พระมหากษัตริย์ในสมัยอยุธยา

ขุนหลวงพะงั่ว

สุพรรณบุรี

สงครามช้างเผือก

• พระเจ้าบุเรงนอง ส่งสารมาขอช้างเผือก 2 เชือก
• ไทยเตรียมป้องกันพระนคร
• พม่าล้อมกรุง ระดมยิงทั้งวันทั้งคืน
• พระมหาจักรพรรดิเจรจาสงบศึก
• มอบช้างเผือก 4 พระราเมศวร / พระยาจักรี /พระยาสุนทรสงคราม
• สิ้นสุดสงครามช้างเผือก พระมหาจักดิพรรดิทรงผนวช
• พระมหินทร์ขึ้นครองราชแทน
• เกรงว่าพระมหาธรรมราชาจะไปเข้ากับพม่า
• พระมหาจักรพรรดิลาผนวช --ไปหัวเมืองพิษณุโลก
• พระมหาธรรมราชาเข้ากับพม่าอย่างเปิดเผย

สมเด็จพระนารายณ์มหาราชทอดพระเนตรจันทรุปราคาร่วมกับคณะทูต นักบวชคณะเยสุอิต และนักดาราศาสตร์ชาวฝรั่งเศส เมื่อวันที่ 11 ธันวาคม พ.ศ. 2228 ณ พระที่นั่งเย็น ทะเลชุบศร เมืองลพบุรี

• มีการติดต่อค้าขายกับชาวต่างชาติมากกว่าสมัยใด
• พ.ศ.2224 จัดคณะฑุตนำพระราชสานส์ไปเจริญพระราชไมตรี ณ ประเทศ ฝรั่งเศส แต่คณะฑูตสูญหายระหว่างทาง
• พ.ศ.2226 จัดคณะฑูตไปฝรั่งเศสเพื่อสืบหาคณะแรก
• พระเจ้าหลุยที่ 1 4 เข้าใจว่าพระนารายณ์จะเข้ารีต (มองซิเออร์ เดอ ลาลูแบร์)
• สร้างโรงพยาบาล / โรงเรียน /พระราชที่ดินให้สร้างวัดคาทอลิก
• จัดให้พระยาโกษาธิปดี(ปาน) คณะกุลบุตรไปเรียนวิชาที่ฝรั่งเศส
• ชาวต่างชาติที่มารับราชการโดดเด่น ชาวกรีก "พระยาวิชเยนทร์" (คอนสแตนติน ฟอลคอน)
• *ยุคทองของวรรณกรรม
• โคลงเฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระนารายณ์มหาราช ของหลวงศรีมโหสถ
• หนังสือจินดามณีของพระโหราธิบดี (จัดเป็นตำราเรียนเล่มแรกของประเทศไทย)
• อนิรุทธคำฉันท์
• ฝรั่งเศสมาเผยแพร่ดาราศาสตร์
• สร้างหอดูดาวแห่งแรก" หอดูดาววัดสันเปาโล"
• พระอนุชา -เจ้าฟ้้าอภัย / เจ้าฟ้าน้อย
• สมเด็จเจ้าฟ้าสุดาวดี กรมหลวงโยธาเทพ/พระราชธิดา
• พระปีย์ -ชุบเลี้ยงเหมือนราชิกูล
• โปรดเกล้าฯ ให้สร้างเมืองลพบุรีขึ้นเป็นราชธานีแห่งที่๒ เมื่อปี พ.ศ. 2209

หลวงสรศักดิ์

เสียกรุงครั้งที่ 1

ความเสียหายที่เกิดหลังจากการเสียกรุงศรีอยุธยา ใน พ.ศ. ๒๓๑๐

1. สูญเสียทรัพย์สินเป็นมูลค่ามหาศาลในรูปของ เงิน ทองคำ สิ่งมีค่าทั้งปวง

2.บ้านเรือน วัดวาอาราม ปราสาทราชมณเฑียร ถูกเผาทำลายเกือบหมด

งานศิลป์ สถาปัตยกรรมด้านต่าง ๆเสื่อมไป และพม่ายังกวาดต้อนเอาช่างฝีมือดีในอยุธยาไป

