Ema Bovari & Nora

Risitë e dramës:

· Shtrimi i çështjeve të nxehta që shqetësonin bashkëkohësit e Ibsenit

· Ibseni është mjeshtër për ta bindur lexuesin të kërkonte përgjigje mbi çështjet e shtruara. Ai i detyron ata të heqin dorë nga ndarja tradicionale e heronjve në pozitivë dhe negativë dhe t’i pranojnë ashtu siç janë në tërësinë e tyre të ndërlikuar, me të gjitha mospërputhjet.

· Drama shquhet për vërtetësinë e karaktereve dhe të detajit artistik, për thellësinë e trajtimit të argumentit dhe për gamën e gjerë tematik, duke ngjitur në skenë njeriun e zakonshëm dhe duke e bërë teatrin një pasqyrë të jetës reale, çka i përgjigjej aspiratës së thellë të njerëzve të epokës.

· Ibsen shfrtytëzoi një tip kompozocioni të quajtur analitik. Rolin më të rëndësishëm në këtë kompozicion e luan misteri dhe ngjarja.

· Ibseni shfrytëzon mundësinë shumëkuptimore të fjalës. Secila frazë e tekstit jepet vetëm për shkakun se ajo është e domosdoshme në realizimin e një ose disa detyrave artistike. Ndonjëherë duket sikur personazhet thjesht flasin, ndërkohë diçka të shtrëngon t’ia vësh veshin me shumë vëmendje çdo fjale dhe pas çdo fraze tensioni rritet.

Nentemat:

Ema Bovari nje grua enderrimtare qe lufton ne vetvete dhe per veteveten

Cfare shpreh autori me ane te Nores?

Nora isberit perballe shoqerise se percmuar

Ema dhe Nora dy perfaqsuese te botes femerore qe kerkojne lumturine dhe dashurine ne rruge te ndryshme

Revoltat e Nores, mesimet qe moren nga shoqeria e dhunshme dhe leksionet e ndryshme qe i dhane asaj

Elementet e drames realiste

Idea qe sjell autori:

Te ndershmir i mungojne saj bote

Torvaldi perpiqet ta mbaje Noren duke i kujtuar asaj detyrimet qe ka ndaj “burrit dhe femijeve”. Nora i kthen nje pergjigje te cilen atij nuk ia priste mendja. Nora thote qe ajo nuk eshte vetem mamaja e familjes, por “para se gjithash, njeri njelloj si ti ose, tek e fundit, duhet te behet njeri”. Me dramen e tij “Shtepi kukulle”, Ibseni shpalosi nje mosperkim te thelle ndermjet dukjes se lumtur dhe dobesise se brendeshme te realitetit te servirur. Ai vuri seriozisht ne dyshim, nepermjet protestes se heroines, te gjitha normat e ngulitura te sistemit shoqeror, duke kerkuar nje emancipim te vertete te femres. Shkalla e emancipimit dhe mirkuptimit te femres eshte treguesi me i mire i shkalle se emancipimit te nje shoqerie. Shoqeria tradicionale puritane, me mitet dhe paragjykimet konservatore, nuk eshte solide. Ajo mbahet nga sakrifikimi dhe heroizmi vetmohues i femres. Ti njohesh asaj keto vlera dinjitoze, pasionante dhe emocionale, c’ka perben frymen dhe shpirtin e brendshem te familjes dhe shoqerise.

Isben

Zgenjmi nga sharli

"Ema e shikonte duke ngritur supet . Te pakten te kishte pasur me mire per bashkeshort ndonje nga ata burrat fjalepake e puneshume, qe rropaten naten mbi libra ,dhe qe kur mbushmin moshen e reumatizmes , mbajne ne fund dekoraten me kryq mbi frakun e tyre te zi kot me kot . Ajo do te kishte dashur qe emri Bovari qe ishte dhe i saji , te behej i famshem , te gjendej kudo neper librari , te permendej vazhdimisht neper gazeta , ta njehte e tere Franca. Mirpo Sharli ishte njeri pa pike synimi ne jete ! ....-Sa i humbur qe eshte ! Sa i humbur qe eshte!- thoshte ajo nen ze , duke kafshuar buzet.Dhe sa vinte , e me teper e merrte inat...."

