Burimet ujore ne

Burimet ujore në Tiranë:

Ndotja, trajtimi dhe kursimi

Kursimi i ujit në shtëpi

(këshilla të çastit)

1. Para se të lani enët, hiqni mbetjet e ushqimit nga sipërfaqja e tyre.

2. Kur lani frutat dhe perimet, mbyllni vrimën e lavamanit me kapak.

3. Mos shpërdoroni ujin për të ftohur objektet e nxehta me ujë të rrjedhshëm.

4. Përdorni makinën për larjen e rrobave me kapacitet të plotë.

5. Nëse rrobat e palara janë shumë të pista, para se t’i lani vendosini në një enë me ujë dhe detergjent.

6. Përdorni një kovë me ujë dhe sapun për larjen e makinës suaj, duke përdorur zorrën me ujë vetëm në fund.

7. Lajini tarracat dhe ballkonet tuaja kur bie shi.

8. Mblidhini gjethet e pemëve, në vend që t’i lagni me ujë me presion

9. Mos e ujisni kopshtin me ujë të pijshëm. Për këtë përdorni ujë pusi ose ujë të mbledhur nga reshjet.

10. Mos ujisni kur ka erë ose kur dielli është shumë i fortë – këto janë momentet kur uji avullon më shpejt.

Kursimi i ujit

(i thjeshtë për t’u thënë!)

Shkencëtarët pretendojnë se, me zbatimin e teknologjive moderne, konsumi i ujit në familjet tona të ulet në masën 30%. Është i nevojshëm:

1. Riparimi i tubacioneve të ujit, për të minimizuar humbjet e ujit gjatë transportit;

2. Zbatimi në bujqësi i metodës së ujitjes me “pika” nëpër rrënjët e bimëve – për të rritur përdorimin efikas të ujit, duke ulur humbjet nga avullimi;

3. Ndërtimi i sistemeve të pastrimit të ujit- kudo ku kjo është e mundur.

4. Të sillet një sistem “i mbyllur qarkullues” për përdorimin e ujërave industrial.

5. Zbatimi i një takse mjedisore për ujin, qe mund të mbulonte të gjitha kostot e furnizimit, menaxhimit dhe pastrimit të ujit.

Po ne, ç'mund të bëjmë?

Pastrimi i ujërave të zeza

Nga e marrin ujin tiranasit?

Në vitin 1939, me përfundimin e qendrës së Tiranës, u vu në punë Impianti i Pastrimit të ujit në Brar, i cili merrte ujë në lumin e Tiranës.

Në vitin 1951 qytetit të Tiranës, përveç Impiantit Brar, iu shtuan edhe Burimet e Selitës, të cilat, pasi përpunohen në hidrocentralin Lana-Bregas, shpërndahen në depot e Tiranës.

Në vitin 1964, Tiranës i janë shtuar burime të tjera: Burimi i Bovillës dhe Burimet e Shën Mërisë.

Ujërat e zeza shkarkohen, nëpërmjet kanalizimeve të ujërave të zeza, tek impianti i trajtimit të ujërave të zeza.

1. Në këtë impiant uji kalon së pari në fazën fillestare (mekanike) për heqjen e copave të mëdha të mbeturinave.

2. Më pas, vazhdon faza e dytë (biologjike), ku, duke përdorur mikroorganizmat dhe oksigjenin, krijohen kushtet për dekompozimin aerobik të mbetjeve organike.

3. Pas kësaj faze, ujërat kanë në perbërje pjesë organike, pjesëzat e mbetura pezull, fosfate, nitrate dhe të metaleve të rënda. Kjo është edhe arsyeja qe në disa vende zbatohet edhe një fazë e tretë: Kjo përfshin një sërë procesesh fiziko-kimike, që kanë për qëllim të heqin ndotës të veçantë, të mbetur në ujërat pas dy fazave të para. Ky ujë i pastruar në këtë mënyrë dhe relativisht i pastër rikthehet në basene.

Uji mund të mbrohet nga ndotja edhe në kushtet e shtëpisë. Disa këshilla janë :

1. Pastruesit e enëve që shiten në dyqan, janë toksike dhe gërryese. Në vend të tyre, mund të përdoren uthulla dhe uji me sodë buke.

2. Produktet komerciale për larjen e dritareve janë gjithashtu toksike dhe gërryese. Një alternativë më e sigurt është uji i ngrohtë me uthull (me raportin 11:1)

3. Në intervale të rregullta pastrojeni sobën me sodë buke.

4. Substancat zbardhuese mund t’i zëvendësoni me një gotë uthull ose me sodë buke.

...Edhe më shumë ndotje

Ç'i bëhet ujit?

Ilustrojmë atë që thamë

... Ekziston edhe ndotja

Ilustrojmë atë që thamë

Edhe industritë luajnë rolin e tyre në ndotjen e ujërave, jo vetëm atyre të pijshëm, por edhe në përgjithësi :

1. Industria e naftës dhe e gazit shkarkon sasi të konsiderueshme duke zënë afërsisht 22% të të gjitha shkarkimeve të lëngëta në shkallë vendi.

2. Industria minerale ka shkarkuar sasi të vogla lëndësh ndotëse, sepse pothuajse nuk ka punuar. 

3. Për sa i takon ndotjes së ujërave nëntokësore, burimi difuziv më kryesor është bujqësia.

4. Kemi edhe ujërat e zeza, të cilat ndonjëherë përfundojnë në tubacione të gabuara.

Fillimisht, uji mblidhet nga burimi dhe cohet tek impianti i trajtimit, ku i shtohen substanca kimike si sulfat alumini dhe klorure, te cilat vrasin bakteret dhe i permiresojne shijen.

Me pas, keto substanca ngjiten mbas molekulave te nje substance tjeter qe eshte hedhur ne uje, per te formuar copeza me te medha, te cilat me vone largohen nga uji ne procesin e sedimentimit.

Ujit i shtohet nje sasi klori per te vrare dhe bakteret e fundit dhe mbyllet ne nje rezervuar.

Ne hapin e fundit, uji filtrohet dhe niset drejt popullsise.

Megjithë dezinfektimet që i bëhen ujit, ai prapëseprapë nuk i shpëton ndotjes, që është e llojeve të mëposhtme :

1. Ndotja bakteriale, për shkak të ndotjes së tubacioneve të rrjetit

2. Ndotje kimike, pasi tubave u bëhen ngjitjet me kallaj dhe plumb

3. Ndotje nga klori, i cili është gërryes dhe me kalimin e kohës, edhe mund të ngurtësohet