3.วรรณกรรม จำนวนมากกระจัดกระจายสูญหาย พร้อมทั้งถูกทำลาย

พระพุทธศาสนา วัดวาอารามถูกทำลาย พระสงฆ์ถูกฆ่า พระไตรปิฎกถูกเผาทำลายจนสิ้นเชิง

4.เกิดภัยพิบัติต่าง ๆหลังจากการเสียกรุงซ้ำเติม

5.เกิดความแตกแยกขึ้นภายในอาณาจักร เพราะบ้านเมืองขาดศูนย์กลางการปกครอง

เป็นอันสิ้นสุดอาณาจักรอยุธยา ซึ่งเป็นศูนย์กลางของอำนาจไทยมา 417 ปี

ลิลิตโองการแช่งน้ำ

• พระราชพิธีศรีสัจจปานกาล (พระราชพิธีถือนํ้าพิพัฒน์สัตยา หรือน้ำพระพัทธสัจจา)

๑. ถือนํ้าเมื่อแรกพระเจ้าแผ่นดินขึ้นเสวยราชสมบัติ

๒. ถือน้ำปกติสำหรับข้าราชการ ปีละ ๒ ครั้ง คือในวันขึ้น ๓ คํ่า เดือน ๕ กับวันขึ้น ๑๓ คํ่า เดือน ๑๐

๓. ถือน้ำสำหรับผู้ซึ่งมาแต่เมืองปัจจามิตร เข้ามาสู่พระบรมโพธิสมภาร

๔. ถือน้ำทุกเดือนสำหรับทหารซึ่งเป็นผู้ถืออาวุธอยู่เสมอ

๕. ถือนํ้าแรกเข้ารับตำแหน่งของผู้ซึ่งเป็นที่ปรึกษาราชการ

25. พระเจ้าปราสาททอง

(สมเด็จพระสรรเพชญ์ที่ 5)

พ.ศ.๒๑๗๑-๒๑๗๒

27. สมเด็จพระสรรเพชญืที่ 7

(พระศรีสุธรรมราชา)

24.สมเด็จพระอาทิตยวงศ์

24. สมเด็จพระเชษฐาธิราช

ราชวงศ์ปราสาททอง

26. สมเด็จเจ้าฟ้าไชย

(สมเด็จพระสรรเพชญ์ที่ 6

29. พระเพทราชา

ต้นราชวงศ์บ้านพลูหลวง

23. พระเจ้าทรงธรรม (พระอินทราชา)

22. พระศรีเสาวภาคย์ (สมเด็จพระสรรเพชญ์ที่ 4)

พ.ศ.๒๑๙๙-๒๑๙๙ ระยะเวลาเพียง ๒ เดือน ๒๐ วัน

32. สมเด็จพระเจ้าอยู่หัวบรมโกศ

34. สมเด็จพระที่นั่งสุริยาศน์อมรินทร์

(สมเด็จพระเจ้าเอกทัศน์)

21. สมเด็จพระเอกาทศรถ

(สมเด็จพระสรรเพชญ์ที่ 3)

30. สมเด็จพระสรรเพ็ชญ์ที่ 8 (พระเจ้าเสือ)

พศ.1952-1967

33.สมเด็จพระเจ้าอุทุมพร (ขุนหลวงหาวัด)

พระมหากษัตริย์ไทยสมัยอยุธยา

พ.ศ.๒๑๕๓-๒๑๕๔

พ.ศ.2092-2106

พ.ศ. 2240 – 2251

20. สมเด็จพระนเรศวรมหาราช

(สมเด็จพระสรรเพชญ์ที่ 2)

