Introducing
Your new presentation assistant.
Refine, enhance, and tailor your content, source relevant images, and edit visuals quicker than ever before.
Trending searches
Framhaldsskólinn á Húsavík
Frumkvæði-Samvinna-Hugrekki!
Íslenskukennarar
Aðils stjúpfaðir Hrólfs átti í stríði. Hann bað Hrólf um hjálp og skyldi hann borga mönnunum launog gefa Hrólfi þrjá kostagripi að eigin vali.
Hrólfur komst ekki en sendi 12 berserki sína.
Þegar Aðils hafði unnið með hjálp berserkjanna vildu þeir laun sín og kostagripina þrjá:
Hjálminn Hildigölt
Brynjuna Finnsleif
Gullhringinn Svíagrís
Snorra-Edda er ritverk Snorra Sturlusonar og fjallar um goða- og skáldskaparfræði.
Snorri mun sjálfur hafa gefið riti sínu nafnið Edda sem síðar var kennd við höfund sinn.
Heitið Edda hefur frá 14. öld verið notað í merkingunni skáldskaparfræði en deilt hefur verið um upprunalega merkingu orðsins.
Hér að neðan eru nefndar helstu skýringar orðsins:
Edda kemur fyrir í Rígsþulu (eddukvæði) í merkingunni „langamma“.
Edda er dregið af bæjarnafninu Odda, þ.e. „bókin frá Odda“.
Edda er dregið af orðinu óður, þ.e. óðfræði, sbr. Að Óðinn var nefndur Óður.
Edda er dregið af latnesku sögninni edo sem þýðir „gef út“, „birti“, „yrki“. Hér hefur verið bent á hliðstæðuna kredda sem er dregin af latnesku sögninni credo.
Edda er talin hafa verið samin á árunum 1220-1230.
Hún hefur varðveist í fjórum handritum.
Uppsalahandritið er talið elst.
Texti Konungsbókar er hins vegar talinn upprunalegastur.
Útgáfur Snorra-Eddu eru því jafnan byggðar á texta Konungsbókar.
Codex Regius (Konungsbók)
frá fyrri hl. 14. aldar.
Ormsbók
frá síðari hl. 14. aldar.
Uppsalabók
frá því um 1300.
Trektarbók
pappírshandrit frá um 1600.
Aðils hins vegar neitar
Hrólfur fer og heimsækir mömmu sína og stjúpföður
Yrsa, mamman, reynir að sætta þá.
Fer allt í bál og brand.
Hrólfur og félagar flýja en Aðils eltir
Þá sáir Hrólfur gullinu og Svíarnir stökkva af baki til að tína það upp.
Snorra-Edda skiptist í fjóra hluta:
Formáli / Prologus
Gylfaginning
Skáldskaparmál
Háttatal
Kafli 27: Heimdallur
Kallaður hinn hvíti ás.
Er mikill og heilagur.
Er sonur níu mæðra sem allar voru systur.
Ber einnig nöfnin Hallinskíði og Gullintanni en
tennur hans eru úr gulli.
Hestur hans heitir Gulltoppur.
Býr á Himinbjörgum við Bifröst.
Er vörður goða og situr við enda brúarinnar til að gæta hennar fyrir bergrisum.
Hann þarf minni svefn en fugl.
Heyrn hans og sjón er ofurnæm.
Hann á lúður sem heitir Gjallarhorn og heyrist blástur þess um alla heima.
Sverð hans heitir Höfuð.
Fróðleiksmolar
Snorra virðist hafa þótt skáldskapnum hafa hrakað frá því sem áður var.
Hann ætlaði sér trúlega að bæta skaðann og hefja fornan skáldskap forfeðranna aftur til virðingar.
Um kenningar og heiti í skáldskap
Í Eddu sinni kennir Snorri Sturluson skáldum hvernig hægt er að nota orðin í skáldskap.
Ýmist er hægt að kalla hlutina sínum réttu nöfnum eða umorða þá á skáldlegan hátt.
Í Skáldskaparmálum útskýrir Snorri þær gerðir myndmáls sem við köllum kenningar og heiti.
Um kenningar og heiti í skáldskap
Heiti (fornafn)
Þegar einstakt orð er notað í skáldskap í staðinn fyrir algengasta orð sömu merkingar.
Stundum er um að ræða annað orð úr mæltu máli sem hefur þá sérhæfðari eða nákvæmari merkingu en algengasta orðið.
T.d. þegar kona er kölluð brúður.
Einnig getur verið um að ræða gamalt eða sjaldgæft orð sem er nánast eingöngu notað í skáldskap.
T.d. þegar hestur er kallaður jór.
Sérstaða Snorra-Eddu gagnvart öðrum verkum sem sett eru saman um líkt leyti er einkum fólgin í þrennu:
Hún hefur yfirbragð fræðirits.
Er þó miklu fremur skemmtilegt safn afþreyingarsagna.
Er e.k. sýnisbók texta bæði í bundnu máli og óbundnu.
Um kenningar og heiti í skáldskap
Kenning
Umritun á venjulegum orðum.
Einfaldasta kenning er í tveimur liðum; stofnlið og kennilið.
Þá er það sem ort er um kennt við eitthvað sem einkennir það, s.s. þegar Þór er kallaður jarðar bur.
Í þeirri kenningu er bur stofnliðurinn en Jarðar kenniliðurinn.
Stundum eru kenningar smíðaðar út frá ákveðnum sögum og þá er nauðsynlegt að þekkja söguna til að skilja kenninguna.
Þannig er þekking á sögu Snorra Eddu um sköpun jarðarinnar nauðsynleg til að skilja að með Ýmis haus sé átt við himin og að með Ýmis holdi sé átt við jörð.
Kenningar og heiti í daglegu tali: teiti, hnakki, bókaormur, lestrarhestur, barfluga...
Kafli 53: Ragnarök
Í Hoddmímisholti leynast tveir menn sem hafa lifað Surtarloga af. Þeir heita Líf og Leifþrasir og hafa haft morgundaggir fyrir mat.
Af þessum mönnum byggist kynslóð manna.
Sól hefur getið dóttur sem er jafnfögur henni.
Hún fetar sömu braut og móðir hennar gerði áður.
Snorri byggir á mörgum heimildum um fornan átrúnað:
einkum eddukvæðum
eflaust einnig ýmiss konar munnmælasögum.
Þar rekst hvað á annað.
Snorri verður því að velja og hafna.
Þótt honum takist langoftast vel upp, tekst honum þó ekki að búa til heilsteypt trúarkerfi úr svo sundurlausu efni.
Fyrir vikið verður til einstakt rit með kátlegum frásögnum úr lífi goðanna.
Um Skáldskaparmál
Athugið ólíka kaflaskiptingu Skáldskaparmála í útgáfu Heimis Pálssonar og Gunnars Skarphéðinssonar:
Útgáfa Gunnars Útgáfa Heimis
1 I-III (1-3)
2 IV-VI (4-6)
3 XXIV-XXV (24-25)
4 XXVI (26)
5 XLIII (43)
6 XLVI-LI (46-51)
7 LII (52)
Síðar í verkinu minnir Snorri lesanda öðru hverju á að trúa frásögninni ekki bókstaflega.
Þetta gefur Snorra jafnframt kost á að láta gamminn geisa. Þess vegna lýkur líka samtalinu í Gylfaginningu milli Gylfa konungs, sem nefnir sig Ganglera, og þrenningarinnar í Valhöll með því að láta koma skýrt fram að sviðsetningin hafi verið sjónhverfing.
Engu að síður tekst Snorra að gera þar merkilega tilraun til að segja sögu heimsins samkvæmt hugmyndum sínum um hugarheim ásatrúarmanna.
Skáldskaparmál
Kafli 30: Váli
Einnig kallaður Áli.
Er sonur Óðins og Rindar.
Hann er mjög djarfur í orrustum og skotviss.
Kafli 31: Ullur
Sonur Sifjar en stjúpsonur Þórs.
Er góður boga- og skíðamaður.
Er fagur og hraustur.
Gott er að heita á hann í einvígum.
FSH Frumkvæði-Samvinna-Hugrekki! ÍSL 203
Kafli 1: Ægir/Hlér
Sagt er frá fjölkunnugum manni sem nefnist Ægir eða Hlér og býr í Hlésey.
Hann fer til Ásgarðs.
Goðin búast við honum og gera honum sjónhverfingar.
