Introducing
Your new presentation assistant.
Refine, enhance, and tailor your content, source relevant images, and edit visuals quicker than ever before.
Trending searches
§5.4 'Karakteristieke groepen'
1
§5.4 'Karakteristieke groepen'
Karakteristieke groepen
Triviale namen
Ook bij koolstofverbindingen is er sprake van triviale naamgeving. In figuur 5.13 staan enkele triviale namen die nog steeds veel gebruikt worden. Zie ook BINAS 66A.
In koolstofverbindingen komen, naast waterstofatomen, vaak ook zuurstof-, stikstof- en halogeenatomen (F, Cl, Br, I) voor. Natuurlijk moet er voor dergelijke verbindingen ook systematische namen beschikbaar zijn. Een belangrijk deel van de naam wordt bepaald door de karakteristieke groep.
Je komt vaak de term gechloreerde koolwaterstoffen tegen. Dit zijn koolwaterstoffen waarin meestal enkele H-atomen zijn vervangen door Cl-atomen, zie figuur 5.14.
Sommige van deze verbindingen, zoals pcb en dioxine, zijn (zeer) schadelijk. Bij andere, bijvoorbeeld 1,1,1-trichloorethaan, valt dat nog mee.
"Een karakteristieke groep is een onderdeel van een molecuul dat niet voorkomt in moleculen van koolwaterstoffen.
Dus: een enkel atoom (bijvoorbeeld een halogeenatoom, maar geen H) of een atoomgroep met minimaal één atoom dat anders is dan een C- of H-atoom."
Overigens noem je elk atoom of een atoomgroep die een waterstofatoom in een koolwaterstof kan vervangen, een substituent.
In figuur 5.12 in je boek staat een aantal karakteristieke groepen en voorbeelden van moleculen waarin ze voorkomen.
Huiswerk
Maken
opg. 15 t/m 18
benzenol
Let op! Belangrijke opmerkingen:
ethanol
Enkele voorbeelden
4-amino-2-butanol
4-aminobutaanzuur
- De uitgang '-carbonzuur' wordt alléén gebruikt in die gevallen waarin het C-atoom van de COOH-groep niet kan worden opgenomen in de hoofdketen.
- Als er meerdere karakteristieke groepen voorkomen in een molecuul, treedt één daarvan op als hoofdgroep. Deze krijgt het laagste plaatsnummer en bepaalt het achtervoegsel. in BINAS 66D staat de uitgebreide rangschikking.
- Wanneer er in een molecuul een COOH-groep aanwezig is, krijgt de naam altijd de uitgang: '-zuur' (of in sommige gevallen '-carbonzuur'). Andere karakteristieke groepen worden aangegeven met voorvoegsels.
- In structuurformules moet de zuurgroep voluit worden getekend, hier mag de verkorte notatie COOH niet worden gebruikt.
- Een systematische naam mag vele voorvoegsels bevatten, maar slechts één achtervoegsel.
- Het kan voorkomen dat er in een molecuul geen groep voorkomt die een achtervoegsel kent, bijvoorbeeld: fluorethoxymethaan.
- Als er maar één mogelijkheid is voor de plaats van groepen (en vertakkingen) aan de hoofdketen, worden de plaatsnummers meestal weggelaten.
3-hydroxybutaanzuur
Naamgeving karakteristieke groepen
In onderstaande tabel is de volgorde van belangrijkheid van de meest voorkomende karakteristieke groepen en hun naamgeving samengevat.