Veglat tona muzikore popullore

Veglat tona muzikore popullore

Surla

Surlja

Gajdja

Veglat e ndryshme muzikore popullore janë pasuri e folklorit tonë muzikor.Ato rrisin vlerën dhe larminë tingëllore,qoftë duke i shoqëruar këngët dhe vallet,qoftë duke luajtur në mënyrë të veqantë.

Eshtë vegël frymore me gyp i cili zgjerohet në njërën anë,kurse në anën tjetër është pipëzadyshe(e kallamit).Punohet pre drurit(të arrës).Kemi surle të mëdha dhe të vogla.Surlet kanë një tingull depërtues dhe pak të ashpër.Përdoren bashkë me tupan për ti shoqëruar vallet e burrave.

Gajdja

Eshtë vegël shumë e lashtë frymore.Përbëhet nga një rrëshiq lëkure me dy gypa madhësish dhe funksionesh të ndryshme.Në këtë vegël luhen melodi në dy zëra.Ajo përdoret edhe për shoqërimin e këngëve në dy e më shumë zëra dhe po ashtu për shoqërimin e valleve.Gajdja ka tingull mjaft të butë dhe tejet karakteristike.

Veglat popullore,

I ndërtojmë vet,

Me dorë mjeshtrore

Dashuri e respekt.

Tupani

Tupani

Defi

Fyelli dhe kavalli

Fyelli

kavalli

Janë vegla të vjetra frymore.Përbëhen prej një gypi(tyte)druri apo metali me gjatësi dhe numër vrimash të ndryshme.Kanë tingull të butë.Tingull i tyre shpreh sidomos disponim baritor.

• Kavalli,ndryshe nga fyelli,është pak më i madh dhe ka tingull edhe më të ngrohtë.Ekzistojnë edhe grupe,ansamble të këtyre veglave.

Eshtë vegël që përbëhet prej një rrethi të hollë druri me disa pllakëza metalike.Në njërën anë është lëkura e shtrënguar.Luhet në disa mënyra me qrast didhet e tërë vegla.Kështu krijohet një kumbim cingërues,karakteristik.Me të mbahet ritmi i këngës dhe i valles.

Defi

Përbëhet prej një rrethi të rrumbullakët druri.Në të dy anët është i mbuluar me lëkurë të regjur.Në njërën anë i bihet më një shkop si qekan,kurse në anën tjetër me një thupër.Përdoret sidomos për shoqërimin dhe mbajtjen e ritmit të valleve të burrave.

Qiftelia dhe sharkia

Sharkia

Qiftelia

Janë vegla me tela.Përbëhen prej një trupthi rezonues me qafë të gjatë.Përgjatë trupit shtrihen telat.Luhet me penë dhe përdoren si vegla solistike dhe shoqëruese të këngëve e rapsodive popullore.Ekzistojnë edhe ansamble dhe orkestrina të tëra të përbëra prej këtyre veglave.

• Qiftelia është më e vogël me dy tela kurse sharkia është më e madhe dhe ka më shumë tela deri më 12

E punoi:

Llauta

Lahuta

Llauta

Lahuta

Eltion Luri

Eshtë vegël me tela(katër palë) dhe trup rezonues në formë gjysmëdardhe.Përdoret në përbërjen e sazeve popullore(orkestrinë karakteristike popullore)sidomos si shoqëruese këngëve tona polifonike

Lahuta është tejet e lashtë me një tel.Përbëhet prej trupit gjysmëvezak rezonues që ka sipër lëkurë të shtrënguar,prej qafës me një kunj dhe harkut.Tingujt krijohen duke rrëshqitur me hark mbi tel të veglës.

• Lahuta përdoret për shoqërimin e këngëve epike:legjendare-kreshnike e historike.

Vll

3

Ars.Vjollca Selimi