Introducing 

Prezi AI.

Your new presentation assistant.

Refine, enhance, and tailor your content, source relevant images, and edit visuals quicker than ever before.

Loading…
Transcript

Pagsusuri

3. Hugnayang Pangungusap

Ang pagbabalangkas ay isang iginuhit na larawan ng pangungusap upang ipakita, sa biglang tingin ang mga pag-uugnay na mga sangkap ng pangungusap. Ito ay isang madaling paglalarawan ng mga kalagayan sa pagsusuri ng pangungusap na ginawa at nagsilbing patnubay sa pagpapaliwanag ng pagsusuri.

Pagbabalangkas

Halimbawa:

Nasira ang kanyang kamera na pinindot ng dalaga.

*Ayon sa kayarian

Hugnayan-sugnay na nakapag-iisa at di nakapag-iisa.

*Ayos ng pangungusap

Karaniwang ayos.

"Kamera"- ayon sa kaanyuan; payak, uri ng pangngalan; pambalana at kasarian ng pangngalan; walang kasarian.

"ang"-pantukoy, kailanan; isahan, kaukulan;palagyo.

"nakanya"-panghalip panao, "na"-pang-angkop

"ay"-pangawil

"Nasira"-payak, panaguri pandiwang katawanin, pokus; perpektibo, tinig na balintiyak.

3. Pangungusap na may panaguring pariralang panghalip at/o simunong pariralang panghalip.

PP

P

S

PH

PU

PH

M

Pu

pl

sila

s.u

O

ang

ma-

ganda

Sila

ang maganda

Halimbawa:

A. Sila ang magaganda

Tambalang Paksa at Payak na Panaguri

1. Payak na Pangungusap

Halimbawa:

Magkapatid si Pedro at si Juan.

*Ayos ng Pangungusap

Karaniwan

*Ayon sa Tungkulin

Paturol

*Ayon sa Kayarian

Payak

*Bahagi ng Pangungusap

"Si Pedro at si Juan" (Buong Paksa)

"Magkapatud" ( Buong Panaguri)

"Magkapatid" - Tambalan, Unlapi.

"si" -Pantukoy, panghalip panao

"at"- pangatnig

Ang pagsusuri ayon sa isang pilosopiya ay pagbasag o paghihiwalay ng isang buo sa kanyang mga bahagi upang malaman ang kaugnayan ng bawat bahagi sa isa't isa.

Binigyan diin ni Panganiban (1970) na ang mga pagsusuri ay pagbasag sa bawat bahagi ay:

A. Ayon sa kahalagahan.

B. Ayon sa kaugnayan ng isa't isa.

C. Ayon sa kaugnayan ng bawat bahagi.

Langkapang Pangungusap

2. Tambalang Pangungusap

Halimbawa: Si Jesus ay dakila.

* Ayos ng pangungusap

Di karaniwan

* Ayon sa kayarian

Payak

* Bahagi ng pangungusap

"Si Jesus" (Buong paksa)

" Jesus" (Paksa)

"ay dakila" (Buong panaguri)

"dakila" (Panaguri)

Halimbawa:

Ang isang tao ay karaniwang nagtatagumpay at siya ay nagkakaroon ng magandang buhay kapag siya ay matiyaga.

* Pangulong sugnay(dalawa)

*Sugnay na pantulong

"kapag siya ay matiyaga"

"at"-pangatnig,

"tao"- payak na simuno,

"ang"-pantukoy,

"isa"-pang-uring pamilan

"magtatagumpay"-pandiwa,pokus;imperpektibo.

"siya"-payak na simuno, isahan, unang panauhan.

"ay"-pananda sa panaguri.

"nagkaroon"-imperpektibo

"ng magandang buhay"-layon

"ng"-pang-ukol

"maganda"-pang-uri at pang-angkop na "ng".

A. Padron ni Panganiban (1970)

Halimbawa:

Si Errol ay sumasayaw at si Sandra naman ay nanonood sa kanya.

*Ayon ng Tungkulin

Paturol

*Ayon sa Kayarian

Tambalan- dalawang sugnay na nakapag-iisa.

*Ayos ng Pangungusap

Di-karaniwan

"Errol" at "Sandra"-Pantangi, kaukulang palagyo.

"si"- Pantukoy-panghalip panao.

"ay" -Pangkayarian, pangawil.