• พระอนุชาของพระเจ้าปราสาททอง
• พระนารายณ์ --กรมพระราชวังบวรสถาน
• พระศรีสุธรรมราชาต้องพระทัยน้องสาวพระนารายณ์
• มีดำริกำจัดพระสุธรรมราชา

พศ.1991-2031

28. สมเด็จพระนารายณ์มหาราช

(สมเด็จพระรามาธิบดีที่ 3 /สมเด็จพระรามาธิบดีศรีสรรเพชญ์

31. สมเด็จพระสรรเพ็ชญ์ที่ 9 (พระเจ้าท้ายสระ)

พระราชพงศาวดารกรุงเก่าฉบับหลวงประเสริฐอักษรนิติ์ว่า

สมเด็จพระเอกาทศรถขึ้นครองราชย์เมื่อ พ.ศ.๒๑๔๘

6. พระรามราชาธิราช

7. .สมเด็จพระอินราชาธิราช ( พระนครินทราธิราช )

4. เจ้าทองลัน (ทองจันทร์)

วัดพุทไธสวรรค์

18. พระมหินทราธิราช

• ผนวชอยู่ที่วัดระฆัง / พระพิมลธรรม
• จมื่นศรีสรรักษ์ถวายตัวเป็นบุตรบุญธรรม
• กรมอาสาญี่ปุ่น---ยามาดะ นางามาซะ---รับพระราชทานบรรดาศักดิ์เป็นออกญาเสนาภิมุข
• มหาอำมาตย์ช่วยเหลือ --พระยากลาโหมสุริยวงศ์
• มหาชาติคำหลวง /รวบรวมพระไตรปิฏก
• บริษัทอินเดียตะวันออกของอังกฤษเข้ามายังกรุงศรีอยุธยา และเมืองปัตตานี เมื่อ พ.ศ.๒๑๕๕
• บริษัทอินเดียตะวันออกของเดนมาร์กเข้ามาติดต่อค้าขายที่มะริดและตะนาวศรี เมื่อพ.ศ.๒๑๖๔และขออนุญาตตั้งสถานีการค้าที่กรุงศรีอยุธยา
• พระเชษฐาธิราช และพระอาทิตยวงศ์
• เสด็จสวรรคตราวเดือนธันวาคม พ.ศ.๒๑๗๑ มีพระชนมายุ ๓๖ พรรษา ทรงอยู่ในราชสมบัติรวม ๑๗

19. สมเด็จพระมหาธรรมราชาธิราช

(สมเด็จพระสรรเพชญ์ที่ 1)

5 ราชวงค์ 33 พระองค์

17.สมเด็จพระมหาจักรพรรดิราชาธิราช

(พระเทียรราชา)

9.พระบรมไตรโลกนาถ

5. สมเด็จพระราเมศวร

2. สมเด็จพระราเมศวร

12. พระบรมราชาธิราชที่ 4 (พระบรมราชาหน่อพุทธางกูล)

ราชวงศ์สุพรรณภูมิ

3. สมเด็จพระบรมราชาธิราชที่ 1

16. ขุนวรวงศา

“สมเด็จพระราเมศวรบรมไตรโลกนาถบพิตร”

• ก่อนขึ้นครองราชย์ ตำแหน่ง พระคชบาล ควบคุมกองข้าหลวง
• พระมารดา เป็นพระนม
• น้องสาวเป็นพระสนมของพระนารายณ์
• มีพระโอรสจากเจ้าฟ้ากรมหลวงโยธาทิพย์ /กรมหลวงโยธาเทพ
• เจ้าพระขวัญ - เจ้าตรัสน้อย
• ผู้สืบราชราชสมบัติ พระมหาอุปราชกรมพระราชวังบวรสถานมงคล - ขุนหลวงสรศักดิ์
• กรมพระราชวังบวร (พระเจ้าเสือ) ทรงพระราชดำริแคลงเจ้าพระขวัญ
• ยกราชสมบัติให้พระนัดดา เจ้าพระพิไชยสุรินทร์ให้สืบราชสมบัติ

