만나보세요 

Prezi AI.

새로운 프레젠테이션 도우미가 기다리고 있어요.

뎌욱 빠르게 컨텐츠를 다듬고, 보강하고, 편집하고, 원하는 이미지를 찾고, 시각자료를 편집하세요.

로딩중
스크립트

GEOGRAFIA I HISTORIOGRAFIA

- w XVI wieku narodził się mit głoszący, że szlachta (w odróżnieniu od chłopów i mieszczan) wywodzi się od starożytnego plemienia Sarmatów (ideologia ta potrzebowała historycznego uzasadnienia)

- rektor Akademii Krakowskiej Maciej z Miechowa na początku XVI wieku wydał "Traktat o dwu Sarmacjach, azjatyckiej i europejskiej" w którym opisał Europę Wschodnią pod względem geograficznym i mieszkające tam w przeszłości ludy

- Bernard Wapowski opracował pierwszą mapę Polski, nazywany jest dlatego ojcem kartografii

- Marcin Kromer wydał dzieło "O pochodzeniu i dziejach Polaków"

- Marcin Bielski autor pierwszej napisanej przez Polaka wizji dziejów powszechnych

- Reinhold Heidenstein kronikarz wojen prowadzonych przez Stefana Batorego

- genealogia i heraldyka: Bartosz Paprocki, autor "Herbów rycerstwa polskiego" i "Gniazda cnoty"

MYŚL SPOŁECZNA

I POLITYCZNA

- odmienne postulaty zgłaszali ideolodzyszlacheccy związani z ruchem egzekucyjnym

- Stanisław Orzechowski, znakomity orator i pisarz, głosił, że Rzeczpospolita to jedynie rycerstwo polskie z radą koronną, a więc prawa polityczne powinny przysługiwać tylko szlachcie. Mimo, że był duchownym, nie stronił od krytyki kościoła kkatolickiego w duchu reformacyjnym (sprzeciwił się celibatowi księży). Sławę przyniosły mu tzw. turcyki - mowy nawołujące do krucjat przeciwko imperium osmańskiemu. Popularyzował również określenie "gente Ruthenus, natione Polonus" ("z Pochodzenia Rusin, z przynależności państwowej Polak"), odzwierciedlające poczucie przynależności do wspołnego państwa ludzi o różnej tradycji.

- wybitny przedstawiciel myśli społeczno-politycznej Andrzej Frycz Modrzewski, europejska sława dzięki dziełu "O poprawie Rzeczpospolitej" przedstawił w nim, w jaki sposób powinno funkcjonować państwo i społeczeństwo. Postulował również równość wszystkich mieszkańców wobec prawa, państwo zapewniałoby wszystkim obywatelom taki sam dostęp do edukacji, a ubogim i chorym - opiekę i pomoc (idee w ówczesnych czasach uchodziły za rewolucyjne). Dzieło zostało wydane drukiem w 1551 r. w wersji ocenzurowanej, z pominięciem części poświęconych Kościołowi i szkolnictwie, które hierarchowie katoliccy uznali za szkodliwe. Modrzewski był za powołaniem polskiego Kościoła narodowego, opartego na ideach reformacji.

RZEŹBA

ROZWÓJ NAUK ŚCISŁYCH I

MEDYCZNYCH

Kaplica grobowa Zygmunta I, dzieło Bartłomieja Bereciego

Benedykt z Sandomierza

- pełnia renesansowej rzeźby - dzieła artystów włoskich wykonane w kamieniu

- typ przyściennego nagrobka

- najwybitniejszy renesansowy rzeźbiarz polski - Jan Michałowicz z Urzędowa

- Wawrzyniec Goślicki był zaliczany do czołowych pisarzy politycznych epoki odrodzenia. Był sekretarzem Zygmunta Augusta, zwolennikiem toleranci religijnej i zasady odpowiedzialności króla za jego czyny. W dziele "O doskonałym senatorze" nakreślił wzór idealnego męża stanu.

