Letersia Moderne Shqiptare

Prozatore te rinj

Sterjo Spasse(1914-1989)

Letrare te rinj

-Nje proze shume e vecante letrare krijohet ne keto vite nga Anton Harapi dhe Musine Kokalari.

-Sterjo Spasse zuri fill ne vitet '30 me romanin e tij Pse (1935).

-Me kete roman ai arriti kulmin e tij artistik, gje qe nuk u perserit ne veprat e tjera te tij.

-Ne kete roman ai shfaqi pikepamjet e ndjeshmerise.

-Ky roman u vleresua si nje veper e jashtezakonshme.

-Ne radhet e letrareve te rinj, qe u grumbulluan rreth Botes se Re, ishte Dhimiter Shuteriqi.Ai botoi dy vellime me vjersha: Kanget e rinise se pare(1935) dhe Kanget?(1936).

-Edhe Migjeni perdori vargje te thyera, te perzjera dhe te lira. Nje tipar i rendesishem eshte karakteri subjektiv i lirikes se tij.

-Nonda Bulka kishte thene ne nje artikull Minerva se ne letersine e shek. XX ndihej nevoja per dicka te re dhe me moderne.

-Nonda Bulka shkroi fejtone, skica, proza poetike, tregime te shkurtra humoristike ku i permblodhi ne vellimin Kur qan e qesh bilbili.

Musine Kokalari

-Anton Harapi nga viti 1939 deri me 1942, botoi ne revisten Hylli i drites, prozen e gjate Vale mbi vale.

• Ne frymen e letersise se angazhuar krijuan edhe shkrimtare te tjere si: prozatori Shevqet Musaraj, poetet: Kristaq Cepa, Andrea Varfi, Aleks Caci etj.

-Musineja eshte femra e pare qe behet autore e njohur dhe e respektuar ne letrat shqipe, ishte e shkolluar ne Tirane e ne Itali dhe qe ne rinine e hershme ajo shfaqi nje talent te vecante letrar.

Esad Mekuli(1916-1993)

-Ajo botoi 3 vellime me proze: Sic me thote nenua plake(1939), Rreth vatres....sa u tunt jeta(1944), i botoi per nje kohe shume te shkurter sepse u burgos per shkak te pikepamjeve politike dhe tere jeta i kaloi ne burgje

Tema e Luftes

-Esad Mekuli filloi te shkruante poezi qe kur ishte nxenes ne gjimnaz.Ai ishte poeti me i popullarizuar ne Kosove, kurse vet krijuesit e kane quajtur bard i poezise shqipe ne Kosove.

-Poezite me te thella te ketij autori ishin ato te shkruara gjate ketyre viteve ku permblidhen ne titullin e perbashket Nen hijen e robnise.

-Keto vjersha kane nje fuqi te madhe emocionale dhe jane te shprehura me nje gjuhe sintetike(te ngjashme me poezite e Migjenit)

-Ne kete kohe u shfaq edhe nje forme e re e krijimit ku shume autore te njohur me pare u angazhuan ne problemet e kohes: tema kryesore ishte Lufta antifashiste dhe heronjte e dites.

-Dhimiter Shuteriqi, Petro Marko, Shevqet Musaraj, qe ne vitet '30 krijonin poezi te mbeshtetura ne kerkimet e formes dhe te figuracionit simbolist

Vitet '40-'44

-Ne periudhen e viteve '40-'44 nuk kishe shume ndryshimete medha ne letersine shqiptare. Gjate kesaj periudhe Mitrush Kuteli ve re se dukurine se botohet dhe lexohet pak.

-Gjithashtu, ne kete periudhe shfaqet nje prirje e botimit te letersise se huaj, kryesisht italiane, dhe po keshtu nis te shfaqet nje drejtim letrar, qe merr gjithnje e me teper karakter te letersise se angazhuar.

Poete te rinj

Poezia

-Tek poezia ende shkrimtare te rendesishem mbesin Fan Noli, Poradeci dhe Migjeni, gjithashtu ne fushen e prozes eshte e gjalle trashegimia e Koliqit dhe e Kutelit si letersi shoqerore e nisur ne vitet '30.

1. Lame Kodra- ne vitet '40 krijoi vjersha ku bien ne sy trajtat simbolike. Keto vjersha ai i permblodhi ne vellimin poetik Vjersha(1945).

2. Nexhat Hakiu- permbledhjet poetike: Kenga e zambares(1939) dhe Kenge dhe gjaku(1944) , nga ndjeshmeria ngjan me poezite e Lasgush Poradecit.

3. Gasper Pali- vjershat e tij do te botohen me vone ne vellimin Hyjet mbi gremine(1959). Gasper Pali disa tema si ajo e mjerimit dhe vargun e lire e kendonte si Migjeni por dallimi ishte se Migjeni e kendonte kete teme drejtperdrejt kurse Pali e kendon nga brendesia e tij.

4. Esad Mekuli- shkroi nje tufe poezish, te cilat i emertoi Flamujt e shpaluem, ku teme kryesore eshte revolucioni dhe lufta si zhvillim i ri per fatin e shqiptareve te Kosoves.

Letersia Moderne Shqiptare

Enxhi Bicurri 12/A