15. เจ้ายอดฟ้า (พระแก้วฟ้า)

13. พระรัชฏาธิราช

ราชวงศ์สุพรรณภูมิ

พศ.1938-1952

10. พระบรมราชาธิราชที่ 3 (พระอินทราชา)

ราชวงค์อู่ทอง

พศ. 1912-1913

ราชวงค์สุโขทัย

14. สมเด็จพระไชยราชาธิราช

พศ.1931-1938

• เป็นพระโอรสของพระเจ้าเสือ
• และพระอนุชาของพระเจ้าท้ายสระ
• พุทธศาสนารุ่งเรืองมากมีการส่งทูตไปศรีลังกา 2 ครั้ง
• ทำให้เกิดการอุปสมบทขึ้นใหม่ และมีการตั้งพุทธศาสนานิกายสยามวงศ์ขึ้น
• ในปี 2300พระเจ้าบรมโกศทรงประชวร และในปีนี้มีดาวหางขึ้น ซึ่งปรากฏว่าเป้นดาวหางฮัลเลย์ เมื่อพระองค์สวรรคตก็เกิดการแย่งอำนาจ

8. สมเด็จบรมราชาธิราชที่ 2

(เจ้าสามพระยา)

พ.ศ.2072-2076

ราชวงศ์สุพรรณภูมิ

11. สมเด็จพระรามาธิบดีที่ 2

(พระเชษฐาธิราช)

• ทรงครองราชสมบัติตั้งแต่ปี พ.ศ. ๒๓๐๑ และสวรรคตในปีเดียวกับการเสียกรุงศรีอยุธยา
• ครั้งที่ ๒ ซึ่งตรงกับปี พ.ศ. ๒๓๑๐
• สืบเนื่องมาจากถูกพม่าเผากรุงศรีอยุธยาวอดวาย
• และพระองค์อดอาหาร
• สาเหตุการเสียกรุงศรีอยุธยาแก่พม่า เกิดจาก
• ความเสื่อมเรื้อรังในสถาบันการเมืองและทางสังคม สืบเนื่องมาจากแย่งชิงอำนาจกัน
• ความเสื่อมจากการมีผู้นำที่ไม่เข้มแข็งเด็ดขาด
• ไพร่พลขาดความพร้อมในการรบ เพราะเว้นจากการศึกสงครามมานาน
• พม่าเปลี่ยนยุทธวิธี และหันมาใช้วิธีตัดกำลังของหัวเมืองต่าง ๆ
• เกิดไส้ศึกภายใน

1. สมเด็จพระรามาธิบดีที่ 1 (พระเจ้าอู่ทอง)

พ.ศ.2077-2089

พ.ศ.2031-2034

• การประกาศอิสรภาพหลังจากที่ตกอยู่ในอำนาจพม่าเป็นเวลา ๑๕ ปี ที่เมืองแครงในเขตแดนพม่าตอนล่าง อันเป็นถิ่นเดิมของมอญ
• สงครามยุทธหัตถี เมื่อปี พ.ศ.๒๑๓๕
• พระองค์ได้เสด็จขึ้นครองราชย์ เมื่อวันอาทิตย์ที่ ๒๙ กรกฎาคม พ.ศ.๒๑๓๓ เมื่อพระชนมายุได้ ๓๕ พรรษา ทรงพระนามว่า สมเด็จพระนเรศวร หรือสมเด็จพระสรรเพชญ์ที่ ๒
• โปรดเกล้าฯให้พระเอกาทศรถ พระราชอนุชา ขึ้นเป็นพระมหาอุปราชแต่มีศักดิ์เสมอพระมหากษัตริย์
• สมเด็จพระนเรศวรเสด็จสวรรคต พระองค์ทรงประชวรเป็นฝีละลอกขึ้นที่พระพักตร์กลายเป็นพิษ เมื่อวันที่ ๒๕ เมษายน พ.ศ.๒๑๔๘ พระชนมายุ ๕๐ พรรษา ครองราชย์ได้ ๑๕ ปี ไม่ทรงมีพระราชโอรส

