Lekundjet Harmonike

E Punoi

Lëkundjet

Granit sahitolli

harmonike

Engjell Arifi

Një hërc ësht frekuenc e levizjes gjat së ciles trupi kryën një lëkundje në një sekond

Lëvizjen lëkundse si dhe qdo levizje periodike e karakterizon dhe frekuenca , frekuenca esht e barabart me numrin e lekundjeve të plota që e kryen trupi ne njesi të kohes .

Njësit me të medha se herci jan : kiloherci (kHz) dhe megaherci (MHz).

Një ndër levizjet periodike më të thjeshta ësht levizaja rrethore e nej trajtshme , gjat te ciles në qdo rrotullim te ri trupi kalon nëper ato pozita me të njejten shpejtsi dhe nxitim qe ka pasur edhe në rrotullimin paraprak

Nëse frekuencën e lekundjeve e shenojm me (v) ,atëher lidhja ndërmjet frekuencës dhe periodës shprehet me relacionin

Frekuenca shprehet me herc qe shkurtimish , shenohet me Hz.

Shembull 1

Le të shqyrtojmë lëkundjet e një trupi të varur në një sustë .Në këtë rast , mbi trup vepron forcës elastike të sustës vepron dhe forca e rëndesës mg. Nëse zgjedhim poshtë drejtimin pozitiv , forca rezultante që vepron mbi trup është :Trupin e tërheqim poshtë me y’=A dhe pastaj e lemë të lirë.Shënojmë me y0 shformimin e sustës në pozicionin e ekuilibrit

Levizjet periodike që kryhen her nga një an e her nga ana tjeter , andaj nje pozit te caktuar ekulibruse quhen levizje lekundse .

pra trupi i varur në sustë kryen lëkundje të thjeshta harmonike rreth pozicionit tëekuilibrit . Frekuenca e lëkundjes është e njëjtë me atë të sistemit trup-sustë horizontal

Pozitat më të largta të trupit ndaj pozites ekujlibruse quhen amplituda dhe jan te barabarta

ë

N natyrë egzistojn shum dukuri që rregullisht prseritën në intervale të caktura kohore , p.sh rrotullimi i gomave të makines rreth boshtit , Rrotullimi i tokes rreth boshtit të vet dhe rreth djellit .

shembull 2

Dukurit të cilat rregullisht përsërit në interval të barabart në koh quhen dukuri Përiodike

Lëkundjet jan rast i veqant i lëvizjeve periodike .

Lavjerrësi matamatik

Lavjerrësi i thjeshtë është një shembull tjetër i lëvizjes periodike . Ai përbëhet nga një trup me masë( m)

të varur nënjë fije të lehtë me gjatësi (l)

.Pika e varjes së fijes është efiksuar . Përmasat e trupit janë shumë më të vogla segjatësia e fijes .Kur trupin e ngremë në një farë lartësie dhe lemë të lirë , ai do të lëkundet rreth pikës më të ulët , që është dhe pozicioni i ekuilibrit . Lëvizja kryhet në planin vertikal .

intërvali kohor pas te cilit levizja persërite quhet period dhe shenohet me T

Forcat që veprojnë mbi trup janë tensioni i fijes dhe forca e rëndesës . Shihet se komponentja tangenciale e forcës së rëndesës është e drejtuar gjithmonë drejt pozicionit të ekuilinrit . Tregohet lehtë se ajo është në përpjestim të drejte me zhvendosjen

këndore për kënde të vegjël . Pra ajo është një forcë kthyese . Nën veprimin e saj lavjerrësimatematik kryen lëkundje të tjeshta harmonike .Duke zbatuar ligjin e dytë të Njutonit nxirret ekuacioni i lëkundjeve të lavjerrësit matematik

Lekundjet që shuhen

Lëkundjet e detyruara

Energjia mekanike e lëkundjeve që shuhen zvogëlohet me kohën si rezultat i forcave të fërkimit .Kompesimi i energjisë mund të bëhet duke zbatuar një forcë të jashtme që kryen punë pozitive mbi sistem , duke ruajtur kështu lëkundjet . Një lëkundje e tillë quhet lëkundje e detyruar .Amplituda e lëkundjeve merr shpejt një vlerë konstante nëse energjia që merr sistemi për qdo cikël të lëvizjes është e barabartë me zvogëlimin e energjisë mekanike gjatë ciklit si rezultat i forcave rezistente .Një shembull i zakonshëm i lëkundjeve të detyruara është ai i lëkundjeve nën

Në shumë sisteme realë , forcat rezistente , si p.sh forcat e fërkimit , janë të pranishme , ato kanëkah të kundërt me atë të lëvizjes dhe ngadalësojnë lëkundjet e sistemit .Puna e forcave rezistente është negative dhe si rrjedhim energjia mekanike e sistemit zvogëlohet me kalimin e kohës . Kemi kështu

lëkundje që shuhen.

veprimin e një force të jashtme që ndryshon periodikisht me kohën

frekuenca këndore e forcës detyruese dhe F0 është konstante . Në përgjithësi frekuenca eforcës detyruese është e ndryshme nga frekuenca vetiakee sistemit lëkundës