Um kvöldið er honum boðið til veislu í höllinni í Ásgarði.
Óðinn lætur bera inn sverð.
Af þeim stafar svo mikil birta að það þarf ekki annað ljós.
Helstu heimildir sem Snorri styðst við í Gylfaginningu eru:
Völuspá
Vafþrúðnismál
Grímnismál
nokkur fleiri eddukvæði auk fornra goðsagna.
Kafli 1: Ægir/Hlér
Þá ganga tólf æsir að hásæti sínu:
Þór, Njörður, Freyr, Týr, Heimdallur, Bragi, Víðar, Váli, Ullur, Hænir, Forseti og Loki.
Einnig koma þar ásynjur:
Frigg, Freyja, Gefjun, Iðunn, Gerður, Sigyn, Fulla og Nanna.
Ægi þykir mikið til veislunnar koma enda er hún vegleg.
Áfengur mjöður er ekki sparaður.
Næst Ægi situr Bragi.
Hann segir Ægi mörg tíðindi af ásum.
Kafli 32: Forseti
Sonur Baldurs og Nönnu Nepsdóttur.
Býr í Glitni sem er á himni.
Gott er að leita til hans með ágreiningsefni því hann sættir alla.
Glitnir er besti dómstaðurinn meðal guða og manna.
Kafli 33: Loki
Faðir hans er jötunninn Fárbauti en móðir hans heitir Laufey eða Nál.
Bræður Loka eru Býleistur og Helblindi.
Loki er fagur sýnum en illa innrættur og mjög brögðóttur.
Hann kemur ásum oft í stór vandræði en leysir þau gjarnan með klækjum.
Kona hans heitir Sigyn en sonur þeirra Narfi.
Snorra-Edda varð íslenskum skáldum um aldir eins konar kennslubók.
Rímnaskáldin sóttu gjarnan fyrirmyndir í Snorra-Eddu og tóku þannig við af dróttkvæðum skáldum og notuðu kenningar og heiti í skáldskap eins og þau.
Snorra-Edda átti því áreiðanlega sinn þátt í að viðhalda samhenginu í orðaforða málsins og Snorra heppnaðist ætlunarverk sitt að nokkru með ritun bókarinnar þótt ekki tækist honum að lengja lífdaga dróttkvæðanna sem skáldskapargreinar.
Kafli 2: Þjassi og Iðunn
Bragi segir Ægi frá því að þrír æsir fara í ferðalag, þ.e. Óðinn, Loki og Hænir.
Þeir fara um fjöll og eyðimerkur og verða brátt matarlausir.
Þeir veiða sér uxa og hyggjast sjóða hann sér til matar.
Illa gengur að sjóða uxann.
Þeir sjá örn í tré fyrir ofan sig og hann
segist eiga sök á málinu.
Kafli 34: Afkvæmi Loka
Þegar hefur verið sagt frá því að Loki átti börn með konu sinni, Sigyn:
Narfi
Váli (hefur reyndar ekki verið kynntur enn)
Í þessum kafla segir frá fleiri afkvæmum Loka.
Loki átti þrjú afkvæmi með tröllkonunni Angurboðu úr Jötunheimum:
Fenrisúlfur
Miðgarðsormur (Jörmungandur)
Hel
Kafli 2: Þjassi og Iðunn
Örninn býðst til að aflétta álögum sínum ef æsir gefi sér fylli sína af uxanum.
Æsir játa því.
Þeim þykir örninn hins vegar éta heldur mikið.
Þótt Snorra-Edda sé heillegasta yfirlitsrit sem til er um fornan átrúnað germanskra þjóða, og Snorri eflaust mesti sérfræðingur sem uppi hefur verið um hann, er ástæða til að vara við að treysta um of á heimildagildi bókarinnar.
Snorri er kristinn og uppi rúmum tveimur öldum eftir að heiðni leið undir lok.
Kristnar trúarhugmyndir hafa því augsýnilega oft töluverð áhrif á tilraunir hans til að búa til heilsteypt trúarkerfi fyrir heiðnina.
Slíkt kerfi var á hinn bóginn líklega aldrei til á heiðnum tíma.
Kafli 2: Þjassi og Iðunn
Loki reiðist og lemur örninn með stöng.
Örnin flýgur upp en stöngin situr föst í baki hans.
Hendur Loka eru bundnar við stöngina og hann hefst á loft.
Kafli 28: Höður
Er blindur og mjög sterkur.
Goðin vildu helst að ekki þyrfti að nefna þennan ás þar sem hann vann slæmt verk sem lengi verður í minni guða og manna.
Kafli 29: Víðar
Hinn þögli ás.
Er mjög vel skóaður.
Hann er næstur Þór að styrk.
Goðin hafa mikið traust af honum í öllum þrautum.
Kafli 34: Afkvæmi Loka, frh.
Goðin komust að tilvist barnanna sem Loki átti með Angurboðu og grunaði að illt myndi af þeim leiða.
Óðinn lét því kalla þessi systkini til sín:
Kastaði orminum í sjóinn. Hann liggur nú í miðju hafi umhverfis öll lönd og bítur í sporð sér.
Kastaði Hel í Niflheim og gaf henni vald yfir 9 heimum. Til hennar fara allir sótt- og ellidauðir menn.
Salur hennar heitir Éljúðnir.
Hungur heitir diskur hennar.
Sultur heitir hnífur hennar.
Ganglati heitir þræll hennar en Ganglöt heitir ambáttin.
Þröskuldur hennar heitir Fallandaforað.
Kör heitir sæng hennar.
Blíkjandböl heita lokrekkjutjöld hennar.
Æsir fóðruðu úlfinn heima.
Örninn segist sleppa Loka gegn því að Loki komi Iðunni til hans með epli sín.
Loki lofar því og er látinn laus.
Kafli 1
Höfundur rekur sköpunarsöguna eins og hún er sögð í Biblíunni, þ.e. Fyrstu bók Móse.
Hann segir að í upphafi hafi Guð skapað Adam og Evu og frá þeim hafi ættir manna dreifst út um víða veröld.
Sumt fólk var gott og rétttrúað en annað stjórnaðist af girndum sínum.
Í tímans rás tók fólk að vanrækja trúna og svo fór að víðs vegar um heiminn þekkti fólk ekki lengur skapara sinn.
Þetta fólk leitaðist engu að síður við að skýra upphaf veraldarinnar og eðli hennar.
Víðs vegar í heiminum voru því búnar til mismunandi skýringar á sköpun heimsins og tilvist mannsins.
Loki lokkar Iðunni svo út fyrir Ásgarð í skóg nokkurn.
Hann segist hafa fundið merkileg epli og biður hana að taka sín epli með til samanburðar.
Jötunninn Þjassi kemur þá í arnarham og flýgur burt með Iðunni.
Kafli 34: Afkvæmi Loka, frh.
Týr einn hafði hugrekki til að færa úlfinum mat.
Þegar goðin sáu hvað úlfurinn óx hratt ákváðu þau að reyna að fjötra hann.
Þau gerðu þrjár tilraunir til þess.
Læðingur hét fyrsti fjöturinn sem búinn var til en úlfurinn náði að leysa sig úr honum (losnaði úr Læðingi).
Drómi hét næsti fjötur sem búinn var til en úlfurinn náði einnig að losna úr honum (drap sig úr Dróma).
Gleipnir hét þriðji og sterkasti fjöturinn. Hann var búinn til af dvergum úr eftirfarandi hlutum:
dyn kattarins
skeggi konunnar
rótum bjargsins
sinum bjarnarins
anda fisksins
fugls hráka.
Kafli 3: Þjassi og Iðunn
Kafli 2
Til að skýra tilvist sína reyndu menn að átta sig á skipun veraldar.
Veröldin var því greind í þrjá hluta frá suðri í vestur og inn að Miðjarðarhafi:
Afríka
Enea (Evrópa)
Asía (þar er miðja heimsins)
Þegar Iðunn er horfin taka æsir að eldast.
Loki er píndur til sagna og honum skipað að bjarga málum.
Hann biður Freyju að lána sér
valslíki og flýgur í því til
Jötunheima.
Þjassi jötunn er úti á sjó við veiðar.
Loki bregður Iðunni í líki hnetu og flýgur með hana í klónum áleiðis til Ásgarðs.
Kafli 3: Þjassi og Iðunn
Þjassi kemst að því að Iðunn er horfin og veitir Loka eftirför í arnarham.