พศ.1967-1991

1. ราชวงค์อู่ทอง --- 3 พระองค์

2. ราชวงค์สุพรรณภูมิ ---13 พระองค์

3. ราชวงค์สุโขทัย ---7 พระองค์

4. ราชวงค์ปราสาททอง --- 4 พระองค์

5. ราชวงค์บ้านพลูหลวง--- 6พระองค์

• เมื่อขึ้นครองราชย์ก็ตั้งพระอนุชา(พระเจ้าบรมโกศ) เป็นอุปราชหรือวังหน้า
• ในสมัยนี้ปรากฏว่าการค้าข้าว
• ของไทยรุ่งเรืองมาก ที่สำคัญคือการขายให้กับจีน มีหลักฐานว่าจีนซื้อข้าวจำนวน
• มากกับไทย

• พ.ศ. 2111 พม่ายกทัพมาล้อมกรุงศรีอยุธยา ทั้ง 4 ด้าน
• ใช้เรือปิดกั้นเส้นทางทางนำ้
• ล้อมอยู่นาน 5 เดือน ไม่สามารถตีกรุงแตกได้
• ออกอบายให้พระมหินทร์ยอมเป็นไมตรี แลกกับพระยาราม
• พระเจ้าบุเรงนองเกลี้ยกล่อมพระยาจักรี
• 7 สิงหาคม 2112

วัดพระศรีมหาธาตุ หรือ วัดพระศรีรัตนมหาธาตุ หรือวัดมหาธาตุ

• มีพระเชษฐาและพระอนุชาต่างพระมารดา 3 พระองค์ ที่จะทำการกบฏแย่งชิงราชสมบัติหลังจากสมเด็จพระราชบิดา
• สวรรคต ได้แก่
• กรมหมื่นจิตรสุนทร
• กรมหมื่นสุนทรเทพ
• กรมหมื่นเสพภักดี
• แต่พระองค์ได้ให้พระราชาคณะ 5 รูป ได้เกลี้ยกล่อมจนสำเร็จ
• อีก 8 วันต่อมา เจ้าฟ้ากรมขุนอนุรักษมนตรี สมเด็จพระเชษฐาธิราช ก็กราบบังคมทูล(ขุนหลวงหาวัด) ให้จับพระอนุชาต่างมารดาทั้งสามสำเร็จโทษเสียเพื่ออย่าให้มีเสี้ยน
• หนามในแผ่นดินต่อไป
• เสด็จขึ้นครองราชย์มาได้เพียง 10 วัน สมเด็จพระเจ้าอุทุมพรทรงเห็นว่า สมเด็จพระเชษฐาธิราช เจ้าฟ้ากรมขุนอนุรักษมนตรี เสด็จประทับอยู่ที่พระที่นั่งสุริยาศน์อมรินทร์ตลอดเวลา ไม่ยอมไปที่ไหน

ราชวงศ์อู่ทอง

• ๑.เจ้าพระยากลาโหมสุริยวงศ์ (บรรดาศักดิ์)
• ๒.พระเจ้าปราสาททอง (เมื่อครองราชย์)
• ๓.พระสรรเพชญ์ที่ ๕ (พระราชพงศาวดาร)
• ๔.พระรามาธิเบศร (คำให้การชาวกรุงเก่า)
• สร้างพระที่นั่งไอศวรรย์ทิพยอาสน์ พร้อมทั้งหมู่พระราชนิเวศ และวัดชุมพลนิกายาราม ขึ้นที่บางปะอิน