- Mikołaj Kopernik (1473-1543) - jeden z najwybitniejszych uczonych epoki odrodzenia, stworzył heliocentryczną teorię budowy Układu Słonecznego (Ziemia i inne planety krążą wokół Słońca), która została źle przyjęta przez Kościół katolicki oraz twórców reformacji

- Mikołaj Sienicki - jeden z przywódców ruchu egzekucyjnego. Jego mowy na sejmach były tak podziwiane, że określano go jako "polskiego Demostenesa". Skutecznie domagał się egzekucji dóbr, ograniczenia wpływów duchowieństwa i wyłączenia szlachty spod sądów kościelnych.

jeden z portali na dziedzińcu zamku wawelskiego

Zamek na Wawelu

Nagrobek biskupa Benedykta Izdbieńskiego w katedrze w Poznaniu

- astronomia i nauki ścisłe: Wojciech z Brudzewa, Jan z Łańcuta, Tomasz Kłos (autor pierwszego polskiego podręcznika do matematyki)

- nauki medyczne: Józef Struś (badał ludzkie tętno), Wojciech Oczko (zgłębiał problematykę chorób wenerycznych , traktat o uzdrawiających właściwościach wód termalnych "Cieplice")

krużganki i Kaplica Zygmuntowska

ARCHITEKTURA

- alchemia: uważana w XVI w. za naukę, jej celem było odkrycie metody transmutaji ołowiu w złoto (kamień filozoficzny), lekarstwa na wszelkie choroby (panaceum) oraz eliksiru nieśmiertelnośc, polski alchemik Michał Sędziwój ( spostrzeżenia dotyczące właściwości i znaczenia tlenu)

- początkowo powstawała dzięki artystom włoskim pracującym w Krakowie (1500-1550)

- krużganki ( długi korytarz, okalający przeważnie wewnętrzny dziedziniec na jednej lub kilku kondygnacjach)

- portale ( ozdobne architektoniczne obramienie drzwi wejściowych)

- architektura Krakowa - wzór dla licznych budowli w całej Polsce (1550-1600)

- mnożą się zwłaszcza budowle świeckie (ratusze, kamienice i pałace)

- attyka (kamienna nastawa zasłaniająca dach) to charakterystyczna cecha renesansu w Polsce

- projekty miast idealnych

- ratusze przebudowywane z gotyckich

- typ polskiego renesansowego zamku o charakterze obronnym

Wielka Zbrojownia w Gdańsku

LITERATURA

Ratusz w Chełmnie

Rynek w Zamościu

- polska literatura obficie czerpała z dorobku renesansowej literatury europejskiej

- prekursor literatury renesansowej - Biernat z Lublina, pisał powiastki filozoficzne, jego dzieło "Raj duszny"jest jedną z pierwszych książek wydrukowanych po polsku.

- znakomici poeci: Andrzej Krzycki, Jan Dantyszek i Klemens Janicki pisali utwory okolicznościowe po łaciniem byli sekretarzami Zygmunta Starego

- Mikołaj Rej jest uznawany za ojca literackiej polszczyzny. Autor licznych dzieł propagujących idee humanistyczne. Jako humanista twierdził, że każdy powinien rozwijać swoją wiedzę i poszukiwać w sobie ładu moralnego. Opiewał uroki życia ziemiańskiego, zgodnego z naturą i pełnego umiaru, co stało się stałym elementem kultury szlacheckiej.

- za twórcę polskiego języka poetyckiego uznaje się Jana Kochanowskiego, jego pieśni, treny i fraszki zaliczane są do najznakomitszych osiągnięć polskiej literatury.

- Mikołaj Sęp Szarzyński ze względu na tematykę oraz nastrój swoich dzieł jest jednocześnie uważany za prekursora polskiego baroku. Pisał po polsku i po łacinie. Pozostawił po sobie liryki patriotyczne, sonety, pieśni i epitafia.