"Sumasayaw" at "nanonood"- Pandiwa, pokus ng pandiwa; imperpektibo.

"sa kanya"

"sa"-pang-ukol

"kanya"-panghalip panao, Kailanan; isahan, panauhan; ikatlo.

B. Padron ni Sebastian(1974)

"Ang kawastuhan ng balangkas ay dapat saluhin ng malinaw na pangangatwiran sa pagsusuri" Dagdag pa niya "marami ang nakatuklas na kapag binalang ka at sinuri ang isang pangungusap, ang mga kamaliang pangkaugnayan at pambalarila ay maaring matagpuan.

Binigyang diin ni Sebastian na ang pagbabalangkas ay isang pagsusuring pasulat na nakatutulong sa malinaw na pagkakaunawa ng pangungusap.

Simuno

Pantukoy

Panuring

Pangawing

Ph=M + Ph1/Ph2/Ph1p(m)/Ph2p(m)

Ph1= ako,ikaw, siya

Ph2= ito, iyan, iyon

Ph1p(m)= tayo, kami, kayo, sila

Ph2p(m)= ang mga ito, ang mga iyan, ang mga iyon.

PU=M + Pu/Pu(m)

Pu=pl(panalapi) + s.u

pl= pala, mapang, ma, an.

s.u=salitang ugat

pum= maramihan

s(simuno)= PD/PH/PU/PN

bayan

Ang

ko

ay

dakila

Ang padron ni

Lydia Gonzales-Garcia

Kaganapan

Panuring

Sa panuri ni Panganiban, ginagamit niya ang malaking titik na E, bilang batayang padron. Ang unang guhit na pahalang ay ukol sa simuno , ang ikalawa ay sa pangawing, at ang ikatlo ay sa kaganapan. Ang anumang panuring na ginamit ay dapat igawa ng panibagong guhit sa ilalim ng guhit ng isang tinuturingan.

Simuno

ay

Panaguri

Panuring

2. Tambalang Simuno at panaguri

Pantukoy

Halimbawa:

Magkapatid si Pedro at si Juan.

1. Payak na simuno at payak na panaguri.

Panaguri

Halimbawa:

Pedro

Si Randy ay nagbabasa ng aklat.

ay nagbabasa

Randy

si

aklat

(ay)

Magkapatid

at

si

ng

Juan

si

Nahahati ang kanyang padron sa mga pangungusap na di-berbal o mga pangungusap na walang pandiwa at pangungusap na berbal o mga pangungusap na may diwa.

PP(pangungusap)=p(panaguri) S(simuno)

PD(pariralang pandiwa)/ PN(pariralang pangngalan/

PH(pariralang panghalip/ PU(pariralang pag-uri)

PD=Pd(pandiwa)+-k(kaganapan)

Pd=asp.(aspekto)=pl(panlapi)+s.u (salitang-ugat)

Asp= asp1(perpektibo), asp2(imperpektibo), asp3(kontemplatibo)

K=kg(kaganapang gol), Kl(kaganapang lokatib).

Kb=(kaganapang benepaktib) kk=(kaganapang kawsatib)

kd=(kaganapang direksyunal) ka=(kaganapang aktor)

kp=(kaganapang instrumental)

kg=ng + Png

kl=sa + Pnl

kb=para + Pnb

kk=dahil sa + Pnk

kd=sa + Pnd

ka=ng + Pna

kp=sa pamamagitan ng + Pnp

Pn=M(marker) / M(m) + Pn(pangngalan) /Pn(si)(pangngalang pantanging-ngalan)

M=ang, ng, sa,si, ni, kay

M(m)= ang ,mga, ng mga, sa mga, sina, nina, kina

Pn=bata,, lalaki, tao

Pn(si)= Nobert

A. Pangungusap na di-berbal

1. Pangungusap na binubuo ng panaguring pariralang pangngalan at simunong pariralang pangngalan.

S

PH

P

Pn

PH

M

doktor

Pn(si)

M

Jose

ang

ang doktor

Si

Si Jose

3. Tambalang Simuno at

Tambalang Panaguri

nagtutulungan

mag-aaral

nagkakaisa

at

kaunlaran

ang mga

para sa

guro

ang

a. Si Jose ay doktor

Halimbawa:

B. Manggagamot si Ana.

Ang mga mag-aaral at ang guro ay nagtutulungan at nagkakaisa para sa paaralan.