• พันท้ายนรสิงห์
• พระองค์มีชื่อเสียงในฐานะกษัตริย์ของอยุธยาที่“ดุร้าย” และมักมากในกามคุณ แต่ก็เป็นกษัตริย์ที่ทรงมีความเป็นสามัญชนมากที่สุดของอยุธยา ทรงโปรดปรานการเสด็จออกประพาสโดยมิให้ราษฎรรู้ว่าเป็นพระเจ้าแผ่นดิน ทรงโปรดการประพาสตกปลา ชกมวย
• ประชวร
• ทรงมีพระราชโอรส 2 พระองค์ คือ เจ้าฟ้าเพชร (สมเด็จพระเจ้าอยู่หัวท้ายสระ) และเจ้าฟ้าพร (สมเด็จพระเจ้าอยู่หัวบรมโกศ)
• ในรัชกาลสมเด็จพระเจ้าเสือเมื่อ พ.ศ. 2249 นั้นได้เกิดฟ้าผ่ายอดมณฑปวิหารของพระมงคลบพิตรทำให้เกิดไฟไหม้มณฑปตกมาถูกพระศอ (คอ) ของพระมงคลบพิตรหักเศียรตกลงมายังพื้น จึงโปรดให้บูรณะก่อมณฑปใหม่
• มีพระสงฆ์องค์หนึ่งสึกออกมาชื่อ ธรรมเถียร มีคนเชื่อถือมาก ได้อ้างตัวเป็น เจ้าฟ้าพระขวัญ พระโอรสของพระเพทราชาที่สมเด็จพระเจ้าเสือทรงให้สำเร็จโทษแต่
• แอบอ้างว่าเจ้าฟ้าพระขวัญนั้นหนีไปได้ ธรรมเถียรจึงขี่ช้างรวมพลเข้ามายังกรุงศรีอยุธยา เพื่อก่อการยึดอำนาจ
• พระเจ้าท้ายสระ

• ลูกนอกราชสมบัติของพระเจ้าปราสาททอง
• พระนามเดิม "พระเจ้าฟ้าลูกยาเธอพระองค์อินทร์"
• พระนารายณ์เป็นลูกที่ประสูติจากพระมเหสีเอก
• คบคิดพระศรีสุธรรมราชา
• ครองราชย์ได้ 9 เดือน

• ครองราชย์อายุ 15 พรรษา
• มีพระอนุชา คือ พระอาทิตยวงศ์
• อยู่มาเพียง ๗ วัน พระศรีศิลป์ พระอนุชาของพระเจ้าทรงธรรมเตรียมก่อกบฏ
• มารดาของออกญากลาโหมสุริยวงศ์ถึงแก่กรรม มีข้าราชการทั้งหลายทั้งปวงในราชสำนักออกไปช่วยงานเป็นจำนวนมาก
• พระยากลาโหมสุริยวงศ์สำเร็จโทษ
• 1 ปี 7 เดือน

• 9 พรรษา
• ทรงเที่ยวเล่นประพาศจับแพะจับแกะไปเรื่อย เจ้าพนักงานต้องนำเครื่องทรง และเครื่องเสวยตามไปทุกที่
• ครองราชย์ได้ 38 วัน
• สำเร็จโทษตามราชประเพณี

สมเด็จเจ้าฟ้าศรีสุพรรณ กรมหลวงโยธาทิพ /พระราชกัลยาณี

• พระมเหสีพระศรีสุริโยทัย
• พระราเมศวร พระมหินทร พระวิสุทธิกษัตรีย์ และพระเทพกษัตรีย์
• พระวิสุทธิกษัตรี + ขุนพิเรณทรเทพ (พระมหาธรรมราชา) --เมืองพิษณุโลก
• พระเทพกษัตรี
• 7 เดือน -พระเจ้าตะเบ็งชเวตี้ยกทัพมากาญจนบุรี
• พระสุริโยทัยขาดคอช้าง
• จับช้างเผือกได้ 7 เชือก
• พระเจ้าบุเรงนองส่งราชทูตเชิญพระราชสาส์นมาขอพระราชทานช้างเผือก
• มอบช้างเผือกสี่เชือก พร้อมกับพระราเมศวร พระยาจักรี และพระยาสุนทรสงครามให้แก่พม่า
• พระมหาจักรพรรดินำปืนใหญ่นารายณ์สังหารใส่เรือสำเภา
• พระมหาธรรมราชา + พระราเมศวร ถูกจับ
• แลกด้วยช้างชนะงา 2 เชือก
• โปรดให้ทำกำแพงเมืองให้แน่นหนาขึ้น