Hann dregur mjög á Loka enda er örninn öflugri fugl en valurinn.
Loki nær að láta hnetuna falla niður við borgarvegg Ásgarðs.
Æsir kveikja bál og Þjassi flýgur beint í það.
Skaði, dóttir Þjassa, verður mjög reið yfir láti föður síns.
Hún heldur til Ásgarðs til föðurhefnda.
Kafli 3: Þjassi og Iðunn
Æsir bjóða Skaði sætt og segja að hún megi kjósa sér eiginmann úr þeirra hópi.
Hún fær hins vegar bara að sjá fætur ásanna og þarf að velja eftir þeim.
Skaði líst vel á fætur Njarðar en heldur að þeir tilheyri Baldri.
Skaði setur það sem skilyrði fyrir sáttagjörðinni að æsir geti fengið hana til að hlæja.
Loki bindur um kynfæri sín band og hinn endann í skegg á geit svo togast þau á og Loki skrækir.
Skaði hlær og sættin er fullkomnuð.
Óðinn kastar augum Þjassa upp á himininn og gerir úr þeim tvær stjörnur.
Kafli 3
Hér segir frá Trójumönnum.
Trója, sem höfundur segir að við höfum kallað Tyrkland, var í miðri Asíu.
Þar voru mörg konungsríki og konungur eins þeirra var Munon eða Mennon.
Munon átti konu að nafni Trojan.
Þau áttu soninn Tror sem við köllum Þór.
Hann kvæntist spákonunni Síbil sem við köllum Sif.
Einn af afkomendum Þórs var Voden sem við köllum Óðin.
Kona Óðins hét Frigida en við köllum hana Frigg.
Konungi var skemmt og vildi að nafnið festist við sig.
Til siðs væri að nafngjafi gæfi einnig gjöf en þar sem Vöggur hafði enga gjöf gaf konungur honum gullhring.
Vöggur var uppnuminn og sagðist myndu drepa þann mann er yrði konungi að bana.
,,Litlu verður Vöggur feginn” sagði konungur þá.
Kafli 53: Ragnarök, frh.
Hár segir Ganglera að nú sjái hann ekki lengra fram í tímann en biður hann að njóta þess sem hann lærði.
Kafli 54: Ragnarök
Gangleri heyrir mikinn dyn og skyndilega er hann einn.
Höllin er horfin og sagnamennirnir, Hárl, Jafnhár og Þriðji, sömuleiðis.
Gangleri fer aftur í ríki sitt og segir frá því sem hann hefur lært.
Þessar sögur ganga svo mann fram af manni.
Kafli 4: Munntal jötna
Ægir spyr út í ætt Þjassa jötuns.
Bragi segir að faðir Þjassa hafi heitið Ölvaldi og átt mikið gull.
Þegar hann dó skiptu synir hans, Þjassi, Iði og Gangur, gullinu á milli sín.
Hver hinna þriggja sona fékk munnfylli af gulli.
Þess vegna er gull kallað munntal jötna (kenning í skáldskap).
Ægir spyr hví gull sé kallað sáð kraka
Hrólfur kraki var konungur í Danmörku og þótti góður konungur.
Vöggur fátækur sveinn heimsótti konung
leit á hann og fannst lítið til koma.
,,Situr hér í hásæi kraki einn.”
Kraki = lítill og grannvaxinn maður.
Kafli 5: Skáldskaparmjöðurinn
Upphaf skálskaparins má rekja til ósættis á milli ása og vana.
Þegar þeir sættust spýttu þeir hráka sínum í ker og af hrákanum var skapaður maður að nafni Kvasir.
Hann var ákaflega vitur og ráðagóður og ferðaðist víða um heim að miðla mönnum af visku sinni.
Eitt sinn kom Kvasir til tveggja dverga að nafni Fjalar og Galar.
Þeir drápu Kvasi og létu blóð hans renna í einn ketil og tvö ker.
Mýsingur tók Fenju og Menju með sér og bað þær um að mala salt.
Um miðja nótt báðust Fenja og Menja hvíldar fá mölunninni en það vildi Mýsingur ekki veita þeim.
Þegar þær höfðu malað í skamma stund til viðbótar sukku skipin ofan í svelg í hafinu en sjórinn féll ofan í kvarnaraugað.
Eftir þetta varð sjórinn saltur.
Kafli 4
Óðinn hafði spádómsgáfu og spáði því að nafn hans myndi verða haft uppi um alla norðurálfu heims og tignað umfram alla konunga.
Hann gerði því för sína frá Tyrklandi og hafði bæði mikinn mannfjölda og miklar gersemar með sér.
Hvar sem Óðinn og félagar komu voru sagðar miklar sögur af þeim.
Þeir þóttu líkari goðum en mönnum.
Óðinn setti þrjá syni sína til landgæslu norður í Saxlandi:
Vedeg (Víðar)
Beldeg (Baldur)
Sigi (frá honum eru Völsungar komnir – frönsk ætt)
Frá þessum sonum Óðins eru miklar ættir komnar.
FSH Frumkvæði-Samvinna-Hugrekki! ÍSL 203
Kafli 5: Skáldskaparmjöðurinn
Kafli 34: Afkvæmi Loka, frh.
Festi fjötursins nefndu æsir Gelgju og drógu hana í gegnum mikla hellu sem þeir nefndu Gjöll. Þessa hellu festu þeir langt niðri í jörð.
Til að tryggja að hellan væri rækilega fest tóku æsir steininn Þvita og ráku hann enn lengra ofan í jörðina. Hann var notaður sem festarhæll.
Nefndist ketillinn Óðrerir en kerin Són og Boðn.
Dvergarnir blönduðu hunangi saman við blóðið svo úr varð mjöður.
Hver sá sem drekkur af miðinum verður skáld eða fræðimaður.
Dvergarnir sögðu hins vegar að Kvasir hefði kafnað í mannviti.
Fróði lét leiða ambáttirnar að kvörninni og bað þær um að mala gull, frið og sælu til handa sér.
Hann krafðist þess að ambáttirnar ynnu hvíldarlítið.
Á meðan Fenja og Menja möluðu kváðu þær ljóð fyrir munni sér.
Nefndist ljóðið Gróttasöngur.
Áður en þær luku kvæðinu mæltu þær svo fyrir að her kæmi á hendur Fróða.
Þá nótt kom sækonungurinn Mýsingur, drap Fróða og tók úr ríki hans herfang mikið.
FSH Frumkvæði-Samvinna-Hugrekki! ÍSL 203
Kafli 5: Skáldskaparmjöðurinn
Dvergarnir drápu svo Gilling og konu hans.
Suttungur, sonur Gillings, kunni þessu illa og hótaði að drepa dvergana með því að skilja þá eftir á flæðiskeri.
Dvergarnir buðu honum skáldskaparmjöðinn til sátta.
Suttungur þáði það og fór með mjöðinn heim til sín í Hnitbjörg.
Þar fól hann Gunnlöðu dóttur sinni að gæta mjaðarins.
Þess vegna er skáldskapur kallaður:
Kvasis blóð
dverga drekka
fylli/lögur Óðreris
fylli/lögur Boðnar
fylli/lögur Sónar
farkostur dverga (því dvergarnir björguðu sér úr skerinu með honum)
Suttungalögur
Hnitbjargalögur.
Fróði heimsótti Fjalar konung í Svíþjóð.
Þar keypti hann miklar og sterkar ambáttir að nafni Fenja og Menja.
Á þessum tíma voru í Danmörku tveir kvarnarsteinar, svo þungir að enginn gat dregið þá.
Kvörnum þessum fylgdi sú náttúra að það rættist sem sagt var á meðan malað var.
Kvörn þessi hét Grótti.
Sá sem gaf Fróða kvörnina hét Hengikjöftur.
FSH Frumkvæði-Samvinna-Hugrekki! ÍSL 203
Kafli 6: Skáldskaparmjöðurinn
FSH Frumkvæði-Samvinna-Hugrekki! ÍSL 203
Ægir spyr hvernig æsir hafi komist yfir skáldskaparmjöðinn.
Bragi segir að eitt sinn hafi Óðinn farið að heiman og hitt fyrir níu þræla jötunsins Bauga, sem var bróðir Suttungs.
Óðinn kom þrælunum til að berjast og fór svo að þeir drápu hver annan.
