Introducing 

Prezi AI.

Your new presentation assistant.

Refine, enhance, and tailor your content, source relevant images, and edit visuals quicker than ever before.

Loading…
Transcript

Dorsogluteal bölgede, enjeksiyon yerini dikkatli belirlemek gerekir. Zira alt ekstremitelere uzanan siyatik sinir ile gluteal arterler bu bölgeden geçer. Aksi takdirde sinir zedelenmesi sonucu paraliziler, (geçici veya kalıcı felç) damar zedelenmesi sonucu hematom (kan toplanması) gelişebilir.Hasta, yüzüstü yatar pozisyonda olmalıdır. Başparmaklar birbirine bakacak şekilde ayakları içe çevrilmelidir.

Ventrogluteal bölge; deri altı tabakasının ince olması, büyük damar ve sinirlerin olmaması, hasta ya da yaralıya verilecek pozisyon seçeneklerinin çok olması nedeniyle yetişkinlerde tercih edilir. Enjeksiyon, gluteus medius ve gluteus minimus kaslarına yapılır.

Üst kolun dış yan kısmında yer alır. Küçük bir kastır. Kan akımı hızlı olduğu için ilaç emilimi de hızlıdır. Küçük bir kas olması, radial sinir ve büyük damarların geçmesi nedeniyle tercih edilmez. Bir defada verilebilecek ilaç miktarı 0,5–1 ml’dir. Yetişkinlerdeki aşı uygulamalarında tercih edilir. Pratik olarak deltoid bölge, omuz başından 4 parmak aşağı olarak belirlenebilir.

Hasta, oturur veya yatar pozisyonda olabilir. Hasta kolunu gevşekçe yana bırakmalı ya da dirsekten bükerek göbek hizasında tutmalıdır. Omuz başının alt kenarından boydan boya yatay bir çizgi çizilir. Bu çizginin iki ucu kolun dış yan yüzünden aksilla hizasından çizilen çizginin orta noktası ile birleştirilerek bir üçgen meydana getirilir. Üçgenin merkezi, enjeksiyon bölgesi olarak belirlenir. Çocuklardaysa akromiyon ve aksilla arasında oluşturulan dikdörtgenin ortasına ya da akromiyonun iki parmak altına enjeksiyon yapılır

IM enjeksiyon için sinir, kemik ve kan damarlarından uzak bir bölgenin seçimi son derece önemlidir. Bu nedenle enjeksiyon öncesi bölge çok iyi belirlenmeli ve palpe edilmelidir. Enjeksiyonu doğru bölgeye uygulayabilmek için uygulama alanının iyi görülmesi gerekir.

İntramusculer Enjeksiyon Tekniği

Enjeksiyon bölgesindeki deri temizliği: Enjeksiyon, küçük bir cerrahi müdahale olarak ele alındığından deri temizliği önemlidir. Deri temizliğinde, değişik kurumlarda değişik antiseptik ajanlar kullanılmaktadır. ( %96 lık ve % 70 'lik alkol, antiseptik solüsyon kullanılmaktadır. Antiseptik solüsyon gibi ajanlarla alkol birlikte kullanılmamalıdır).

İntramüsküler enjeksiyonda izlenmesi gereken basamaklar aşağıda sıralanmaktadır.

Ventrogluteal bölgeye enjeksiyon yapılacaksa

Deltoid kasına enjeksiyon yapılacaksa

Z Tekniği ile İM Enjeksiyon

Z (zik zak)tekniği ile demir gibi iritan ve deriyi boyayan ilaçlar "Z' metodu kullanılarak IM olarak verilir. İşlem esnasında derialtı dokusu ile kas dokusu birbirine

39

paralel olmadığı için bu adı almıştır. Z tekniği ile enjeksiyon; dorsogluteal, ventrogluteal ve femoral bölgelere uygulanabilir.

Not: Hava kilidi tekniği ile im enjeksiyon; iritan ilaçların cilt altı dokusunu tahriş etmesini engellemek amacıyla kullanılan bir yöntemdir. İlaç enjektöre çekildikten sonra 0,2-0,3 ml hava çekilir. Enjeksiyon esnasında enjektör dik tutulur. Önce ilaç daha sonra da hava kabarcığı kas dokusuna verilir. Bu yöntemde enjektörde ilaç kalma olasılığı olmadığı için doz kaybı olmaz.

