Mindfulness voor huisartsen Kraanven 2014

Mindfulness voor huisartsen Kraanven 2014

"You can't prevent the waves but you can learn how to surf..."

• snel geïrriteerd
• toenemend vermoeid en andere lichamelijke klachten
• minder betrokkenheid bij het werk/depersonalisatie/empathiemoeheid
• slordigheid en niet nakomen van afspraken
• afname sociale contacten en ontspanning
• toenemend gebruik van alcohol en/of slaapmedicatie

Oefening II

Wie we zijn en wat we gaan doen:

• presentatie
• oefenen
• vragen

Burn-out bij medisch studenten en aios

• RU Groningen (Prins e.a. 2010): bijna 21% van de medische studenten in Nederland lijdt aan burn-out, 6% ernstig
• Burn-out: emotionele uitputting,depersonalisatie en verminderde prestaties
• Vergelijkbaar onderzoek VS: ruim de helft van de geneeskunde studenten lijdt aan burnout (Dyrbye, 2010)
• 13 % van de aiossen burnout...(van der Heijden e.a. 2005)

Huisarts en stress (Medisch Contact 2 nov. 2012; Movironderzoek)

Aandachtigedokters.nl

Jon Kabat-Zin

• sinds 2009 trainingen, meer dan 150 huisartsen in de regio getraind
• Praktisch iedereen vindt de training relevant-zeer relevant voor zijn werk als huisarts
• sinds twee jaar aangepast met kortere meditaties
• Gemiddelde rapportcijfer 8,4
• vervolg: maandelijkse terugkomdagen en intervisie

• 3000 huisartsen aangeschreven; 20% respons
• Zeer tevreden over hun werk, maar...ervaren hoge werkdruk
• 80% ziet signalen van langdurige stress bij collega's
• 70% bemerkt deze signalen bij zichzelf
• Patientenzorg levert energie op, administratieve handelingen en ANW-diensten kosten energie
• Signalen van burn-out moeilijk bespreekbaar

Oefening I

• Definitie: In het hier en nu aanwezig zijn, bewust, niet-oordelend (non-judgemental).

• Boeddhistische meditaties (body scan, zitten en lopen met aandacht) in een 8-weeks programmas zonder Boeddhisme
• Onderzoek

Competentieprofiel huisartsen

Signalen van stress

• Competentiegebied 7: Professionaliteit
• Competentiegebied 2: Communicatie
• Competentiegebied 3: Samenwerken
• Competentiegebied 4: Organiseren

de doe- en de zijnsmodus:

concepten en ervaring

Evidence voor MBSR/MBCT voor huisartsen

• Verbetering op korte en lang termijn van burnoutscores, welzijn en empathisch vermogen (Krasner e.a.; JAMA 2009)
• Verkorte versie bleek in een pilotstudie bij 30 huisartsen in de VS ook effectief in verlagen burnoutscores, depessie, angst en stress (Fortney e.a. ; Ann. Family Medicine 2013)
• Dokters die zichzelf als meer mindful inschalen hebben meer patient-centered communicatiestijl en hebben meer tervreden patienten (Beach e.a.; Annals of Family Medicine 2013)

Neuro-imaging

Daniel Siegel: naaf en velg

Evidence voor Mindfulness in de GGZ

• Kuijken e.a. 2008 (Journal of Consulting and Clinical Psychology): MBCT effectief voor terugvalpreventie bij mensen > 3 depressieve episodes
• Hofmann e.a 2010 (Journal Consult. Clinic. Psychology)

Meta-analyse 39 studies 1,140 participants

Conclusie: Effectief om angst- en stemmingsklachten te behandelen in klinische populatie.

• Skepter 2008: Zowel de medische onderzoeken als de meer fundamentele experimenten wijzen voorzichtig in de richting van een positief effect van mindfulness
• Pub Med 17-11-2014: 2248 artikelen over Mindfulness

Toepassingen mindfulnessbased therapieen in de GGZ

• MBSR/MBCT: stress, (chronische) pijn en ziekte, angst, depressie
• ACT: zelfde indicaties als MBCT
• DGT - borderline persoonlijkheidsstoornis
• MBRP - terugvalpreventie verslaving
• Mindfulness bij autisme

Oefening III: de 3 minuten-adem-pauze

Mindfulness versus andere therapievormen:

Mindfulness is niet oplossingsgericht

De gedachte-inhoud wordt niet aangepakt maar geobserveerd zonder oordeel

Gevoelens en gedachten worden gekoppeld aan lichaamssensaties (contact met lichaam), adem als anker (hier-en-nu)

Acceptatie van wat zich aandient is uitgangspunt

Gedachten, gevoelens en lichaamssensaties komen en gaan - gedachtepatronen worden onderbroken