- Łukasz Górnicki, sekretarz i bibliotekarz na dworze Zygmunta Augusta był autorem twórczego przekładu dzieła Baltazara Castiglionego na którego łamach przybliżył Polakom ideał renesansowego życia dworskiego.

- lubuski mieszczanin Sebastian Klonowica, autor poematów opisujących życie chłopów

- Szymon Szymonowic pochodzący z odziny ormiańskiej, twórca sielanek opartych na wzorach antycznych.

miniatury Kodeksu Baltazara Behema (zbiór statutów cechowych)

POLSCY MECENASI

MALARSTWO

- najwięksi mecenasi kultury w Polsce - monarchowie, zwłaszcza Zygmunt Stary i Zygmunt August

- na ich dworach przebywali wybitni architekci, rzeźbiarze, pisarze, historycy i uczeni, władcy zlecali im wykonanie konkretnych dzieł, bądź zatrudniali jako sekretarzy

- artystów wspierały także wielkie rody magnackie - np. Radziwiłłowie, Filrejowie czy

Zamojscy

- twórcy i uczeni spędzali na ich dworach większą część życia, w zamian za utrzymanie sławili ich w swoich dziełach

-mecenat artystyczny powadzili również najwyżsi dostojnicy duchowni oraz bogate mieszczaństwo

Mikołaj Rej

Jan Kochanowski

Zygmunt Stary

Zygmunt August

Bona Sforza

Elżbieta Habsburżanka

Barbara Radziwiłłówna

Anna Jagiellonka

Zofia Jagiellonka

Izabela Jagiellonka

Katarzyna Habsburżanka

Katarzyna Jagiellonka

- przez cały XV wiek rozkwit malarstwa gotyckiego, sztalugowego

- wprowadzenie pejzażu do tła obrazu

- próby w sugerowniu przestrzeni perspektywą linearną

- rezygnacja ze złotego tła

- rozwój malarstwa miniaturowego

Miniatury portretowe rodziny Jagiellończyków autorstwa Łukasza Cranacha młodszego, znajdują się w Muzeum Książąt Czartoryskich w Krakowie

Portret Anny Jagiellonki, wrocławski malarz - Marcin Kober

WARUNKI ROZWOJU SZTUKI

- Zygmunt I po wstąpieniu na tron sprowadził z Węgier artystów włoskich i zainaugurował tym samym renesans w sztukach plastycznych w Polsce

- kultura XV wieku w Polsce miała zróżnicowane oblicze (przenikające się prądy humanistyczne w litereaturze i nauce, w sztuce panował późny gotyk)

- wyprzedził Francję i Niemcy, w pierwszym okresie rozwoju uległ wpływom włoskim (1500-1550), następnie niderlandzkim (1550-1600)

- największe osiągnięcia w architekturze, słabiej rozwijała się rzeźba, najsłabiej malarstwo

HUMANIZM W POLSCE

- druga połowa XV wieku

- początkowo związany z kręgami dworskimi i uniwersyteckimi w Krakowie

- wpływ na rozwój miały kontakty z Węgrami i Czechami, wyprawy do Włoch

- przyczyniali się do tego artyści przebywający wówczas na dworze królewskim

- główny propagator idei to Włoch Filippo Buonaccorsi, zwany Kallimachem (założył w Krakowie Literackie Towarzystwo Nadwiślańskie)

- XV wieku Kraków stał się ważnym europejskim ośrodkiem kultury

- na dworze Zygmunta Starego i Zygmunta Augusta przebywali przedstawiciele polskiego renesansu: historycy Ludwik Decjusz i Marcin Kromer, geograf Bernard Wapowski; pisarze: Andrzej Krzycki, Jan Dantyszek, Jan Kochanowski i Łukasz Górnicki

- rozwijała się sztuka epistolarna (łac. epistula - 'list')

KULTURA I SZTUKA RENESANSU W POLSCE

프레지로 더욱 인상깊고 역동적인 프레젠테이션을 만들어 보세요