İntramüsküler enjeksiyonun dikkatli yapılmadığı durumlarda geri dönüşü olmayan ciddi komplikasyonlar görülebilir. Bu nedenle uygulamayı yapan kişi yaptığı uygulamanın ne kadar ciddi olduğunun farkında olmalı ve en ince ayrıntısına kadar öğrenmelidir. İntramüsküler enjeksiyonda dikkat edilecek ilkeler şunlardır:

14)Piston geri çekildiğinde, enjektöre kan gelirse enjektör hemen geri çekilerek çıkartılmalıdır. İşlem yeni ilaç ve enjektörle, farklı yerden uygulanmalıdır.

 İlaç, doku içine verilirken yavaş yavaş verilmelidir.( Bu hem ağrıyı azaltır hem de ilacın doku içine yayılımını ve emilimini kolaylaştırır.)

 15)Her bölgeye yapılabilecek ilaç miktarı bilinmelidir.(Çok miktarda ilaç ağrı yapar ve yerel doku yıkımı yapabilir.)

 16)İşlem esnasında iğnenin eğrilmesi olayı olursa işleme son verilmelidir.( Çünkü eğrilen iğnenin kırılma ihtimali yüksektir. Eğer işlem esnasında iğne doku içerisinde kırılırsa bölge kalemle işaretlenerek durum hemen bildirilmelidir.)

 17)Apse, kist, nekroz, doku hasarı, ağrı, kaza ile damara girme; sinir yaralanması gibi komplikasyonlar için önlemler alınmalıdır. (Özellikle yenidoğan ve prematüre bebeklerde, enjeksiyonlara bağlı olarak siyatik sinir hasarları sonucu komplikasyonlar görülebilir.)

aaa

sefa

1) IM enjeksiyon yerlerinin seçimi doğru yapılmalıdır. (Sinir ve kemiklere zarar vermemek için enjeksiyonlar anatomik olarak sinirlerden uzak, güvenli bölgelere yapılmalıdır.)

 2)Ampulün ağzı açıldıktan sonra bekletilmemelidir.

 Enjeksiyon bölgesi çok kirliyse akıntı veya dışkı ile kirlenmişse öncelikle sabun ve su ile durulanıp kurulanmalıdır.

 3)Ağrısız bir enjeksiyon için işleme uygun olan pürüzsüz ve keskin bir iğne kullanılmalıdır.

 4)Duyarlı bireylerde, enjeksiyondan önce bölgeye soğuk buz ya da kompres uygulanabilir. Bu işlem sinir uçlarını uyuşturarak ağrı hissini azaltır.

 5)İlacın dağılım ve emilimi için enjeksiyondan sonra masaj yapılmamalıdır.

 6)Kasın gevşemesi ve ağrıyı azaltmak için hastaya uygun pozisyon verilmelidir.

 7)Gergin kasa enjeksiyon yapmak ağrı hissi oluşturacağından hastaya kasını sıkmaması ve gevşek bırakması gerektiği açıklanmalıdır.

8) İğne kasa tek bir hareketle batırılmalı, aynı hızla çıkarılmalıdır.

 9)İğneyi çektikten sonra enjeksiyon yerine kuru pamuk tampon koyulmalıdır.( Alkolle ıslatılmış pamuk tampon kanamayı artırır.)

 10)Enjeksiyon uygulamada, cerrahi aseptik kurallara mutlaka uyulmalıdır. Hazırlık sırasında enjektör ve ilacı kontamine etmemeye dikkat edilmeli, derinin dezenfeksiyonu sağlanmalıdır.

 11)Doku zedelenmesi, inflamasyon ve enfeksiyon olan bölgeler kullanılmamalıdır.

 12)Skar dokusu ve ödemli dokulara enjeksiyon yapılmamalıdır.( Aksi halde doku yıkımı arttığı gibi, verilen ilacın emilimi de yetersiz olur.)

 13)IM ve subkutan enjeksiyonlar sırasında iğnenin damarda olmadığından emin olunmalıdır.