Óðinn fór til Bauga undir dulnefninu Bölverkur og bauð honum að vinna fyrir hann á við níu menn.
Að launum vildi hann að Baugi fengi Suttung til að gefa sér af skáldskaparmiðinum.
Þetta var á þeim tíma sem Ágústus keisari ríkti og Kristur fæddist.
Þá færðist svo fullkominn friður yfir Norðurlönd að enginn vann öðrum tjón.
Þar sem Fróði var ríkastur allra konunga á Norðurlöndum var honum þakkaður friðurinn (Fróðafriður).
Kafli 5
Óðinn kom svo norður til Reiðgotalands. Þar setti hann son sinn Skjöld til landgæslu.
Frá Skildi er komin sú ætt sem nefnist Skjöldungar. Það eru Danakonungar.
Síðan fór Óðinn til Svíþjóðar. Þar var fyrir Gylfi konungur.
Þegar Gylfi frétti af för Asíumanna, sem voru kallaðir æsir, bauð hann Óðni að hafa þau völd sem hann vildi.
Hvar sem æsir fóru var ár og friður og töldu menn að það væri þeirra vegna.
FSH Frumkvæði-Samvinna-Hugrekki! ÍSL 203
Kafli 34: Afkvæmi Loka, frh.
Úlfurinn reyndi að glefsa í æsi en þá skutu þeir sverði í munn hans.
Námu hjöltin við neðri góminn en blóðrefillinn (oddurinn) við efri góminn.
Úr munni úlfsins rennur slefa en hún myndar ána Vón.
Svona mun úlfurinn liggja til ragnaraka.
Ástæðan fyrir því að æsir drápu ekki úlfinn var sú að þeir vildu ekki saurga griðastaði sína.
Þó kveða spár á um að úlfurinn muni granda Óðni.
Kafli 6: Skáldskaparmjöðurinn
Baugi gekk að þessum samningi og um sumarið vann Óðinn á við níu menn.
Þegar vetraði vildi hann fá kaup sitt greitt en Suttungur neitaði að gefa honum af miðinum.
Óðinn bað þá Bauga að ná í öflugan bor og bora í gegnum bjargið þar sem skáldskaparmjöðurinn var geymdur.
Svo brá Óðinn sér í líki orms og smaug í gegnum gatið.
Baugi sá að hann hafði verið svikinn og reyndi að stinga Óðinn með bornum en hæfði hann ekki.
Í skáldskap er gull kallað mjöl Fróða.
Sonur Óðins hét Skjöldur og frá honum eru Skjöldungar komnir.
Skjöldur réð því svæði sem nú er kallað Danmörk en hét þá Gotland.
Friðleifur, sonur Skjaldar, tók við konungstign eftir föður sinn.
Sonur Friðleifs hét Fróði (langafabarn Óðins!)
FSH Frumkvæði-Samvinna-Hugrekki! ÍSL 203
Kafli 6: Skáldskaparmjöðurinn
Þegar inn kom ginnti Óðinn Gunnlöðu til að gefa sér þrjá dropa af skáldskaparmiðinum.
Í þessum þremur sopum náði hann að klára úr öllum ílátunum, Óðreri, Són og Boðn.
Síðan brá hann sér í líki arnar og flaug áleiðis heim.
Suttungur brá sér einnig í arnarlíki til að freista þess að stöðva Óðin.
Þegar Óðinn var kominn fast að Ásgarði biðu goðin þar með ker sem hann spýtti miðinum í.
Þá var Suttungur kominn fast að Óðni.
Óðinn gat svo ekki að því gert að senda smávegis af miðinum aftur úr sér og hæfði sú sending Suttung.
Það hefur síðan verið kallað skáldfíflahlutur.
Síðan fóru Sörli og Hamdir til Jörmunrekks og hjuggu af honum hendur og fætur.
Enginn var hins vegar til þess að höggva af honum höfuðið enda vantaði Erp til þess.
Jörmunrekkur skipaði því mönnum sínum að drepa Sörla og Hamdi.
Þannig dó ætt Gjúkunga út.
Kafli 6: Skáldskaparmjöðurinn
FSH Frumkvæði-Samvinna-Hugrekki! ÍSL 203
Skáldskaparmjöðinn gaf Óðinn goðunum og síðan hefur hann verið kallaður:
fengur Óðins
drykkur Óðins
gjöf Óðins
drykkur ásanna
Guðrún skipaði sonum sínum að fara að hefna systur sinnar.
Hún lét þá hafa brynjur og hjálma sem vopn gætu ekki bitið á.
Hún skipaði Sörla og Hamdi að höggva hendur og fætur af Jörmunrekki en Erpur átti að höggva af honum höfuðið.
Guðrún skildi með illum orðum við Sörla og Hamdi og þeir voru henni sárreiðir.
Þeir ákváðu því að drepa Erp því Guðrún unni honum mest.
Kafli 5 (frh.)
Óðinn kaus sér bústað í Svíþjóð þar sem nefnist Sigtún.
Síðan fór hann til Noregs og setti son sinn Sæmund yfir ríki þar. Noregskonungar rekja ættir sínar til Sæmundar.
Óðinn setti svo Yngva son sinn sem konung yfir Svíþjóð. Frá honum eru komin sú ætt sem kallast Ynglingar.
Ætt Ása dreifðist um alla norðanverða Evrópu eins og sjá má af því að áhrifa tungumáls þeirra gætir víða á þessu svæði.
FSH Frumkvæði-Samvinna-Hugrekki! ÍSL 203
Ægir spyr hvers vegna gull sé kallað haddur Sifjar.
Bragi segir honum að það sé Loka að kenna en
Loki klippti allt hárið af Sif.
Þór reiddist gríðarlega og gerði Loka tvo kosti:
Að Loki færi til svartálfa og léti þá útbúa gullhár fyrir Sif
sem vaxa myndi eins og annað hár.
Að Þór myndi lemja í Loka hvert bein.
Jörmunrekkur sendi Randvé son sinn að sækja Svanhildi.
Randvé leist svo vel á stúlkuna að hann ákvað að eiga hana sjálfur.
Fyrir þetta hlaut Randvér reiði föður síns og var drepinn.
Þegar Jörmunrekkur áttaði sig á því að hann var orðinn sonalaus, kærði hann sig ekki um Svanhildi lengur og lét troða hana undir hestafótum.
Kafli 35: Ásynjur
Frigg er æðst. Hún býr í Fensölum.
Sága býr á Sökkvabekk.
Eir er góður læknir.
Gefjun er mær og henni þjóna þær meyjar sem andast.
Fulla er einnig mær. Hún hefur hárið laust og ber gullband um höfuð sér. Hún geymir öskjur Friggjar, gætir skófatnaðar hennar og veit launráð með henni.
Freyja er tignust með Frigg. Hún er gift manni að nafni Óður. Dóttir þeirra heitir Hnoss og er mjög fögur. Óður fór burt frá Freyju og Freyja grætur hann. Tár hennar eru úr rauðagulli. Freyja á mörg nöfn þar sem hún ferðast víða í leit að Óði. Hún ber nöfnin Mardöll, Hörn, Gefn og Sýr. Freyja á Brísingamen. Hún er kölluð Vanadís.
FSH Frumkvæði-Samvinna-Hugrekki! ÍSL 203
Loki fór til dverga sem nefndust Ívaldasynir. Þeir bjuggu til:
Gullhadd (gullhár) handa Sif.
Skipið Skíðblaðni.
Spjótið Gungni sem Óðinn fékk.
FSH Frumkvæði-Samvinna-Hugrekki! ÍSL 203
Eftir þetta reyndi Guðrún að drekkja sér í sjónum.
Hana rak hins vegar að landi Jónakurs konungs.
Honum giftist hún og þau eignuðust saman synina Sörla, Hamdi og Erp.
Svanhildur, dóttir Guðrúnar og Sigurðar, ólst einnig upp hjá þeim.
Svanhildur var allra kvenna fegurst.
Hún átti að giftast manni að nafni Jörmunrekkur.
FSH Frumkvæði-Samvinna-Hugrekki! ÍSL 203
Loki hitti þá bræður af dvergakyni að nafni Eitri og Brokkur.
Loki veðjaði höfði sínu við Brokk um að bróðir hans Eitri gæti ekki gert jafn góða gripi og gullhaddinn, Skíðblaðni og Gungni.
Eitri lagði svínsskinn í ofn og bjó til gölt með burst (kamb) úr gulli.