PP- pangungusap

P- panaguri

S--simuno

PN- pariralang pangngalan

M- Marker na si

Pn(si)- pangngalan n pantanging si Jose.

2. Pangungusap na may panaguring pariralang pang-uri at o simunong pariralang pang-uri.

Tandaan sa Pagsusuri

PP

P

Hugnayang pangungusap

Halimbawa:

PN

S

Ang isang tao ay nagtatagumpay kapag siya ay matiyaga.

M

PN

Pn

O

M

PN(si)

manggagamot

si

manggagamot

Ana

si Ana

PP

ay nagtatagumpay

P

a. Masipag si Gloria

PU

M

S

Pu

O

PN

pl

s.u

M

ma

Ang

sipag

Pn(si)

si

Masipag

isang

Gloria

kanya

si Gloria

ay matiyaga

siya

PP- pangungusap

P-panaguri

S-simuno

PN- pariralang pangngala

M- Marker na si

Pn(si)- pangngalang si Ana.

D. Langkapang pangungusap

Tambalang

pangungusap

ay matatamo

kapayapaan

at

ang

ay maghahari

kaunlaran

kung

ang

ay nagkakaisa

sambayanan

laging

ang

1. Ayos ng pangungusap

(Karaniwan at di karaniwan)

2. Tungkulin ng pangungusap.

(Paturol-nagsasalaysay, Pautos-may pag-utos, Patanong-may tandang pananong, at Padamdam-may panandang pandamdam.

3. Kayarian.

(Payak-salitang -ugat, Tambalan-dalawang salita na pinagtambal, Langkapan-dalawang sugnay na nakapag-iisa at di nakapag-iisa, at Hugnayan-isang sugnay na nakapag-iisa at di nakapag-iisa.

Halimbawa:

Halimbawa:

Si Errol ay sumasayaw habang si Sandra ay nanonood sa kanya.

Ang kapayapaan ay matatamo at ang kaunlaran ay maghahari kung ang sambahayan ay laging nagkakaisa.

ay nagsasayaw

Errol

si

habang

ay nanonood

Sandra

kanya

sa

si

2. Pangungusap na may kaganapan ng pandiwa

4. Bahagi ng pangungusap.

(Buong paksa, buong panaguri)

5. Pinakapandiwa.

(Kakayahan ng pandiwa, parirala at layon nito)

6. Pinakakaganapang pansimuno.

(kakanyahan ng pinakakaganapang pansimuno.

Halimbawa:

1. Gol pokus

2. Aktor ng pokus

PP

P

PD

S

Pd

P

S

asp

K

PN

PD

pl

s.u

PN

ka

asp-

M

Pd

M

Pn

K

in-

ng

Pn

bili

pn

ang

kb

kg

pl

s.u

asp

ang

tatay

kl

isda

ng

Binibili

asp

um-

kuha

ina

ng

pn

sa

pn

para

sa

3. Instrumental pokus

ng

para sa

ng ina

salapi

sa

bangko

anak

ang tatay

kumuha

ng salapi

para sa anak

sa bangko

ang isda

B. Pangungusap na berbal

Salamat!!!!

1. Payak na pangungusap

1. Pangungusap na walang kaganapan.

PP

Halimbawa:

P

S

PD

PN

Pd

K

M

Pn

asp

ka

kg

s.u

pl

ang

kutsilyo

ng

pn

ipang

talop

asp

ng

bata

ng

suha

Ipinantalop

ang kutsilyo

ng bata

ng suha

a. Darating ako.

S

P

PN

PD

Ph

M

Pd

ako

o

s.u

asp

pl

ako

dating

-um

Ang Baguio City ay isang malamig na lugar

asp-

Darating

Baguio

malamig+na

ay

ang

lugar

isang

Ang pangungusap ay nasa paturol na tungkulin sapagkat ito ay nagsasalaysay, payak na kayarian, nasa di-karaniwang ayos."Ang aguio City ay ang buong simuno at ang buong panaguri ay "isang malamig na lugar". Ang payak na paksa ay "BaguioCity" na isang pangngalang pantangi ng isang lunan, isahan, walang kasarian at nasa kaukulang palagyo bilang simuno. "ang" ay ang pantukoy, isahan, at nasa kaukulang palagyo"

Learn more about creating dynamic, engaging presentations with Prezi