Mga Hulwaran ng Tekstong Ekspositori

Ang pormal na depinasyon ay nakabase sa isang maikli ngunit malaman at lohikal na huwaran na naglalaman ng lahat ng mga maaring impormasyong maipahayag ayon sa kahingian. Ang hulwarang ito ay gumagamit ng salita o parirala na nagpapahayag ng pangunahing kalikasan ng tao o bagay

Ang isang depinasyon ay karaniwang may tatlong bahagi sa uring pormal.

1. Paglilista o Pagtatala ng mga Detalye

Tinuturing na pinakapayak o pinakamadaling paraan ng organisasyong teksto. Ginagamitan ito ng paisa-isang paglalahad ng mga elemento o detayle upang matugunan ang ideya o paksang tinatalakay. Ang mga uri ng pamamaraan pagtatala ay ang sumusunod

Katawagan (Term)

Tumutukoy ito sa salitang binibigyang linaw

Halimbawa:

Epiko (Epic), Maikling Kwento ( Short Story), at iba pa

Kaurian (Class)

Tumutukoy ito sa pangkat na kinabibilangan ng katawagang binibigyan kahulugan

Halimbawa:

Katawagan Kaurian

Awit Tulang

Epiko Pasalaysay

Kaibahan (Differentia)

Tumutukoy naman ito sa ikinaiba ng isang katawagan sa kapwa katawagan o sa mga katulad nito

Katawagan Kaibahan

Awit Ang mga pangyayari totoo o hindi sa

buhay ng tao na ang mga pangyayari

ay hango sa buhay ng mga dugong-

bughaw na ang karaniwang paksa ay

tungkol sa pag-ibig, paghihiganti,pana-

nampalataya at pagtulong sa kapwa

Epiko Ang mga pangyayari ay tungkol sa paki-

kipagsapalaran katapangan, kabayanihan

ng pangunahing tauhan at punong-puno

ng mga kababalaghan

Gumagamit ito ng salita o parirala

Impormal o pagpapakahulugan o pagsisingkahulugan (Synonym)

Pormal na Pagpapakahulugan

Ang manunulat ay gumagamit ng pangungusap na nagtataglay ng 3 bahagi (katawagan, kaurian, kaibahan).

Pagpapalawak ng Kahulugan (Amplified/ Extensive)

Nagmula sa anyo ng mga karagdagang pangungusap upang patotohanan ang pormal na depinisyon.

Ang ekstensibong depinisyon ay nagagawa sa sumusunod na iba't ibang paraan.

Pagsusunod-sunod

(Order)

Gumagamit ng serye ng kaalaman o nagpapakita ng isang tiyak na proseso na inilalahad ayon sa tamang pagkakasunod- sunod upang mas madaling maunawaan ng mga mambabasa ang ediya o kaisipang tinatalakay.

May mga batayang uri ito.

Ito ang pagkakasunod-sunod ng isang bagay pagkatapos ng isa pang bagay na may kaugnayan sa isa't isa.

Kronolohikal (Chronological)

Pagkakasunod-sunod na ginagamitan ng mga tao, bagay o impormasyong inilalahad sa paraang nakabatay sa panahon gaya ng oras, araw, taon o paraang nakabatay sa pagkakaiba ayon sa edad, bilang, dami, hgalaga, agwat, tindi, lokasyon, posisyon at iba pa.

Prosidyural (Procedural)

Pagkakasunod-sunod na gumagamit ng mga proseso upang matamo ang inaasahang bunga.

Sanhi 3 (Mga Trahedya)

Sanhi 2 (Mga Kalamidad)

Sanhi 1 (Pagkasira ng Kalikasan

"Ilegal na Pagtrotroso"

Depinasyon

3 Paraan ng Pagbigay Kahulugan ng maaring gamitin din ng isang manunulat

Halimbawa: Lipi- Lahi

Kasarinlan- Kalayaan

Pagkakaiba (Contrast)

Tungkulin (Function)

Paghahambing ng mga ideya upang maipakita ang kaibhan.

Tumutukoysa layunin kung bakit ang isang bagay ay nilikha o dinisenyo.