Síðan lagði hann gull í ofninn og bjó til gullhringinn Draupni.
Síðast lagði hann járn í ofninn og bjó til hamarinn Mjöllni. Hamarsskaftið varð þó heldur stutt þar sem fluga truflaði hann við smíðina.
FSH Frumkvæði-Samvinna-Hugrekki! ÍSL 203
Litlu síðar drap Guðrún tvo syni sína sem hún átti með Atla.
Hún steikti hjörtu þeirra og blandaði blóði þeirra saman við öl.
Svo bar hún krásirnar á borð fyrir Atla.
Þegar Atli hafði matast, lýsti Guðrún nákvæmlega fyrir honum hvað hún hafði gert.
Þegar Atli sofnaði um nóttina gengu Guðrún og sonur Högna að Atla og drápu hann.
Þau brenndu einnig höll Atla með öllu því fólki sem þar var.
FSH Frumkvæði-Samvinna-Hugrekki! ÍSL 203
Atli Buðlason, bróðir Brynhildar, kvæntist Guðrúnu og þau eignuðust saman börn.
Atli ágirntist Fáfnisarf og drap því Gunnar og Högna.
Atli náði hins vegar ekki í Gullið enda höfðu Gunnar og Högni falið það í ánni Rín.
Gunnar og Högni eru kallaðir Niflungar eða Gjúkungar.
Því er gull kallað Niflungaskattur eða Niflungaarfur.
FSH Frumkvæði-Samvinna-Hugrekki! ÍSL 203
Kafli 1: Gylfi og Gefjun
Gylfi gefur Gefjunni land í ríki sínu að skemmtunarlaunum.
Gefjun á að fá eins mikið land og 4 uxar geta plægt á einum sólarhring.
Gefjun fær syni sína í uxalíki til að plægja fyrir sig.
Eftirfarandi æsir fengu gripina sem Ívaldasynir smíðuðu:
Óðinn fékk spjótið Gungni.
Þór fékk haddinn til að gefa Sif.
Freyr fékk Skíðblaðni.
Náttúra þeirra gripa sem Ívaldasynir smíðuðu var eftirfarandi:
Spjótið hitti alltaf í mark.
Gullhaddurinn gréri við höfuðið eins og venjulegt hár.
Skíðblaðnir hafði alltaf byr. Einnig mátti vefja hann saman og geyma í pyngju sér þegar hann var ekki í notkun.
Guttormur stakk Sigurð í svefni með sverði.
Hann drap einnig Sigmund son hans.
Eftir þetta lagði Brynhildur sig í gegn með sverði.
Hún var brennd með Sigurði.
Gunnar og Högni tóku við Fáfnisarfi og hringnum Andvaranauti.
FSH Frumkvæði-Samvinna-Hugrekki! ÍSL 203
Brokkur ráðstafaði gripunum sem bróðir hans bjó til og gerði grein fyrir náttúru þeirra:
Hann gaf Óðni hringinn Draupni og sagði að níundu hverja nótt drypu af honum átta jafnþungir hringir.
Hann gaf Frey göltinn en hann hafði burst úr gulli og gat hlaupið um loft og vötn nótt sem dag. Af reið hans skein ljós.
Hann gaf Þór Mjöllni og sagði að hamarinn missti aldrei marks gæti mölvað hvað sem fyrir honum yrði. Hamarinn myndi koma aftur til Þórs eftir að hann hefði kastað honum, og ef hann kærði sig um, væri hægt að gera hann svo lítinn að hægt væri að geyma hann í vasa sínum þegar hann væri ekki í notkun.
Eitt sinn fóru Guðrún og Brynhildur út í á að þvo sér um hárið.
Þá fóru þær að metast um eiginmenn sína.
Guðrún glopraði því út úr sér að það hefði verið Sigurður sem reið vafurlogann en ekki Gunnar.
Brynhildur varð svo reið að hún egnaði Gunnar og Högna Gjúkasyni til að drepa Sigurð.
Þeir vildu það ekki en fengu Guttorm, fóstbróður sinn, til verksins.
FSH Frumkvæði-Samvinna-Hugrekki! ÍSL 203
Allir urðu sammála um að hamarinn væri bestur þeirra gripa sem dvergarnir gerðu.
Nú höfðu dvergarnir unnið veðmálið og vildu fá höfuð Loka að launum.
Loki forðaði sér á skóm sem hlaupið gátu yfir loft og vötn.
Þór náði Loka hins vegar og Brokkur vildi afhöfða hann.
Sigurður reið í líki Gunnars í gegnum vafurlogann og kvæntist Brynhildi.
Eftir það skiptu Sigurður og Gunnar svo aftur um ham.
Sigurður átti tvö börn með Guðrúnu, þau Sigmund og Svanhildi.
FSH Frumkvæði-Samvinna-Hugrekki! ÍSL 203
FSH Frumkvæði-Samvinna-Hugrekki! ÍSL 203
Kafli 35: Ásynjur, frh.
Sjöfn snýr hugum fólks til ásta.
Lofn er svo góð til áheita að hún fær leyfi hjá Óðni til að umgangast menn sem annars er bannað. Orðið lof er dregið af nafni hennar.
Vár hlýðir á eiða manna og einkamál sem fara konum og körlum á milli. Hún refsar þeim sem rjúfa eiða sína.
Vör er vitur og spurul og ekki er hægt að leyna hana neinu. Af nafni hennar er það orðatiltæki dregið að kona verði einhvers vör.
Syn gætir dyra í Valhöll og lokar fyrir þeim sem ekki eiga að koma þangað. Af nafni hennar er dregið þar orðatiltæki að syn sé fyrir sett ef einhverju er neitað.
Loki bjargaði sér með því að segja að Brokkur ætti aðeins höfuðið en ekki hálsinn.
Þá tók Brokkur hníf sinn, skar gat í varir Loka og batt þær saman með þvengnum Vartara.
Sigurður og Gjúkasynir fóru til Atla Buðlasonar að biðja Brynhildar systur hans til handa Gunnari Gjúkasyni.
Brynhildur átti heima á Hindfjalli og var vafurlogi (flöktandi eldur) í kringum sal hennar.
Brynhildur hafði heitið því að eiga þann mann sem þyrði að ríða í gegnum vafurlogann.
Goti, hestur Gunnars, þorði ekki í gegnum logann.
Grani, hestur Sigurðar, þorði í gegnum logann en hann vildi ekki ganga undir öðrum manni en Sigurði.
Gunnar og Sigurður höfðu því hamskipti.
Í skáldskap er gull kallað oturgjöld.
Eitt sinn fóru Óðinn, Loki og Hænir að kanna heim allan.
Þegar þeir komu að á nokkurri sáu þeir otur sem var að éta lax.
Loki drap oturinn með því að kasta steini í hann.
Æsir tóku með sér oturinn og laxinn.
Um kvöldið komu þeir að bústað manns að nafni Hreiðmar.
Þeir báðust gistingar og buðu manninum laxinn og oturinn að launum.
Á ferð sinni frá Gnitaheiði gisti Sigurður hjá konu að nafni Brynhildur Buðladóttir.
Hún klæddist brynu og hjálmi og var valkyrja.
Síðan kom Sigurður til konungs að nafni Gjúki.
Börn Gjúka voru Gunnar, Högni, Guðrún og Guðný.
Fóstursonur hans hét Guttormur.
Sigurður kvæntist Guðrúnu Gjúkadóttur.
Gunnar og Högni sórust í fóstbræðralag við Sigurð.
FSH Frumkvæði-Samvinna-Hugrekki! ÍSL 203
Er Hreiðmar sá veiðina kallaði hann í syni sína, Regin og Fáfni, og sagði þeim að æsir hefðu vegið Otur, bróður þeirra.
Hreiðmar og synir tóku æsi höndum.
Æsir sögðust gera hvað sem væri til að sleppa úr prísundinni.
Oturinn var fleginn og Hreiðmar sagðist vilja láta fylla belginn af gulli og hylja hann með því líka.
Loki var sendur af stað til að redda gullinu.
Fuglarnir sögðu Sigurði hvernig raunverulega var í pottinn búið á milli Regins og Fáfnis.
Þá drap Siguður Regin og tók gullið í sínar hendur.
Af þessu tilefni er gull kallað :
ból Fáfnis
byggð Fáfnis
málmur Gnitaheiðar
byrði Grana (hests Sigurðar)
Loki fór til dvergsins Andvara í Svartálfaheimi.