Dikkat Edilecek Noktalar

Deltoid Bölge

Femoral bölgede enjeksiyon alanı iki şekilde belirlenebilir:

 Laterofemoral (ön dış yan uyluk) bölgede, enjeksiyon alanını belirlemek için büyük trochanter ile diz arasındaki femur, üç eşit parçaya bölünür. Ortada kalan parçanın 1/3’lük dış yan kısmı enjeksiyon alanıdır.

Femoral Bölge

Dorsogluteal bölgede enjeksiyon alanı iki şekilde belirlenebilir:

 Gluteal bölge; crista iliaca, koksiks ve gluteal kıvrımlarla sınırlı olan bölgedir. Gluteal bölge, hayali çizgilerle dört eşit parçaya bölünür. Üstte ve dışta kalan 1/4’lük parçanın üst dış kısmı, enjeksiyon alanıdır.

Spina iliaca anterior superior ile koksiks arasına hayali düz bir çizgi çizilir. Bu çizgi, üç eşit parçaya bölünür. Dışta kalan 1/3’lük parçanın orta noktası enjeksiyon alanıdır.

Geniş kas grupları içeren bu bölge IM enjeksiyonda en çok kullanılan alandır. Gluteus maksimus ve onun üzerinde yer alan gluteus medius kası, derisi ince ve daha fazla ilaç verilebildiği için IM enjeksiyon için uygundur. Gluteal kaslar, yürüdükçe geliştiği için üç yaşın altındaki çocuklarda kesinlikle kullanılmamalıdır. Ayrıca dorsogluteal bölge, çocuklarda idrar ve dışkı ile kirlenme ihtimaline karşı tercih edilmemelidir.

Ventrogluteal Bölge

Yetişkinlerde IM enjeksiyon uygulamasında kullanılan başlıca kas grupları aşağıda verilmiştir.

Dorsoluteal Bölge

IM Enjeksiyon Uygulanan Başlıca Kas Grupları

İlaç süspansiyonları (örneğin prokainli penisilin), sıvı yağlar içinde çözülmüş ilaçlar (örneğin A, D, E ve K vitaminleri ve bazı steroid hormon esterleri) kas içine verilince burada bir depo oluşturur ve oradan yavaş yavaş absorbe edilir. Egzersiz kas içinden olan absorbsiyonu artırır. Şişman kimselerde (özellikle kadınlarda) gluteal bölgede ciltaltı yağ dokusu çok kalın olduğundan yeterince uzun iğne kullanılmazsa enjeksiyon kas yerine cilt altına yapılmış olabilir.

Kas içine enjekte edilecek ilaç solüsyonunun hacminin 5 ml’yi geçmemesi tavsiye edilir ancak 8 ml’lik bir solüsyon, ikiye bölünerek sağ ve sol taraftaki kaslar içine enjekte edilebilir. Doku içine (cilt altına veya intramüsküler) ilaç enjekte edildiğinde absorpsiyonun hızını kısıtlayan en önemli faktör ilaç verilen bölgedeki kan akımıdır. İstirahat halindeki kas içinden geçen kan akımının hızı cilt altı dokusundakinden pek farklı değildir. Genellikle etki, bu iki yoldan enjeksiyondan yaklaşık olarak aynı süre (10-30 dakika) sonra başlar. Kas içinden ağrı yapan ilaçlar kas içine lokal anestezik ilaç ile birlikte verilebilir. Tahriş edici ilaçlar kas içinde steril abse, doku nekrozu ve fibrozis yapabilir.

4. İNTRAMÜSKÜLER ENJEKSİYON

İntramüsküler enjeksiyon ilacın kas içine verilmesidir. Daha büyük damar yapısına sahip olduğu için kas dokusundaki emilim, subkütan dokuya oranla daha hızlıdır. Bu nedenle derin kas dokusuna, iritan olan ve yoğun olan ilaçlar verilebilir. Sistemik etki 20–30 dakika içerisinde başlar. Farklı yaş gruplarında, intramüsküler enjeksiyon bölgelerine uygulanabilecek ilaç miktarı farklıdır. Normal yapıda yetişkin kişilerde maksimum 4-5ml ilaç uygulanabilir. İki yaşın altındaki çocuklarda 1 ml’den fazla ilaç verilmemelidir. İğne uzunluğu, hastanın kas yapısına göre belirlenmelidir. Çocuk, yaşlı ve aşırı zayıf hastalara verilebilecek ilaç miktarıysa 2 ml’dir.

