NOBELA

NOBELA

Kahulugan ng Nobela

-Mahabang makathang pampanitikan na naglalahad ng mga pangyayari na pinaghahabi sa isang mahusay na pagbabalangkas na ang pinakapangunahing sangkap ay ang pagkakalabas ng hangarin ng bayani sa dako at ng hangarin ng katunggali sa kabila isang makasining na pagsasalaysay ng maraming pangyayaring magkasunod at magkakaugnay. Ang mga pangyayaring ito ay may kanya-kanyang tungkuling ginagampanan sa pagbuo ng isang matibay at kawili-wiling balangkas na siyang pinakabuod ng nobela.

Sa pangkalahatan, ang Nobelang Pilipino o Nobela sa Pilipinas ay ang mga nobelang nalimbag sa Pilipinas na inakdaan ng mga may-akdang Pilipino tungkol sa mga Pilipino at sa Pilipinas. Maaari itong nasusulat sa wikang Tagalog, wikang Pilipino, o wikang Filipino, iba pang mga wika sa Pilipinas, at mga wikang dayuhan na katulad ng Ingles atKastila.

Ang nobela, akdang-buhay o kathambuhay ay isang mahabang kuwentong piksiyon na binubuo ng iba't ibang kabanata. Mayroon itong 60,000-200,000 salita o 300-1,300pahina. Noong ika-18 siglo, naging istilo nito ang lumang pag-ibig at naging bahagi ng mga pangunahing henerong pampanitikan. Ngayon, ito ay kadalasan may istilong artistikoat isang tiyak na istilo o maraming tiyak na istilo.

Panahon ng Kastila

Ang Commission Permanente de Censura ang sumusuri ng mga akdang pampanitikan na nilalathala upang siguraduhin na walang ano mang paglaban sa pamahalaang Kastila.

Kasaysayan ng Nobelang Pilipino

Ang kasaysayan ng nobela sa Pilipinas ay nagsimula noong Panahon ng Kastila na may paksain tungkol sa relihiyon, kabutihang-asal, nasyonalismo, at pagbabago. Nagpapatuloy ito hanggang sa kasalukuyang panahon

Mga uri ng nobela sa panahon ng Kastila:

• Nobelang panrelihiyon - nagbibigay diin sa kabutihang-asal

• Nobelang mapaghimagsik - nagbibigay diin sa kalayaan, reporma, pagbabago, at diwang nasyonalismo

Halimbawa ng Nobela noong panahon ng Kastila:

• Noli Me Tangere at El Filibusterismo ni Dr. Jose Rizal na tungkol sa paghihimagsik

• Doctrina Christiana (1593) ni Padre Juan de Placencia at Padre Domingo Nieva na tungkol sa relihiyon

• Urbana at Felisa ni Padre Modesto de Castro na tungkol sa kagandahang-asal at relihiyon

• Barlaan at Josaphat (1703) ni Padre Antonio de Borja na tungkol sa relihiyon

• Ninay ni Pedro Paterno (unang nobela)

• Ang Bandido sa Pilipinas ni Graciano Lopez-Jaena noong panahon ng propaganda na tungkol sa paghihimagsik at pag - aaklas

Panahon ng Amerika

Nahahati sa tatlong panahon ang kasaysayan ng nobela noong panahon ng Amerikano, ang Panahon ng AklatanBayan (1900–1921), Panahon ng Ilaw at Panitik (1922–1934) at Panahon ng Malasariling Pamahalaan (1934–1942). Noong Panahon ng Akalatan, naging maunlad ang nobela na tumatalakay sa mga paksain tungkol sa pag-ibig, paghihimagsik, buhay lalawigan at karanasan. Inilalathala sa mga pahayagan ang mga nobela na payugtu-yugto o hinahati sa parte ang nobela sa mga kabanata. Si Lope K. Santos, ama ng Balarilang Tagalog ang nagsimula ng ganitong paglalathala.

Halimbawa ng mga pahayagan:

• Ang Kapatid ng Bayan

• Muling Pagsilang

• Ang Kaliwanagan

Halimbawa ng nobela na nilathala sa pahayagan:

• Salawahang Pag-ibig ni Lope K. Santos

• Unang Bulaklak ni Valeriano Hernandez Peña na nilathala sa Ang Kaliwanagan

• Nena at Neneng ni Valeriano Hernandez Peña na nilathala sa Ang Kapatid ng Bayan

• Mag-inang Mahirap ni Valeriano Hernandez Peña na nilathala sa Muling Pagsilang

• Sampaguitang Walang Bango (1918) ni Inigo Ed Regalado

Noong Panahon ng Ilaw at Panitik, hindi naging maunlad ang nobela at nahalina ang mga nobelista na sumulat tula at maikling kuwento.