Andvari var í líki fisks en Loki handsamaði hann.
Til að losna úr prísundinni lofaði Andvari að fylla oturbelginn af gulli og hylja hann með því líka.
Loki tók eftir því að Andvari leyndi hring sem hann var með.
Loki þvingaði hann til að láta hringinn af hendi.
Í reiði sinni lagði dvergurinn þau álög á hringinn að hann yrði hverjum þeim höfuðbani sem ætti hann.
Reginn útbjó gott sverð fyrir Sigurð og eggjaði hann til að ná gullinu af Fáfni.
Þetta gerði Sigurður.
Þegar Fáfnir var veginn sagði
Reginn Sigurði að steikja hjartað úr
Fáfni og éta.
Sjálfur drakk Reginn blóð Fáfnis.
Sigurður settist niður við að steikja hjartað.
Þegar hann sleikti fingurinn með hjartablóðinu á, fór hann að skilja fuglamál.
FSH Frumkvæði-Samvinna-Hugrekki! ÍSL 203
Æsir greiddu nú oturgjöldin.
Hreiðmar tók eftir því að gleymst hafði að hylja eitt hár á belgnum með gulli.
Óðinn dró þá fram hringinn og huldi hárið.
Eftir þetta voru æsir lausir allra mála en Loki mælti svo um að orð Andvara skyldu standa:
Hringurinn og gullið skyldu verða höfðubani þess sem gripina ættu.
Hreiðmar vildi ekki deila gullinu með sonum sínum, Fáfni og Regin.
Bræðurnir drápu því föður sinn til að ná gullinu.
Bræðurnir urðu ekki sáttir um hvernig þeir ættu að skipta gullinu á milli sín.
Svo fór að Fáfnir tók gullið allt, brá sér í ormslíki og faldi sig með það uppi á Gnitaheiði.
Reginn fór til Hjálpreks konungs á Þjóði og gerðist smiður hans.
Hann tók Sigurð, son Sigmundar Völsungssonar og Hjördísar Eylimadóttur í fóstur.
FSH Frumkvæði-Samvinna-Hugrekki! ÍSL 203
FSH Frumkvæði-Samvinna-Hugrekki! ÍSL 203
Uxarnir taka stórt stykki úr landinu og flytja það á haf út.
Í stað landsins sem hvarf er nú Lögurinn (fornt nafn á vatninu Mälaren) í Svíþjóð.
Þar sem landið var sett niður nefndi Gefjun Selund (Sjáland).
Kafli 35: Ásynjur, frh.
Hlín gætir þeirra manna sem Frigg vill forða frá háska.
Snotra er vitur og háttvís. Vegna nafns hennar er vitur maður kallaður snotur.
Gná gengur ýmissa erinda Friggjar. Hún á hestinn Hófvarpni sem hleypur bæði yfir sjó og vötn. Af nafni Gnár er talað um að eitthvað hátt gnæfi yfir annað.
Sól og Bil eru taldar með ásynjum. Sól keyrir hestana sem draga kerru sólarinnar en Bil fylgir mána ásamt Hjúka.
FSH FRUMKVÆÐI-SAMVINNA-HUGREKKI! ÍSL 203
Kafli 2: Gylfi í gervi Ganglera í Ásgarði
Gylfi vill fá að vita hvers vegna ásafólk er svo kunnugt að allir hlutir fara eins og það vill.
Hann dulbýr sig sem öldung og kallar sig Ganglera.
Æsir hafa spádómsgáfu og vita því af þessu ráðabruggi Gylfa.
Þeir gera Gylfa sjónhverfingar svo honum birtist mikil höll, þ.e. Hávahöll.
Í höllinni eru þrjú hásæti.
Hár (situr í neðsta hásætinu)
Jafnhár (situr í miðsætinu)
Þriðji (situr í hæsta hásætinu)
Ganglera er borinn matur og drykkur og honum er tjáð að hann muni ekki fara úr höllinni án þess að verða fróðari.
Kafli 36: Valkyrjur
Í Valhöll eru valkyrjur sem hafa það hlutverk að þjóna til borðs, þ.e. bera drykki og gæta borðbúnaðar og ölgagna.
Þær eru:
Hrist, Mist, Skeggjöld, Skögul, Hildur, Þrúður, Hlökk, Herfjötur, Göll, Geirahöð, Randgríð, Ráðgríð, og Reginleif, Gunnur, Rota og Skuld.
Óðinn sendir þær einnig með sér til orrustu til að ákveða úrslit bardaga og kjósa feigð á menn.
Jörð, móðir Þórs, og Rindur, móðir Vála eru jafnframt taldar með ásynjum.
FSH FRUMKVÆÐI-SAMVINNA-HUGREKKI! ÍSL 203
Kafli 37: Freyr og Gerður
Gymir hét maður en kona hans Aurboða.
Hún var bergrisaættar.
Dóttir þeirra hét Gerður og var allra kvenna fegurst.
Dag einn gekk Freyr í Hliðskjálf og sá yfir alla heima.
Þegar hann leit í norðurátt sá hann Gerði og heillaðist af fegurð hennar.
Frey hefndist fyrir að stelast í hásæti Óðins því þegar hann gekk frá því var hann fullur af harmi.
Hann hætti að borða og sofa og talaði ekki við nokkurn mann.
Njörður kallaði Skírni, skósvein Freys, á sinn fund og bað hann að komast að því hvað gengi að Frey.
FSH FRUMKVÆÐI-SAMVINNA-HUGREKKI! ÍSL 203
Kafli 3: Alfaðir
Gangleri spyr hver sé æðstur og elstur allra goða.
Hann fær þau svör að það sé Alfaðir.
Alfaðir hefur 12 nöfn í Ásgarði.
Kafli 37: Freyr og Gerður, frh.
Freyr sagði Skírni að hann hefði séð konu svo fagra að hann myndi skjótt deyja ef hann fengi hana ekki fyrir eiginkonu.
Hann bað Skírni að fara í bónorðsför fyrir sig.
Skírnir samþykkti það gegn því að fá sverð Freys sem borgun.
Sverðið var þeim kostum búið að það vóst (barðist) sjálft.
Skírnir bað Gerðar fyrir hönd Freys og fékk hennar.
Þetta er ástæðan fyrir því að Freyr var vopnlaus þegar hann barðist við jötuninn Belja og varð því að drepa hann með hjartarhorni.
Hár segir að Freyr muni iðrast þess að hafa látið sverð sitt þegar að ragnarökum kemur.
FSH FRUMKVÆÐI-SAMVINNA-HUGREKKI! ÍSL 203
Hann er eilífur og almáttugur og skapari allra hluta.
Hann skapaði manninn og sér svo um að eftir jarðvistina fari góðir menn til vistar með sér á Gimli en slæmir menn fari til Heljar.
Áður en sköpun heimsins átti sér stað var Alfaðir með hrímþursum.
Kafli 38: Óðinn og einherjar
Gangleri spyr út í lífið í Valhöll.
Til Valhallar fara allir vopndauðir menn og þar er afskaplega fjölmennt.
Þrátt fyrir allan þennan mannfjölda verður aldrei matarskortur í Valhöll.
Flesk galtarins Sæhrímnis endist handa öllum.
Hann er soðinn á hverjum degi og er svo heill aftur að kvöldi.
Steikarinn (kokkurinn) heitir Andhrímnir en ketillinn (potturinn) heitir Eldhrímnir.
FSH FRUMKVÆÐI-SAMVINNA-HUGREKKI! ÍSL 203
Kafli 4: Niflheimur og Múspellsheimur
Gangleri spyr hvernig hafi verið umhorfs í veröldinni áður en heimurinn var skapaður.
Hann fær þau svör að mörgum öldum áður en jörðin var sköpuð hafi Niflheimur verið til
Kafli 38: Óðinn og einherjar, frh.
Óðinn þarf hins vegar engan mat; vín er honum bæði matur og drykkur.
Tveir úlfar að nafni Geri og Freki fá þann mat sem borinn er á borð fyrir Óðin.
Hrafnarnir Huginn og Muninn sitja á öxlum Óðins.
Í dögun sendir Óðinn þá til að fljúga um heim allan og um morgunverðartíma kom þeir aftur til að segja Óðni frá því sem þeir hafa orðið vísari.
Þannig verður Óðinn margra tíðinda vís og því kalla menn hann hrafnaguð.