Vetvrasja e Emes

.celsi u rrotullua ne brave dhe ajo shkoi drejt e te rafti i trete , e prirur sakte nga kujtesa , mori kavanozin e kalter, ia hoqi kapakun, futi doren brenda , dhe , si e nxorri plot me nje pluhur te bardhe ,filloi ta hante.....dhe u leshua e tera per se gjati ne shtratin e saj .E zgjoi nje athtesi qe ndiente ne goje .Ajo vezhgonte veten me kureshtje se mos i fillonte ndonje dhimbje ....dhe i erdhi per te vjelle ....supet i tundeshin nga nje drithme e forte , dhe po behej

me e bardhe se carcafi...pulsi i crregullt nuk i degjohej

fare tani ..ne fytyren e kaltereme i dilnin buleza

djerse.....i doli nje ulerime e shurdhet ....

Ema Bovari modeli ku duhet te nxjerrim mesime per sjelljen ne vetvete

Ku e shohim rebelimin e Nores tek drama “Shtepi Kukulle”?

Edukimi

Ne manastir larg mamase duke marre leksione mbi rendesine e fese , librave e artit per plotesimin e vetvetes

Tradhetia

Vetvrasja

Ema u rrit duke lexuar libra si "Poli e Virxhinia " e prandaj edhe enderronte me sy hapur

Ema donte te kapej tek dicka me e forte se dashuria , donte dinamike , prandaj dhe e tradhetoi te shoqin me 2 te tjer

Zhgenjimi i Emes nga realiteti , i cili sishte aspak si ne libra , nga burrat , si e nga vetvetja e shtyne Emen te vetvrite

Perpjekja e pare e rebelimit te Nores kunder shoqerise evidentohet kur ajo thote se meqenese ligji nuk eshte ne anen e femrave, atehere nje ligj i tille (qe te marre borxh) duhet ndryshuar ose nuk duhet te ekzistoje fare. Me shtjellimin e ngjarjeve rebelimi i saj rritet, duke perfshire gjithe sistemin e rregullave dhe vlerave.

Gustav Flober

Temen, si dhe personazhet, shkrimtari i merr nga jeta. Konflikti dramatik zhvillohet sipas nje logjike artistike, qe eshte ajo e rrjedhjes se ngjarjeve ne realitetin e perditshem. Pas zgjidhjes se konfliktit ne shohim nje Nore dhe Torvalt krejt te ndryshem nga ata ne fillim: nese do ti paraqisnim grafikisht keto personazhe ata do te zhvilloheshin ne krah te kundert. Secili prej tyre behet perfaqesues i nje shumesie indvidesh qe kane veti te perbashketa. Torvaldi perfaqeson ata burra e bashkeshorte qe reduktojne rolin e gruas brenda mureve te shtepise, si te nje kukulle ne duart e tyre, ndersa Nora perfaqeson ato gra qe me guxim arrijne te kundershtojne kete mentalitet dhe te marrin pergjegjesine e jetes se tyre ne duart e veta.

Heronjte e Ibsenit nuk jane vetem misherimi i ideve te caktuara te autorit. Ata mbartin te gjitha pasionet njerezore, gjithcka qe e bene njeriun- njeri. Ne dramat e Ibsen eshte pikerisht mendja, e afte per te kuptimesuar realitetin dhe per tu dhene mundesi heronjve te ndryshojne fatin e tyre. Por kur njeriu nuk gjen forca per te perballuar fuqine e mendimit dhe materializmin e tij, ai paguan rende per kete. “Shtepi Kukulle”, ne te cilen jetojne Helmeri dhe Nora, shkaterrohet, ashtu si heroi, i cili nuk arrin te largohet mbi egoizmin e vet dhe as mbi paragjykimet e shoqerise.

Kompozicioni analitik i Ibsenit perpiqet te zbuloje tragjizmin e brendeshem, i cili fshihet pertej perdes se qete te realitetit. Keshtu eshte ndertuar drama “Shtepi kukulle”, ne te cilen zbulohet thelbi i jetes familjare, se jashtmi e qete, te avokatit Helmer, jeten e ndertuar mbi egoizmin dhe genjeshtren. Ne fillim Nora te jep pershtypjen e nje gruaje te paafte per te ndermarre vendime te guximshme, ajo i nenshtrohet autoritetit te burrit te saj qe e quan model dhe i perkushtohet vetem familjes, burrit dhe femijeve. Por dalengadale kuptojme qe kjo pershtypje eshte e rreme pasi Nora ne fakt fsheh nje sekret shume te madh dhe ne fund merr guximin te largohet.

