15
KLIMA
EGURALDIA
ZER DA?
Leku jakin bateko tenperaturak, prezipitazioak eta haizeak. Horretarako urte askotan zehar leku horretako eguraldia aztertu dute.
KLIMA MOTAK: beroak, epelak, lehorrak eta hezeak.
ZER DA?
Atmosferak leku eta momentukin batean duen egoera da.
Eguraldi hitza: egun+ aldia. Beraz, eguraldiari buruz hitz egitean, egun horretan izandako tenperaturen eta prezipitazioen bataz bestekoa ateratzen dugu.
Tenperatura: gradutan neurtzen dugu.
Prezipitazioak: litro/metro².
Klimak eragin handia du pertsonengan: janzkeran edota bizimoduan.
KLIMA OZEANIKOA, SUBTROPIKALA ETA MENDIALDEKOA
OZEANIKOA
KLIMA SUBTROPIKALA
MENDIALDEKO KLIMA
NON? Goi-goian ematen da, altueran.
Tenperaturak: 0º-tik 15º-ra arte.
Prezipitazioak: ugariak dira eta neguan elurra.
Non: Kanariar uharteetan.
Tenperaturak: leunak; 20º-koak.
Prezipitazioak: euri gutxi. Iparraldeko uharteetan gehiago hegoaldekoekin konparatuta.
Landaretza: Hiru zona bereizten dira hezetasunaren arabera.
Behekoa: euri gutxiko landareak; palmondoa.
Erdikoa: ereinotz eta ezkia aurki ditzakegu.
Gailur-ingurua: pinu kanariarra, isatsa eta Teideko bioleta.
Non? Nafarroa, EAE, Kantabria, Asturias...
Tenperaturak: leunak dira; 11º-tik 20º-ra arte.
Prezipitazioak: euri asko egiten du urte osoan
zehar.
Landaretza: Landaretza asko aurki daiteke.
Euria dela eta paisaia oso berdea da.
Basoak: Baso atlantikoa da. Zuhaitzak, lurzoruan hazten diren landare batzuk daude. Kostaldetik gertu pinuak eta eukaliptoak aurki ditzakegu.
Larreak: zelaiak dira. Berde daude urte osoan. Hauetan ganadua bazkatzen da.
Landaretza: bi zona bereizten dira:
- Gailur inguruetan: belardiak eta zuhaixka.
- Beherago dauden inguruetan: pinuak eta izeiak.
EUSKADIKO KLIMA
KLIMA OZEANIKOA EDO ATLANTIKOA
NON? Bizkaian, Gipuzkoan eta Arabako iparraldean.
TENPERATURAK: leunak dira; batez besteko tenperatura 13º-14ºC-koa da.
PREZIPITAZIOAK: oso ugariak dira.
LANDARETZA: Oparoa da euri asko egiten duelako
Haritzak, gaztainondoak, pagoak...
TRANTSIZIO KLIMA
NON? Erdialdeko arroan eta Arabako Lautadan.
TENPERATURAK: uda lehorra eta negua hotza eta luzea.
PREZIPITAZIOAK: gutxi dira, batez ere, udan.
LANDARETZA: Batez ere pagoak aurki ditzakegu. Gorostia eta ezpela ere aurkitzen dira.
BARRUALDEKO KLIMA
NON? Ia, ia Araba osoan.
TENPERATURAK: Muturrekoak dira.
PREZIPITAZIOAK: gutxi dira.
LANDARETZA: berde gutxiago dago, hezetasun gutxiago dagoelako.
Pinuak, arteak...
KLIMA MEDITERRANEOA
MEDITERRANEO OHIKOA
BARRUALDEKO MEDITERRANEOA
NON? Penintsulako barrualdean, Iberiar
goi-ordokian eta Ebroren sakonunean, hau da, kostaldetik urrun dauden lekuetan.
Tenperaturak: muturrekoak dira; 4º-tik 23º-ra arte.
Prezipitazioak: udaberrian eta udazkenean gertatzen dira.
NON? Mediterraneo itsasoaren ondoan dauden lekuak.
Tenperaturak: leunak, 12º-tik 27º-ra.
Prezipitazioak: euri gutxi egiten du.
Udaberrian eta udazkenean izaten dira ugarienak.
ESPAINIAKO KLIMA
LANDARETZA MEDITERRANOA
Nolakoa da orduan Espainiako klima?
Espainiaren barruan klima desberdinak aurki ditzakegu.
Faktore desberdinengatik gertatzen da hau:
- Espainiak kostaldea eta barrualdea du itsasotik urrun. Bakoitzak bere klima du.
- Oso erliebe gorabeheretsua du. Mendietako eta ordokietako klimak desberdinak dira.
- Kanariar uharteen ekuatorekiko distantzia dberdina da, hau da, ekuatorearen hurbilago daude. Horregatik bero handiagoa egiten du.
Espainian sei klima bereizten dira: mediterraneo tipikoa, barnealdeko mediterraneoa, mediterraneo lehorra, ozeanikoa, subtropikala eta mendikoa.
Leku hauetan BASO MEDITERRANEOA aurkitzen dugu.
Honetan aurki ditzakegu:
- zuhaitzak: arteak, artelatzak, pinuak eta haritzak.
- zuhaixkak: karraskak, txarak, erromeroa...
KLIMAREN FAKTOREAK
Zergatik daude klima desberdinak?
Faktore batzuek hartzen dute parte:
- Itsasoarekiko distantzia:
Ura lasai-lasai hozten eta berotzen da. Horrexegatik kostaldeko tenperaturak leunagoak dira. Orduan neguan beroago eta udan freskoago.
- Erliebea:
Mendilerroak dauden lekuak hotzagoak izango dira tenperaturak jaisten direlako altuerarekin eta hezeagoak izango dira hodeiek mendien kontra talka egiten euria botatzen dutelako.
- Ekuatorekiko gertutasuna:º
Eguzkiak ez du berotzen modu berean Lurraren leku guztietan. Ekuatorean gehiago eta poloetan gutxiago. Kokapenaren arabera tenperaturak desberdinak izango dira.