Pagbibigay ng Halimbawa

(Exemplification)

Kinalalagyan (Position)

Pagbibigay ng tiyak at malinaw na halimbawa ugnay ng ideyang ipinaliwanag.

Tumutukoy sa wasto, angkop at karaniwang kinalalagyan ng mga bagay na binibigyang depinasyon.

Pinagmulan ng Salita

(Etymology)

Paglalarawang Pisikal

(Physical Description)

Tumutukoy sa pag-aaral ng pinagmulan ng isang salita upang higit pa itong maunawaan

Pagbibigay ng pisikal na katangian ng tao, bagay o pook gaya ng kulay, sukat, hugis at iba pa.

Pagsusuri (Analysis)

Sanhi (Causation)

Sistematikong paghahati ng isang masalimuot na paksa sa mas maliit nasa upang higit pa itong maunawaan at maipaliwanag.

Tumutukoy sa kakayahan ng isang baryabol na nakaimpluwensiya ng iba kung saan ang naunang baryabol ay maaring sanhi ng pagkakaroon ng ikalawang baryabol o maaaring ang naunang baryabol ay sanhi ng pagbabago sa ikalawang baryabol.

Paghahambing ( Comparison)

Batayang Prinsipyo (Basic Principle)

Pagtatambal ng isang kaisipan sa isa pang kaisipan upang mailahan ang pagkakatulad.

Prinsipyo kung saan ang ibang katotohanan ay maaring maihango.

Kabaligtaran (Negation)

Ang pagtatanggi o kontradiksyon sa katotohanan ng isang kaisipan na karaniwang ginagamitan ng salitang hindi.

Mga Hulwaran ng Tekstong Ekspositori

Pag-iisa-isa

(Enumeration)

2 Uri ng Pag-iisa-isa

Naglalahad ng mga halimbawang nabibilang sa isang pangkat ng tao, bagay, ideya at iba pa.

Payak na pag-iisa-isa

Kumplekadong

Pag-iisa-isa

Pagbanggit ng mga kaugnay na paksa patungkol sa pangunahing ediya.

Gumagamit ng salita o parirala sa pagtalakay sa pangunahing ediya at pagbanggit sa mga kaugnay at mahahalagang kaisipan.

Problema at Solusyon

(Problem and Solution)

Sikwenyal (Sequential)

Ang hulwarang ito naglalahad ng isa o ilang suliranin at nagbibigay ng kautusan. Ang pokus ng hulwarang ito ay ang pagllapat ng solusyon.

Sanhi at Bunga

(Cause and Effect

Isahang sanhing huwaran- Isahang bungang huwaran

Paghahambing o Pagkokontrast (Comparison and Contrast)

Pagsasalungat

Ang sanhi at bungang uri pag-oorganisa ng mga ideya ay naglalayong magpakita ng ugnayan ng sanhi sa pagitang ng dalawa o higit na pangyayari o mga katotohanan.

Ang mga sanhi at mga bungang sanaysay ay patungkol sa kung bakit ang mga bagay ay nangyayari (cause) at kung ano ang mga nangyayari bilang resulta.

Sanhi - Bunga

Maramihang Sanhi

Maraming bungan huwaran

Literal na paghahambing

kung ang mga bagay na pinaghahambing ay nasa iisa o parehong uri o kalagayang.

Maaring Literal o Patalinghaga

Nagpapakita ng pagkakaiba.

May dalawang hulwaran ng pagkakaiba.

Sanhi - Bunga

Sanhi - Bunga

Sanhi - Bunga

Isahang sanhi

Maramihang bungang huwaran

Sanhi- Bunga

- Bunga

- Bunga

Epektong Domino/ Pahagdang Bunga

Patalinghaga na paghahambing

kung ang mga bagay na pinaghahambing ay hindi magkapareho o hindi nabibilang sa isang uri.

Maramihang Sanhi

Isahang Huwaran

Sanhi - Bunga

Sanhi -

Sanhi -

Naglalahad ng mga aytem na magkasalungat, kasama ang mga katangiang magkakatulad na nakahiwalay.

Halinhinang Huwaran

Naglalahad ng mga aytem na magkasalungat sa paraang salit-salitan, bawat punto ng pagkakaiba.