Ibsen ishte një dramaturg norvegjez të cili punoi shumë për të arritur një status të tillë. Jeta e tij ishte e vështirë dhe atij iu desh të punonte për të paguar vetë studimet e tij. Në fillim vepra e tij nuk u kuptua menjëherë nga ambienti social i cili ishte në themelet e shoqërisë norvegjeze. Për këtë shkak ai emigroi në Itali dhe Gjermani për 27 vjet, periudhë gjatë së cilës realizoi krijimet e tij më të mira. Veprat e tij janë mbështetur në kompozicionin analitik dhe nxitjen e misterit tek lexuesi. Në tërësinë e vet fundi i shek XIX dhe fillimi i shek XX karakterizohet nga kërkimet e reja krijuese e cila përkon me lindjen e shumë lëvizjeve rinore.

Drama e Ibsenit paraqet pikërisht problemet tragjike të shoqërisë së kohës, ai paraqet tragjiken e mbuluar në pamje të parë nga një fasadë e qetë dhe perfekt e cila fsheh një realitet vërtet tragjik dhe krejtësisht të ndryshëm nga fasada dhe e gjitha kjo ndodh vetëm prej opinionit “vrasës” të shoqërisë.

Fabula e dramës “Shtëpi kukulle” është e ndërtuar nga 3 akte. Akti i parë përmban 16 skena, akti i dytë 12 skena dhe akti i trete 5 skena duke përfshirë këtu edhe skenën e fundit. Interpretimi i dramës përcjell emocione të qeta tek shikuesi ose lexuesi dhe është i prirur që nëpërmjet qetësisë ta bëjë atë të reflektojë mbi dramat personale apo sociale në përgjithësi.

Nora Helmer Ema Bovari

- Realiste.

-E perkushtuar ndaj familjes.

- Rendesi te vecante femijeve te saj .

- Ka force brenda vetes.

-Krenari dhe besim te vetja.

-Enderrimtare

-E talentuar ne arte

-Kujdesej vetem per veten

-Lexuese e shume librave romatike

-Nuk perballonte dot sfidat e jetes

-Nuk i kushton asap dashuri vajzes se saj

Nora e Isbenit!

NORA HELMER - ''KUKULL''

1. Torvaldi nuk e konsideron si personalitet te barabarte me veten .

2. Ai asnjehere nuk ben biseda serioze me te .

3. E konsideron ate si nje ''kukull'' dhe ''laureshe''

4. Nora luan sipas rregullave te tij .

5. Eshte vetem nje amvise optimiste , e qete dhe e fshehur brenda shtepise .

6. Kishte detyrim per veten e saj te bente te lumtur te tjeret dhe jo veten .

7. Nuk ka qene kurre e lire te zgjedhe vete.

Lidhjet e drames me realitetin e kohes

a. Hipokrizia e shoqerise permes drames ne familje

b. Oportunizmi i shoqerise permes krogstadit

c. Mashtrimi permes Nores

d. Mosnjohjen permes ciftit martesor

-Mendos se ka familjen e perkyrer me bashkeshoritin ideal.

Ben gjicka per familjen

-Eshte e lumtur ne “shtepine e saj kukull”

- Eshte ne nje marredhenie varesie me meshkujt ne jeten e saj ne fillim nga babai dhe me pas nga Torvaldi

-Eshte paksa femijenore

-Arrin te dalloje realitetin ne fund

- Ben zgjedhjen me te veshtire ate te largimit nga familja duke hapur dyert e vetezbulimit si nje grua e plote e lire dhe e pavarur

- Kemi progres passi Nora vendos te rebelohet kundrejt vlerave te shoqerise puritane - Eshte gjithmone duke enderruar dhe idealizuar

Subjekti

Simbolika e titullit

Simbolika e titullit të dramës “Shtëpi kukulle” qëndron në faktin se ajo mishëronte të gjithë klasën sociale ku individët harronin të ishin vetvetja e tyre dhe ktheheshin në marioneta të shoqërisë. Ndërsa ironia e titullit lidhet me faktin se janë shumë të pakët ata që veprojnë duke ndryshuar edhe pse e kuptojnë që jeta e tyre nuk ka asnjë vlerë në formën që është.

