 1810 r. prof. prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego Józef Sołtykowicz.
Historyk nauk ścisłych tego samego uniwersytetu, Aleksander Birkenmajer, wykazał bezpodstawność tej hipotezy, po pierwsze przypominając, że w XIII w. nie istniały jeszcze nazwiska, po drugie zaś przedstawiając źródłosłów imienia Witelo, zdrobnienia od Wito, śląskiej wersji germańskiego Gwido.
Życiorys
Dorobek naukowy
Jest uznawany za twórcę podwalin wiedzy psychologiczno-psychiatrycznej i psychopatologicznej.
Witelon miał bardzo nowatorskie poglądy na temat anatomii oka i fizjologi widzenia.
Urodził się na Dolnym Śląsku, prawdopodobnie w Legnicy; inne źródła podają, że urodził się w miejscowości Borów lub Borek. Syn niezamożnej rodziny plebejskiej, Polki z rycerskiego rodu i kolonisty z Turyngii.
Początki swojej edukacji zaczął w szkole klasztornej w Legnicy. Tam też został zakonnikiem.
Następnie studiował sztuki wyzwolone w Paryżu (1254-1257), później zaś prawo kanoniczne, filozofię i nauki ścisłe w Padwie (1262-1268).
W 1268 r. wskazywał m.in., że złudzenia wzrokowe są wynikie warunków obserwacji oraz wyobrażeń i sposobu myślenia, pisząc, że „oko nie otrzymuje żadnej innej informacji poza światłem, barwą i wielkością kątową”, a dopiero umysł dokonuje „przetworzenia wrażeń z pomocą przedstawień branych z doświadczenia.”
„Nie chcę przez to moje pisanie przeszkadzać lepszym poglądom i najczcigodniejszej wierze chrześcijańskiej, której ufam bardziej niż jakiemukolwiek rozumowaniu”
Twórczość
Dorobek naukowy
Rozpatrywał miedzy innymi:
- prostoliniowe rozchodzenie się światła
- rozpraszanie światła
- odbijanie światła
- załamanie światła
- świetlne zjawiska meteorologiczne
- analizował psychologiczny aspekt spostrzegania
Był on pierwszym szeroko znanym polskim uczonym, piszącym o sobie in nostra terra, scilicet Polonia – „z naszej ziemi, to znaczy Polski”, autorem dzieła o optyce i fizjologii widzenia pt. Perspectivorum libri decem, którą ukończył około roku 1273, przebywając na dworze papieskim w Viterbo, a opublikowano je po raz pierwszy drukiem w Norymberdze już w 1535. Rozprawa ta była wznawiana jeszcze kilkaset lat po jego śmierci, znali ją m.in.: Leonardo da Vinci, Mikołaj Kopernik i Johannes Kepler.