2013 KADINHANI

VEYİS ÇİÇEK

İNTRAMÜSKÜLER ENJEKSIYON

Kas gerginliğini azaltmak için hastaya derin nefes alıp vermesi söylenir. Enjeksiyon için kullanılan iğnenin keskin ve pürüzsüz olması gerekir. IM uygulamalarda bölge seçimi çok önemlidir. Bölgede sinir, kemik ve kan damarları mevcuttur. IM enjeksiyon, sürekli uygulanacaksa mutlaka rotasyon halinde uygulanmalıdır. IM enjeksiyon beş farklı bölgeye uygulanabilir; ancak bu bölgelerin hepsi yaygın olarak tercih edilmemektedir.

Hastaya sırtüstü, yüzüstü ya da yan yatış pozisyonu verilebilir. Hasta, yüzüstü yatıyorsa başparmaklar birbirine bakacak şekilde ayakları içe çevrilmelidir. Yan yatış pozisyonundaysa üstteki bacak kalçadan ve dizden bükülerek alttaki bacağın önüne alınmalıdır. Sırtüstü pozisyondaysa dizler karına doğru bükülmelidir. Ventrogluteal bölgede, enjeksiyon alanını belirlemek için yetişkinlerde el ayası sırtı, çocuklardaysa el ayası büyük trokantere yerleştirilir. Başparmak hastanın kasığına; diğer dört parmak hastanın başına dönük olmalıdır. İşaret parmağı, anterior superior krista ilyaka ya yerleştirilir. Orta parmak da posterior krista ilyakaya doğru açılabildiği kadar V şeklinde açılarak orta ve işaret parmak arasında bir üçgen oluşturulur. Oluşturulan bu bölge sinir, damar ve kemik dokusundan uzak olan enjeksiyon bölgesidir.

Anterofemoral (ön uyluk) bölgede, Rectus femoris kası bulunur. Rectus femoris kası, uyluğun ön yüzünde düz bir şekilde uzanan kastır. Anterofemoral bölgeye enjeksiyon yapabilmek için büyük trochanter ile diz arasındaki femur, üç eşit parçaya bölünür. Ortada kalan parçanın 1/3’lük orta kısmı, enjeksiyon alanı olarak belirlenir.

Femoral bölge, özellikle üç yaşın altındaki çocuk ve bebeklerde kullanılır. Enjeksiyon, vastus lateralis ve rectus femoris kaslarına yapılır. Vastus lateralis kası, üst bacağın ön dış yanında uzun bir şerit halinde yer alan, iyi gelişmiş kalın bir kastır. İlaç emilimi, sinir ve damarlar yönünden zengin olmadığından diğer bölgelere göre daha yavaştır. Bu nedenle özellikle devamlı uygulamalarda fazla kullanılan bir bölge değildir. Özellikle bebeklerde ve üç yaşın altındaki çocuklarda tercih edilir. Dokuya, bir enjeksiyonda 0,5-2,5 ml ilaç verilebilir.

Çocuk ve kaşektik hastalarda deri gerdirilmez, kas tabakası biraraya toplanarak kavranır. İğne, 90 derece açı ile dokuya batırılır. Zayıf çocuklarda ve aşırı zayıf hastalarda iğne, 45-60 derece açı ile dokuya batırılmalıdır.

Latorofemoral bölgeye enjeksiyon yapılacaksa

Dorsogluteal bölgeye enjeksiyon yapılacaksa

Z tekniği ile enjeksiyon uygulanacaksa;

 İlaç çekildikten sonra iğne mutlaka değiştirilir.

 Hava kilidi tekniği uygulanır.

 İğne 90° lik bir açı ile kasa girilmeden önce, deri saptanan enjeksiyon yerinden yaklaşık 3-4 cm uzağa itilir.

 İlaç verildikten sonra, ilacın emilimi için iğneyi geri çekmeden önce 10 saniye kadar beklenir.

 İğne çıkarıldıktan sonra, deri serbest bırakılır.

 Bu yöntem ile ilacın SC dokuya geri dönmesi önlenmiş olur.

 İlacın geri sızmasını önlemek için masaj yapılmamalıdır.

Learn more about creating dynamic, engaging presentations with Prezi