Hennig Brand

HENNIG BRAND

(Hamburg, 1630 - 1692)

DESTILLEERDER VAN URINE, ONTDEKKER VAN FOSFOR

17e eeuw: geen sprake van echte chemie, maar er werd meer de 'kunst' van de alchemie bedreven.

Alchemisten hadden 3 grote doelen:

• Men wilde een proces ontwikkelen waarbij gewone metalen in goud of zilver veranderd konden worden;
• Men was op zoek naar het levenselixer;
• Men wilde het menselijk leven maken.

De 'Steen der Wijzen' had een sleutelrol in de alchemie. Deze stof zou voor bepaalde veranderingen in metalen kunnen zorgen en een belangrijke rol spelen bij het brouwen van het levenselixer.

De alchemie was in vele opzichten de voorloper van de moderne wetenschap, in het bijzonder van de scheikunde.

De scheikunde erachter:

Hennig Brand noemt zijn ontdekking fosfor, afgeleid van het Griekse 'phosphoros' dat lichtdrager betekent.

Urine bevat fosfor, zuurstof en koolstof. Bij blootstelling aan grote hoeveelheden warmte, worden koolstof en zuurstof gecombineerd en vormen koolmonoxide, waardoor alleen de fosfor achterblijft.

De fosfor is een vloeistof tussen 280 °C en 44 °C, waarbij de fosfor op het laatst stolt naar een witte, wasachtige substantie dat ook het eindresultaat van Brands experimenten was.

Hennig Brand

• koopman / alchemist
• ook op zoek naar de 'Steen der Wijzen'
• soldaat geweest in de 30-jarige oorlog
• ontdekte fosfor in 1669 bij het onderzoeken van urine

4 4 3 3 2

1. (NH )NaHPO —› NaPO + NH + H O

2. 8 NaPO + 10 C —› 2 Na P O + 10 CO + P

3 4 2 7 4

"De alchemist op zoek naar de steen der wijzen" van Joseph Wright (1771), met daarop Hennig Brand die fosfor ontdekt. De gloed in de kolf is overigens zwaar overdreven.

Uitdagingen van die tijd

• Materialen zijn moeilijk verkrijgbaar;
• Variabelen zijn moeilijk onder controle te houden;
• Alchemisten werken in het geheim, net als Brand.

15

Door:

Jeroen Zomer & Jorrit Faes

Fosfor

Geschiedenis van de Natuurwetenschappen

Fontys Lerarenopleiding Tilburg, 2014-2015

• Urine, 60 emmers
• Vuur (erg gecontroleerd)

Ingrediënten:

15

Fosfor

Demonstratie

Procedure:

• Kook de urine om het te reduceren tot een dikke siroop.
• Verhit tot er een rode olie uit gedestilleerd wordt, voer deze af.
• Laat de rest afkoelen, als het bestaat uit een sponsachtig zwart deel en een zoutachtig deel.

• Verwijder het zout en mix de rode olie met het zwarte deel.
• Verhit dat mengsel sterk gedurende 16 uur.
• Eerste komt er witte rook vrij, daarna een olie en dan fosfor.
• Het fosfor kan in water gebracht worden, zodat het kan stollen.

Ik bedoel maar, waar haal je 60 emmers urine vandaan?!

Emsley, John. The shocking history of phosphorus: a biography of the devil's element. London: Macmillan, 2000. Print.

"Hennig Brand (German chemist) -- Encyclopedia Britannica." Encyclopedia Britannica. N.p., n.d. Web. 19 Sept. 2013. <http://www.britannica.com/EBchecked/topic/77626/Hennig-Brand>.

"Hennig Brand's "Philosopher's Stone"." Today in Science History. N.p., n.d. Web. 19 Sept. 2013. <todayinsci.com/stories/story013.htm>.

"Laboratory Division :: The University of Texas of the Permian Basin." Welcome :: The University of Texas of the Permian Basin. N.p., n.d. Web. 19 Sept. 2013. <http://cas.utpb.edu/laboratory-division/>.

"Phosphorus: fire from urine." UL University of Limerick. N.p., n.d. Web. 19 Sept. 2013. <http://www3.ul.ie/~childsp/CinA/Issue60/

Weeks, Mary Elvira. The discovery of the elements ... Easton, Pa.: Mack printing co., 1933. Print.

What Is The World Made Of - The Story Of Science - BBC Documentary (Full) - YouTube." YouTube. N.p., n.d. Web. 19 Sept. 2013. <

Verwerkingsopdracht

Vorm bij elk element een 'kwartet' met:

• de juiste afleiding;
• de juiste vertaling;
• de eerste ontdekking