Halimbawa ng nobela sa pahanon na ito:

• Mutyang Itinapon ni Rosalia Aguinaldo

• Magmamani ni Teofilo Sanco

Noong panahon ng Malasariling Pamahalaan, bumaba ang urin ng nobela dahil sa pagkakahilig ng mga tao sa mga tula at maikling kuwento at pagbabago ng panahon.

Panahon ng Republika

Panahon ng Hapon

Panahon ng Republika (1946–1972)[baguhin]

Noong panahon ng Ikatlong Repulika ng Pilipinas, walang pagbabago sa sistema ng pagsulat ng nobela at naging tradisyunal. Tumatalakay ng mga paksain tungkol sa nasyonalismo, isyung panlipunan at naglalayong mang-aliw ng mambabasa.

Halimbawa ng nobela sa panahon na ito

• Sa Mga Kuko ng Liwanag - Edgardo Reyes

• Binhi at Bunga - Lazaro Francisco

• Dekada 70 - Lualhati Bautista

• Luha ng Buwaya - Amado V. Hernandez

• Mga Ibong Mandaragit - Amado V. Hernandez

• Daluyong - Lazaro Francisco

Noong Panahon ng Hapon, hindi rin naging maunlad ang nobela dahil sa kakulangan sa materyales (papel) at niliitan ang mga letra (sa Liwayway)

Halimbawa ng nobela sa panahong ito:

• Tatlong Maria - Jose Esperanza Cruz

• Sa Lundo ng Pangarap - Gervacio Santiago

• Lumubog ang Bitwin - Isidro Castillo

• Sa Pula, Sa Puti - Francisco Soc Rodrigo

Mga impluwensiya sa pagsulat ng Nobelang Pilipino[baguhin]

Ayon kay Virgilio S. Almario, naging impluwensiya sa ilang mga nobelistang Pilipino ang sumusunod na mga akdang banyaga: ang Hudeo Errante (1844) ni Eugene Sue, ang Conde de Montecristo (1844–46) at ang La Dama de las Camellias (1848) ni Alexandre Dumas, ang Les Miserables (1862) ng mga Kastila

Elemento ng Nobela

Virgilio S. Almario

Eugene sue

Katangian

Layunin ng Nobela

1. tagpuan - lugar at panahon ng mga pinangyarihan

2. tauhan - nagpapagalaw at nagbibigay buhay sa nobela

3. banghay - pagkakasunud-sunod ng mga pangyayari sa nobela

4. pananaw - panauhang ginagamit ng may-akda a. una - kapag kasali ang may-akda sa kwento b. pangalawa - ang may-akda ay nakikipag-usap c. pangatlo - batay sa nakikita o obserbasyon ng may-akda

5. tema - paksang-diwang binibigyan ng diin sa nobela

6. damdamin - nagbibigay kulay sa mga pangyayari

7. pamamaraan - istilo ng manunulat

8. pananalita - diyalogong ginagamit sa nobela

9. simbolismo - nagbibigay ng mas malalim na kahulugan sa tao, bagay at pangyayari

1. pumupuna sa lahat ng mga larangan ng buhay

2. dapat maging malikhain at maguni-guni ang paglalahad

3. pumupukaw ng damdamin ng mambabasa kaya ito nagiging kawili-wili

4. kailangang isaalang-alang ang ukol sa kaasalan

5. maraming ligaw na tagpo at kaganapan

6. ang balangkas ng mga pangyayari ay tumutukoy sa kaisahang ibig mangyari

7. malinis at maayos ang pagkakasulat

8. maganda

9. maraming magagandang tagpuan kung saan nakikilala pa ng lalo ang mga tauhan

1. gumising sa diwa at damdamin

2. nananawagan sa talino ng guni-guni

3. mapukaw ang damdamin ng mambabasa

4. magbigay ng aral tungo sa pag-unlad ng buhay at lipunan

5. nagsisilbing daan tungo sa pagbabago ng sarili at lipunan

6. nagbibigay inspirasyon sa mambabasa

7. nabubuksan nito ang kaalaman ng tao sa pagsulat ng nobela