§3.6 'De ruimte in'

Liftoff

Om de aarde te verlaten, is een ontsnappingssnelheid nodig van ongeveer 40.000 km/h. Om een raket zo'n snelheid te geven, moeten in korte tijd tonnen brandstof verbrand worden.

Hoe zwaarder de lading, hoe meer stuwstof nodig is voor de liftoff. Meer stuwstof betekent ook grotere tanks en dus meer massa. Dus moest er een slimme manier gevonden worden voor de lancering van deze raketten.

Hiervoor hebben ze een 'trappensysteem' bedacht waarbij iedere 'trap' afzonderlijke tanks met stuwstoffen bevat. Deze kunnen geloosd worden zodra ze leeg zijn.

Begrippen §6

Satellieten

Boosters

Nozzels

Ontsnappingssnelheid

De aarde is omringd door satellieten. Satellieten worden gebruikt voor:

• observaties op aarde, bijv. voor militaire doeleinden;
• het verrichten van metingen aan de dampkring, bijv. onderzoek aan de ozonlaag;
• navigatie door middel van GPS (Global Positioning System);
• communicatiedoeleinden, bijv. telefonie.

De Europese ruimtevaartorganisatie ESA lanceert zo'n zeven keer per jaar een draagraket. Deze draagraket brengt een satelliet in een baan om de aarde.

Drie raketten in één

Mobiele telefonie

Mobiele telefonie werkt zonder kabel. Als je belt, zendt je mobieltje golven uit en vangt ook golven op. Er zijn twee systemen voor mobiele telefonie.

Eén manier verloopt via tussenstations op aarde die de 'gesprekgolfjes' opvangen, versterken en verder sturen.

De andere manier verloopt via een communicatiesatelliet. Als jij iemand belt, de ander neemt op en jullie raken aan de praat, dan gaat het gesprek door middel van golven heen en weer via de satelliet.

Een Ariane 5-raket is uitgerust met twee hulpraketten, ook wel boosters genoemd. De boosters verzorgen het grootste deel van de benodigde stuwkracht bij de lancering.

De hete gassen die vrijkomen bij deze ontsteking, verlaten de boosters via de nozzels.

Ruimteafval

Bijna iedereen heeft tegenwoordig een mobiele telefoon. Dat is handig, omdat je overal bereikbaar bent. Ook kun je ermee Whatsappen, Facebooken, e-mailen, bellen, etc.

Voor deze communicatievormen worden vaak satellieten gebruikt. Satellieten worden in de ruimte gebracht met raketten.

Het lanceren van die raketten gebeurt met behulp van chemische reacties, dus ook daar is scheikunde van belang.

Rond de aarde is het druk aan het worden. Voorbeelden van ruimteafval zijn oude ruimtevaartuigen, raketonderdelen en brokstukken van uiteengevallen ruimtevaartuigen.

Bij een botsing met een satelliet of ruimtestation kan zelfs een klein brokje grote schade aanrichten.

Het beoordelen van het gevaar dat ruimteafval vormt voor ruimtevaartuigen en satellieten is iets waar we niet omheen kunnen...

"Als je uitgaat van het gezamenlijke oppervlak van alle satellieten, dan is de gemiddelde tijd tussen botsingen met gevolg ongeveer tien jaar", aldus dr. Heiner Klinkrad.

In goede banen leiden

De raket, of althans wat daarvan over is, wordt bestuurd door de boordcomputer. Het computerbrein bevindt zich net onder de satelliet.

De computer meet de positie en snelheid, corrigeert deze eventueel en stuurt de satelliet naar de juiste baan om de aarde.

Als de satelliet op weg is naar zijn bestemming, wordt de derde trap afgestoten, die in een (andere) baan om de aarde blijft zweven.

§3.6 'De ruimte in'