• 1 ปี 2 เดือน
• ถูกพระอินทราชาชิงราชสมบัติ
• สำเร็จโทษด้วยท่อนจันทร์ วัดโคกพระยา
• การกบฏของพวกอาสาญี่ปุ่นตอนต้นรัชกาล

• มีพระโอรส /พระธิดา 3 พระองค์
• พระสุพรรณเทวี / พระสุพรรณกัลยา
• พระองค์ดำ
• พระองค์ขาว
• พระเจ้าบุเรงนองภิเษกให้เป็น พระสรรเพชญ์ที่ 1 (พระสุธรรมราชา)

• มีการยอมรับชาวต่างชาติเข้ามาเป็นทหาร เรียกว่า ทหารอาสา
• กรมอาสาญี่ปุ่น กรมอาสาจาม กรมทหารแม่นปืน(โปรตุเกส)
• ครั้งแรกที่ส่งคณะฑูตไปยุโรป -- ฮอลันดา
• มีชื่อเสียงในด้านความสามารถหล่อปืนใหญ่สำริดที่มีคุณภาพสูง
• พิธีอาสวยุช/พีธีแข่งเรือ
• มีพระโอรส 2 พระองค์ เจ้าฟ้าสุทัศน์ / เจ้าฟ้าศรีเสาวภาคย์
• เอกสาร วัน ฟานวลิต --พระราชโอรสที่ประสูติจากพระสนม อีกสามองค์คือ พระอินทรราชา พระศรีศิลป์ และพระองค์ทอง
• โอรสลับ พระองค์ไล

• พี่น้องต่างแม่ พระอินทราชา
• ทรงแต่งตำราพิชัยสงคราม
• ทำบัญชีกำลังพล เพื่อเกณฑ์ทหาร
• ชายไทย 18-60 ต้องขึ้นทะเบียนทหาร
• 18- ไพร่สม /20 ไพร่หลวง
• ตั้งกรมสุรัสวดี ดูแลมณฑลธานี
• ฑูตโปรตุเกส เดินทางมาครั้งแรก อัลฟองโซ เดอ อัลบูแกร์เกอ(Alfonso de Albuquerqe)
• นำอาวุธที่มีประสิทธิภาพมาขายให้ ปืน+กระสุนดินดำ
• โปรตุเกสเป็นทหารอาสา ช่วยฝึกหัดกองกำลังทหาร
• แต่งตั้งพระอาทิตยวงศ์ เป็นรัชทายาท ตำแหน่ง หน่อพระพุทธางกูล หรือสมเด็จหน่อพระพุทธเจ้ารัชทายาท
• พระพุทธรูปยืนขนาดใหญ่ สูง ๘ วา หนัก ๕๓,๐๐๐ ชั่ง และหุ้มด้วยทองคำหนัก ๒๘๖ ชั่ง
• พระศรีสรรเพชญ์

• สนิทสนมชาวจีน
• เจ้านครอินทร์ - หลานของขุนหลวงพะงั่ว
• ชาวจีนยกย่องเป็น พระมหากษัตริย์อีกองค์
• ปลายรัชสมัยได้มีข้อพิพาทกับอัครมหาเสนาบดี
• สิ้นสุดราชวงศ์อู่ทอง