Gangrena e shoqërisë ngërthen disa antivlera së bashku:

· Hipokrizinë përmes dramës familjare

· Oportunizmin përmes figurës së Krogstadit

· Mashtrimin përmes Norës

· Mosnjohjen përmes çiftit Helmer

Të gjitha këto së bashku reflektojnë degradimin e shoqërisë së Evropës Veriore të fundit të shek.XIX dhe fillimit të shek. XX duke kërkuar kështu në fakt modelin e një qytetari të ri dhe të një shoqërie të re.

Subjekti i “Shtëpi kukulle” është i mbështetur në jetën bashkëshortore të Norës dhe Helmerit e cila bazohet në falsitet. Dramat në familje shkaktohen si mungesë e komunikimit dhe e sinqeritetit bashkëshortor. Për pasojë ato zgjidhen nëpërmjet personazheve dytësorë si për shembull Krogstadi, fajdexhiu të cilit Nora i detyrohej një shumë parash. Ai vë ne dijeni Helmerin për këtë krim. Tregimi i këtij fakti vjen bashkë me një kërcënim përdemaskimin e Norës përballë opinionit publik. Helmeri tregohet mospërfillës dhe egoist ndaj Norës duke mos e lejuar të qëndrojë afër fëmijëve të saj.

Zgjidhja vjen nga një shoqe e vjetër e Norës znj.Linde e cila e bind

Krogstadinin të heq dorë nga shantazhi i tij.

Faleminderit per vemendjen!

Punoi:Megi Cela

Erisa Llapi

Gustav Flober lindi më 12 dhjetor të vitit 1821 në Rouen. Ai është një nga novelistët më të njohur francez të shek. XIX,që u lind në kohën kur po lulëzonte romantizmi i Hygoit, Vinjisë, Mishlesë dhe i Shatobrianit, të cilët i admiroi gjatë gjithë lulezimit.Bir i njërit prej kirurgëve më të shquar të shekullit.Veç kësaj prej të atit ai trashëgoi syrin klinik ndaj jetës, aq sa arriti me anën e penës të bënte autopsinë e shpirtit të njeriut.

Ema Bovari

Dimensioni i pare :

Vete Gustav Flober ngjasonte me Emen , personazhin e tij , nga historite e shumta te dashurise qe ai kishte kaluar ne jeten e tij , plot 4 here.

Dimensioni i dyte :

Gustav Floberi ka dashur te shprehe se secili prej nesh mbart nje copez te vogel te Ema Bovarise, cdo njeri prej nesh madje , duke e nisur ai i pari nga vetja e tij

Karakteristikat kryesore jane :

Vdekja e Ema Bovarise

1. Impresionizmi

2. Objektivizmi

ASPEKTI MORAL : Ne kete aspekt , vdekja e Emes eshte me se e drejte sepse nje grua qe ka tradhetuar te shoqin e saj besnik , nje nene qe mbi familjen dhe vajzen e saj ve lumturine dhe dashurine e saj dhe nje bashkeshorte qe kursimet e te shoqit i harxhon per kenaqesine e saj nuk e meriton te jetoje me.

ASPEKTI HUMAN : Por ne aspektin tjeter , vdekja e saj nuk eshte e drejte , sepse nje vajze nuk mund te jetoje pa nenen e saj , sido qe te jete ajo , as nje bashkeshort nuk mund te vazhdoje pa bashkeshorten e tij perpos fakteve ''kokforta''

Ema Bovari & Nora

Stili i Floberit ne roman

1. Arriti te depertoje ne menyre te detajuar ne baten e brendshme intime te femres.

2. 6 vjet per zgjedhjen e fjaleve te pershtatshme per lexuesin

3. Kanë në qendër njeriun ne perballje me shoqerine e kohes

4. Vepra realiste dhe romantike