FSH FRUMKVÆÐI-SAMVINNA-HUGREKKI! ÍSL 203
Í honum miðjum var brunnurinn Hvergelmir.
Þaðan féllu margar ár.
Múspellsheimur er enn eldri en Niflheimur.
Múspellsheimur er í suðurálfu og er brennheitur.
Surtur heitir útvörður Múspellsheims. Hann hefur logandi sverð sem hann mun sigra goðin með í ragnarökum.
Kafli 39: Drykkur einherja
Gangleri spyr hvað einherjar fái að drekka í Valhöll.
Hár segir að einherjar drekki mjöð (öl) með mat sínum á hverjum degi enda væri hart að fá bara vatn að drekka eftir að hafa þurft að þola þær kvalir sem fylgja dauða í orrustu!
Geitin Heiðrún sér einherjunum fyrir miði.
Heiðrún stendur uppi á Valhöll og bítur barr af limum trés sem heitir Léraður.
Úr spenum hennar rennur mjöður sem fyllir skapker (stórt ker sem ausið var úr í veislum) hvern dag.
Þessi mjöður nægir til að gera alla einherja dauðadrukkna.
Hjörturinn Eikþyrnir stendur einnig uppi á Valhöll og nærist á sama tré og geitin.
Af hornum hans verður til svo mikill dropi að þegar hann kemur niður í brunninn Hvergelmi, falla þaðan margar ár.
FSH FRUMKVÆÐI-SAMVINNA-HUGREKKI! ÍSL 203
Kafli 5: Ýmir
Gangleri spyr hverjir hafi byggt heiminn áður en mannfólkið varð til.
Hann fær þau svör að þegar árnar sem runnu úr Hvergelmi hafi verið komnar svo langt frá upptökum sínum að eiturkvikan í þeim hafi verið farin að frjósa, hafi norðurhluti Ginnungagaps tekið að fyllast af ís.
Suðurhluti Ginnungagaps var hins vegar brennheitur.
Hitinn bræddi ísinn og af honum bráðnaði kvikudropi sem varð að mannslíkama.
Mannslíkaminn var nefndur Ýmir. Þaðan eru ættir hrímþursa komnar.
Ýmir var illur eins og allri hrímþursar.
Þegar hann svaf, svitnaði hann.
Þá uxu maður og kona undir vinstri hönd hans.
Annar fótur Ýmis gat svo son við hinum.
Kafli 40: Valhöll
Gangleri spyr hvort ekki sé þröngt í Valhöll fyrst þangað sé stöðugt streymi vopndauðra manna.
Hár segir að Valhöll sé svo gríðarstór að aldrei er þröngt um allan þann mannfjölda sem þar dvelur.
Til marks um stærð Valhallar:
540 dyr
Um hverjar dyr geta 800 einherjar gengið í einu
Það er því ekki þrengra um menn innan dyra en utan.
FSH FRUMKVÆÐI-SAMVINNA-HUGREKKI! ÍSL 203
Kafli 6: Auðhumla og upphaf Óðins
Gangleri spyr nánar út í Ými.
Hann fær þau svör að næst þegar hrímið draup af völdum íss og hita hafi kýrin Auðhumla orðið til.
Úr spenum hennar runnu fjórar mjólkurár sem Ýmir nærðist á.
Sjálf nærðist kýrin á því að sleikja hrímsteina en þeir voru saltir.
Fyrsta daginn sem hún sleikti steinana kom úr þeim mannshár.
Næsta dag varð til mannshöfuð.
Þriðja daginn varð til maður sem kallaður var Búri.
Búri eignaðist soninn Bor.
Bor giftist Bestlu dóttur Bölþorns jötuns.
Þau eignuðust þrjá máttuga syni:
Óðin
Vilja
Vé
Kafli 41: Skemmtun einherja
Gangleri spyr hvernig einherjar skemmti sér.
Hár segir að þegar einherjar hafi klæðst á morgnana, vígbúist þeir og taki til við að berjast.
Þeir leika sér að því að fella hver annan.
Baninn sem menn hljóta í þessum bardögum er þó ekki varanlegur því þegar líður að morgunverði ríða menn aftur til Valhallar og setjast sáttir við drykkju.
Mönnum ætti því ekki að leiðast lífið í Valhöll!
FSH FRUMKVÆÐI-SAMVINNA-HUGREKKI! ÍSL 203
Gylfaginning
Kafli 7: Ýmir drepinn – Bergelmir
Gangleri spyr út í samskipti Ýmis og Bors.
Honum er svarað að synir Bors hafi drepið Ými.
Úr sárum Ýmis rann svo mikið blóð að öll ætt hrímþursa drukknaði nema Bergelmir og fjölskylda hans.
Af því hyski eru því hrímþursaættir komnar.
Kafli 42: Borgarsmiðurinn
Gangleri spyr út í hestinn Sleipni.
Hár segir að þegar byggð goðanna hafi verið ung hafi smiður nokkur komið til þeirra og boðist til að byggja varnarmúr í kringum byggðina á þremur misserum.
Varnarmúrinn átti að vera svo sterkur að hann stæðist ágang bergrisa og hrímþursa.
Sem laun fyrir verk sitt vildi smiðurinn fá Freyju, sól og mána.
Æsir gengu að þessum samningi að því tilskyldu að ef eitthvað vantaði upp á að múrinn væri fullgerður hinn fyrsta dag sumars fengi smiðurinn ekki kaup sitt.
Smiðurinn bað um að fá að nota hestinn Svaðilfara við verk sitt.
Loki réð því að smiðnum var leyft þetta.
FSH FRUMKVÆÐI-SAMVINNA-HUGREKKI! ÍSL 203
Gylfaginning
Kafli 8: Sköpun heimsins
Synir Bors tóku hræið af Ými og settu það í mitt Ginnungagap.
Af því gerðu þeir svo jörðina.
Blóðið varð að sjó og vötnum en beinin að björgum.
Tennur, jaxlar og brotin bein urðu að grjóti og urðum.
Úr haus Ýmis gerðu þeir bræður himininn og festu hann yfir jörðina með fjórum skautum.
Á hvert skaut settu þeir dverga sem heita Austri, Vestri, Norðri og Suðri.
Neista og lausa járnmola úr Múspellsheimi settu bræður á miðjan Ginnungahimin, bæði að ofan og neðan til að lýsa upp himin og jörð.
Þeir komu jafnframt skipan á gang himintungla.
Kafli 42: Borgarsmiðurinn, frh.
Hinn fyrsta vetrardag tók smiðurinn til við bygginguna.
Hann notaði hestinn til að draga grjót og vann hesturinn hálfu meira þrekvirki en smiðurinn sjálfur.
Bygging varnarmúrsins gekk vel og farnar voru að renna tvær grímur á æsi.
Þegar 3 dagar voru til sumars gengu æsir á fund Loka og hótaði honum öllu illu ef hann kæmi ekki í veg fyrir að smiðurinn nái að klára verkið á settum tíma.
FSH FRUMKVÆÐI-SAMVINNA-HUGREKKI! ÍSL 203
Kafli 42: Borgarsmiðurinn, frh.
Loki brá sér þá í líki merar og tældi Svaðilfara inn í skóg.
Á meðan gat smiðurinn ekki unnið.
Hann reiddist mjög og færðist í jötunmóð.
Æsir kölluðu á Þór sem drap jötuninn með hamrinum Mjöllni.
Nokkru síðar kastaði Loki folaldi.
Það var grátt og hafði átta fætur.
Sá hestur var nefndur Sleipnir.
Kafli 8: Sköpun heimins, frh.
Samkvæmt heimsmynd þessari er jörðin kringlótt og utan um hana liggur sjórinn.
Á ströndinni búa jötnar en innar búa Æsir í borg sem gerð er úr brám Ýmis.
Borg þessi nefnist Miðgarður.
Heila Ýmis köstuðu Æsir upp á himininn og kölluðu ský.
FSH FRUMKVÆÐI-SAMVINNA-HUGREKKI! ÍSL 203
Gylfaginning
Kafli 43: Skíðblaðni
Hár segir Ganglera að Skíðblaðnir sé best allra skipa og gert með mestum hagleik en Múspell eigi hins vegar stærsta skipið það heitir Naglfari.
Hár segir að dvergar nokkrir hafi smíðað Skíðblaðni og gefið Frey það.