• พระเจ้าช้างเผือก
• ปฏิรูปการปกครอง
• แต่งตั้งข้าราชการให้มีบรรดาศักดิ์
• ทนาย- พัน- หมื่น- ขุน- หลวง- พระ- พระยา และเจ้าพระยา
• แต่งมหาชาติคำหลวง
• ครองราชย์ 40 ปี อยู่อยุธยา 15 ปี /พิษณุโลก
• แต่งตั้งพระอินทรราชาดูแล กรุงศรีอยุธยา
• มีพระเชษฐาธิราชเป็นมหาอุปราช

• พระบรมชนกเสด็จสวรรคตโดยมิได้แต่่งตั้งรัชทายาท
• 5 พรรษา
• แผ่นดินตกเป็นของเสนาบดีชั้นผู้ใหญ่ สมุหนายก + สมุหกลาโหม
• ครองราชย์ได้ 5 เดือน
• พระไชยราชายกทัพมายึดอำนาจการปกครอง
• บสมเด็จพระรัษฎาธิราชกุมารสำเร็จโทษเมื่อ พ.ศ.๒๐๗๗

• พันบุตรศรีเทพ
• เฝ้าหอพระหน้าพระบรมราชวัง
• 42 วัน
• ขุนพิเรณทรเทพกำจัด

• เจ้าอ้ายพระยา--สุพรรณบุรี
• เจ้ายี่พระยา----เมืองสวรรค์(ชัยนาท)
• เจ้าสามพระยา---ชัยนาท (พิษณุโลก)

• พระโอรส - พระรัษฏาธิราชา
• พระนามเดิมสมเด็จพระอาทีตยเจ้า
• พระราชกุมารที่เกิดด้วยพระอัครมเหสีคือสมเด็จหน่อพระพุทธเจ้า
• ชาวโปรตุเกสเผยแผ่ศาสนาครสต์นิกายโรมันคาทอลิก
• ประชวรด้วยไข้ทรพิษและสวรรคต
• สมเด็จพระรัฏฐาธิราชพระโอรส
• พระอนุชา พระไชยราชา- ครองหัวเมืองพิษณุโลก

• 11 พรรษา
• ท้าวศรีสุดาจันทร์ + พระเทียรราชา สำเร็จราชการแทน
• ท้าวศรีสุดาจันทร์มีความสัมพันธ์ฉันชู้สาวกับพันบุตรศรีเทพผู้เฝ้าหอพระ
• เลื่อนพันบุตรศรีเทพให้เป็นขุนชินราชรักษาหอพระข้างใน
• ครองราชย์ได้ 2 ปี

• ครองเมืองลพบุรี (เมืองหน้าด่าน)
• ขอมแปรพักตร์
• ยกทัพไปตี + ขุนหลวงพะงั่ว (ลุง)

ครองราชย์ 7 วัน

ครองราชย์ปี พ.ศ.1893-1912 เสด็จสวรรคตเมื่อพระชนมายุได้ 55 พรรษา

ครองราชย์ พศ. 1913-1931

• รวมสุโขทัยเข้ากับอยุธยา พ.ศ. 1981
• มีชัยชนะเหนืออาณาจักรขอม ยึดนครธมได้
• มีการส่งฑูตนำบรรณาการไปถวายจักรพรรดิจีนในลักษณะ "จิ้นกิ้น"หรือ"จิ้มก้อง"

• อัครมเหสี ท้าวศรีสุดาจันทร์
• พระโอรส 2 พระองค์ เจ้ายอดฟ้า + พระศรีศิลป์
• การสงครามระหว่างไทยกับพม่าเกิดขึ้นเป็นครั้งแรกในสมัยนี้
• พระเจ้าตะเบ็งชเวตี้ยกทัพมาตีเมืองเชียงกราน
• นำทหารอาสา + ปืนไฟ
• ปูนบำเหน็จให้ชาวโปรตุเกส - หมู่บ้านโปรตุเกส
• เชียงใหม่เกิดการผลัดแผ่นดิน
• ประชวร สวรรคตระหว่างทาง

พระเชษฐาธิราช เป็นพระมหาอุปราช