ундрах

Бизнесийн худалдан авагчийн шийдвэр гаргах үе шатууд

2. Байгууллагын хүчин зүйлс

Бизнесийн худалдан авалтын шийдвэр гаргах процесст оролцогчид

• Хэрэгцээг мэдрэх
• Хэрэгцээг тодорхойлох
• Бүтээгдэхүүний онцлогийг тодорхойлох
• Нийлүүлэгчийг хайх
• Нийлүүлэгчдийн бизнесийн саналыг авах
• Нийлүүлэгчийг сонгох

1. Орчны хүчин зүйлс

• э.засгийн байдал тодорхойгүй бүрхэг бол хөрөнгө оруулалт, үйлдвэрлэлийн хэмжээ буурна
• түүхий эдийн хомсдол, орлогч түүхий эд
• техник технологийн хурдтай хөгжлийг дагаад үйлдвэрлэлийн технологийн шинэчлэл
• улс төр, хууль эрх зүйн нөхцөл байдал, элдэв хязгаарлалтууд болон өрсөлдөгчид нөлөөлнө

• сүүлийн үед хангамжийн албаны үүрэг, ач холбогдол нэмэгдэж байна
• нийлүүлэгч нартай урт хугацааны гэрээ хийж сонирхол нэмэгдэв
• компаниуд салбар эсвэл хэлтсүүдийнхээ тус тусын захиалгыг нийлүүлэн нэгдсэн захийлга хийж байна. Ингэх нь эдийн засгийн хувьд хэмнэлттэй.

I. Байгууллагын з.зээл, түүний бүтэц, онцлогууд

1. хэрэглэгчид : бүтээгдэхүүнийг хэрэглэх байгууллагын ажиллагчид. Худалдан авах санаачлагыг гарган, хэрэгцээтэй бүтээгдэхүүнийг тодорхойлно.

2. нөлөөлөгчид : худалдан авах шийдвэрт нөлөө үзүүлэх хүмүүс. Хэрэгцээтэй бүтээгдэхүүний онцлог шинж, чанарыг тодорхойлоход туслан, сонголтуудын тухай мэдээллээр хангана (Ж: техникийн ажилчид)

I. Байгууллагын зах зээл, түүний бүтэц, онцлогууд

Байгууллагын зах зээл (organizational market) худалдан авалтыг өөр бүтэгдэхүүн, үйлчилгээ бий болгохын тулд хийдэг.

• үйлдвэрлэл явуулах,
• жижиглэнгээр худалдах,
• түрээслэх г.м

1. зах зээл ба эрэлтийн онцлог

• байгууллагын зах зээл дээр маркетер цөөн тооны томоохон худалдан авагчидтай харьцдаг.
• байгууллагын хэрэглэгчид газар зүйн байршилын хувьд төвлөрсөн байх нь элбэг тохиолддог
• байгууллагын зах зээл дэх эрэлт мэдрэмж багатай (эрэлт богино хугацааны үнийн хэлбэлзлэлийн нөлөөнд автагдах нь бага)
• байгууллагын зах зээлийн эрэлт огцом бөгөөд хурдан өөрчлөгддөг

-Байгууллагын зах зээл, түүний бүтэц, онцлогууд

• ашгийн бус
• төрийн ба төсвийн
• бизнесийн

-Байгууллагын худалдан авах зан төлөв ба түүнд нөлөөлөх хүчин зүйлс

-Байгууллагын з.зээл дээрх худалдан авах үйл явцын үе шатууд

Байгууллагын зах зээл , худалдан авах зан төлөв

3. Худалдан авагчид : нийлүүлэгчийг сонгох, худалдан авалтын нөхцөлийг тодорхойлох албан ёсны эрх бүхий хүмүүс. Бүтээгдэхүүний онцлогийг тодорхойлоход туслах бөгөөд худалдагчийг сонгох, тохиролцох үйл явцад чухал үүрэг гүйцэтгэдэг.

4. Шийдвэр гаргагчид : нийлүүлэгчийг эцсийн байдлаар сонгоход албан болон албан бус нөлөө бүхий хүмүүс.

Бизнесийн худалдан авалтын зан төлөвт нөлөөлөх хүчин зүйлс

Хүмүүс хоорондын хүчин зүйлс

• худалдан авах шийдвэрт нэг нэгэндээ нөлөө үзүүлэх хэд хэдэн хүн оролцдог. Тэдгээрээс нөлөө бүхий хүнийг тодорхойлох нь маш чухал бөгөөд хэцүү байдаг

Хувь хүний хүчин зүйлс

• худалдан авах шийдвэрт оролцогч болгон өөрийн хувийн шинж чанарыг (боловсрол, нас, орлогын түвшин, мэргэжил, хувийн зан чанар, эрсдэл авах хандлага) тусгадаг.

I. Байгууллагын зах зээл, түүний бүтэц, онцлогуудcccccccccc

II. Бизнесийн хэрэглэгчийн зан төлөв

орчны : анхдагч эрэлтийн түвшин, э.засгийн орчин, технологийн орчин, улс төрийн орчин, өрсөлдөөн

байгууллагын : зорилтууд, бодлого, процедур, байгууллагын зохион байгуулалт, системүүд

хүмүүс хоорондын : эрх мэдэл, байр суурь, шийдэмгий байдал, итгэл үнэмшил

хувь хүний :

худалдан авагч

хувь хүний

Бизнесийн зах зээл (business market) нь хэрэглэгчийн зах зээлтэй ижил төстэй боловч дараах онцлогуудыг харгалзах нь зүйтэй. Үүнд :

1. Зах зээлийн бүтэц ба эрэлт

2. Худалдан авагчийн онцлог

3. Худалдан авах шийдвэр, шийдвэр гаргах үйл явц

худалдан авах зан төлөв

2. Худалдан авагчийн онцлог

Шийдвэрийн үндсэн төрлүүд

• өмнөх захиалгыг өөрлөлтгүйгээр давтах
• өөрчлөлттэй давтан захиалга (бүтээгдэхүүний шинж чанар, үнэ, нөхцөл, нийлүүлэгч)
• шинэ захиалга өгөх

• хэрэглэгчийн худалдан авалттай харьцуулахад бизнесийн худалдан авалт хийх үйл явцад илүү олон тооны оролцогч байдаг
• бизнесийн зах зээлд худалдан авалт хийх нь мэргэжлийн ур чадвар шаарддаг. Худалдан авагчид нь ихэнхдээ энэ чиглэлээр мэргэшсэн, хангамж хариуцсан менежерүүд байдаг.

Бизнесийн худалдан авагчийн шийдвэр гаргах үе шатууд

Шийдвэрийн үндсэн төрлүүд

1. Хэрэгцээг мэдрэх

2. Хэрэгцээг тодорхойлох

3. Бүтээгдэхүүний онцлогийг тодорхойлох

4. Нийлүүлэгчийг хайх

5. Нийлүүлэгчдийн бизнесийн саналыг авах

6. Нийлүүлэгчийг сонгох

7. Захиалгыг эцсийн байдлаар өгөх (техникийн онцлог, тоо хэмжээ, хүргэлтийн хугацаа, буцаах нөхцөлүүд, баталгаа г.м)

3. Худалдан авах шийдвэрийн онцлог

• Өмнөх захиалгыг өөрчлөлтгүйгээр давтах
• Өөрчлөлттэй давтан захиалга
• Шинэ захиалга

Лизинг (Leasing)

Бизнесийн зах зээлийн бусад онцлогууд

I. Байгууллагын зах зээл, түүний бүтэц, онцлогууд

Байгууллагын зах зээл дээрх худалдан авах шийдвэр нь эцсийн хэрэглэгчийн гаргах шийдвэрийг бодвол төвөгтэй бөгөөд нухацтай хандахыг шаарддаг. Учир нь :

• худалдан авалтын хэмжээ болон мөнгөн дүн өндөр.
• техник технологийн болон э.засгийн орчны хүчин зүйлсийн талаарх нарийн мэдлэг хэрэгтэй байдаг.
• худалдан авах шийдвэр гаргахад багагүй хугацаа өнгөрдөг

• Хугацааны эцэст тухайн бүтээгдэхүүнийг эзэмших эрхийг олгох урт хугацааны түрээсийн гэрээ.

• шууд худалдан авалт
• харилцан худалдан авалт
• зээлээр худалдан авалтыг хийх
• лизингийн үйлчилгээ

1. Ашгийн бус байгууллагууд

2. Төрийн ба төсвийн байгууллагууд

3. Бизнесийн байгууллагууд