Skipið sé svo mikið að allir æsir komist fyrir á því með vopnum og herbúnaði.
Skipið er jafnframt þannig úr garði gert að þegar segl þess er dregið upp hefur það byr hvert sem farið skal en þegar það er ekki í notkun má vefja það saman sem dúk og geyma í pyngju sinni.
FSH FRUMKVÆÐI-SAMVINNA-HUGREKKI! ÍSL 203
Kafli 9: Sköpun mannanna
Gangleri spyr hvaðan mennirnir séu komnir.
Honum er svarað að þegar synir Bors gengu með ströndinni hafi þeir fundið tvö tré.
Þeir tóku trén og sköpuðu af þeim menn.
Fyrsti bróðirinn gaf trjánum önd (anda) og líf.
Annar bróðirinn gaf trjánum vit og hreyfigetu.
Þriðji bróðirinn gaf trjánum útlit, mál, heyrn og sjón.
Karlmaðurinn var látinn heita Askur en konan Embla.
Þau fengu bústað undir Miðgarði og frá þeim er mannkynið komið.
Kafli 44: Viðureign Þórs og Útgarða-Loka
Gangleri spyr hvort Þór hafi einhvern tímann átt við ofurefli að etja sakir afls óvinarins eða fjölkyngi.
Hár færist undan því að svara þessu og segir að allir séu skyldugir til að trúa því að Þór sé máttugastur.
Gangleri spyr þá hvort enginn sé nógu fróður til að geta sagt sér frá þessu.
Jafnhár vísar þá spurningunni á Þriðja.
Þriðji segir frá því þegar Ökuþór fór í ferð með hafra sína ásamt Loka.
Að kvöldi komu þeir til bónda nokkurs og fengu hjá honum gistingu.
FSH Frumkvæði-Samvinna-Hugrekki! ÍSL 203
Kafli 44: Viðureign Þórs og Útgarða-Loka, frh.
Bóndinn átti tvö börn, þau Þjálfa og Röskvu.
Þór slátraði höfrum sínum og bauð heimilisfólki að eta með sér.
Þegar fólkið var orðið satt bað Þór það um að
henda beinum hafranna á hafurskinnin.
Þjálfi skar hins vegar lærlegg hafursins með
hníf sínum og braut legginn til mergjar.
Morguninn eftir tók Þór eftir því að lærleggur annars hafursins var brotinn.
Hann reiddist mjög.
FSH Frumkvæði-Samvinna-Hugrekki! ÍSL 203
Úr Gylfaginningu
Kafli 9: Sköpun mannanna, frh.
Æsir gerðu sér borg í miðju heimsins. Hún er kölluð Ásgarður eða Trója.
Óðinn á sér hásæti í Ásgarði og kallast það Hliðskjálf. Þegar hann sest í það sér hann um alla heima.
Kona Óðins er Frigg Fjörgynsdóttir og frá þeim hjónum er ætt ása komin.
Óðinn er kallaður Alfaðir þar sem hann er faðir allra goða og manna og skapari heimsins.
Jörðin er bæði dóttir Óðins og kona. Með henni á hann fyrsta son sinn, Ásaþór.
Ásaþór hefur mikinn styrk.
Kafli 44: Viðureign Þórs og Útgarða-Loka, frh.
Fólkið á bænum varð ákaflega hrætt og sagðist vera tilbúið að bjóða Þór hvað sem væri ef hann þyrmdi lífi þess.
Þegar Þór sá hræðslu fólksins rann honum reiðin.
Hann tók Þjálfa og Röskvu sem sáttagjöf og þau fylgja honum alla tíð síðan.
FSH Frumkvæði-Samvinna-Hugrekki! ÍSL 203
Kafli 10: Dagur og Nótt
Narfi heitir jötunn í Jötunheimum.
Nótt heitir dóttir hans.
Hún er mjög dökk.
Nótt á eftirfarandi börn:
Auður (faðir hans er maður sem heitir Naglfari)
Jörð (faðir hennar er maður sem heitir Annar)
Dagur (faðir hans er Dellingur af ætt ása)
Dagur er bjartur og fagur.
Alfaðir tók við þeim mæðginum, Nótt og Degi.
Hann gaf þeim báðum hest ásamt kerru og fól þeim að ríða hringinn í kringum jörðina.
Nótt ríður hestinum Hrímfaxa.
Á hverjum morgni bleytir hann jörðina með méldropum sínum.
Dagur ríður Skinfaxa.
Öll jörðin lýsist af faxi hans.
Kafli 45: Viðureign Þórs og Skrýmis
Þór heldur til Jötunheima ásamt Þjálfa og Röskvu.
Þau koma að miklum skógi.
Þegar myrkur skellur á leitar samferðafólkið sér náttstaðar í skála nokkrum miklum.
Um nóttina verður mikill jarðskjálfti.
Þór og föruneyti hans leitar skjóls í afhúsi í skálanum.
Næsta dag sér Þór hvar tröllvaxinn maður liggur sofandi.
Þór spennir um sig megingjörðunum svo honum vex ásmegin.
FSH Frumkvæði-Samvinna-Hugrekki! ÍSL 203
Kafli 11: Sól og Máni
Gangleri spyr út í göngu sólar og tungls.
Maður að nafni Mundilfari átti tvö börn.
Hann kallaði þau Sól og Mána þar sem þau voru mjög fögur.
Goðin reiddust þessu ofdrambi.
Þau tóku systkinin og settu upp á himininn.
Sól var látin keyra hesta þá sem drógu kerru sólarinnar.
Hestar sólar heita Árvakur og Ársvinnur.
Undir bógum hestanna eru tveir vindbelgir til að kæla þá; ísarnkol.
Máni stýrir göngu tungls.
Tvö börn af jörðu; Bil og Hjúki ,fylgja honum.
Kafli 45: Viðureign Þórs og Skrýmis, frh.
Þegar risinn vaknar segist hann heita Skrýmir og spyr Þór hvort hann hafi séð hanskann sinn.
Þá uppgötvar Þór að skálinn sem hann gisti í um nóttina er hanski Skrýmis en afhúsið er þumall hanskans.
Skrýmir spyr Þór hvort hann vilji samfylgd hans og Þór þiggur það.
Skrýmir býður Þór upp á að þeir deili með sér nesti.
Þegar allir hafa matast bindur Skrýmir matinn í bagga og leggur á bak sér.
Um kvöldið leggst Skrýmir til svefns en Þór vill opna nestisbaggann og fá sér að borða.
FSH Frumkvæði-Samvinna-Hugrekki! ÍSL 203
Kafli 45: Viðureign Þórs og Skrýmis, frh.
Þór tekst ekki með nokkru móti að opna baggann.
Þá reiðist hann mjög og lemur í höfuð Skrýmis með hamrinum Mjöllni.
Skrýmir vaknar og spyr hvort laufblað hafi fallið á höfuð sér.
Þegar Skrýmir er aftur sofnaður lemur Þór hann enn með hamrinum.
Skrýmir vaknar og spyr hvort akarn hafi fallið á höfuð sér.
Enn sofnar Skrýmir og Þór lemur hann í höfuðið í þriðja sinn.
Skrýmir vaknar og spyr hvort fuglar séu í trénu fyrir ofan sig; hann gruni að þeir hafi látið kvisti falla á vanga sinn.
Nú fara Skrýmir og Þór á fætur og ferðbúast.
Skrýmir ráðleggur Þór að hafa hægt um sig í Útgörðum því menn Útgarða-Loka muni ekki þola háðsyrði frá smástrákum á borð við Þór.
Kafli 12: Áfram um Sól og Mána
Gangleri spyr hvers vegna sólin gangi svo hratt sem hún gerir.
Hár segir að hún sé á flótta undan tveimur úlfum.
Skoll (hleypur á eftir henni og mun að lokum ná henni).
Hati Hróðvitnisson (hleypur á undan henni og mun að lokum ná tunglinu).
Gangleri spyr út í ætt úlfanna.
Hár segir að þeir séu synir tröllkonu sem býr í skóginum Járnviði.
Þessir synir eru jötnar í úlfslíki.
Þeirra sterkastur er Mánagarmur.
Hann fyllist af lífi allra þeirra sem deyja.
Hann mun gleypa tunglið og ata himininn blóði.
Þá mun sólin hætta að skína og veður verða viðsjárverð.
FSH Frumkvæði-Samvinna-Hugrekki! ÍSL 203
Kafli 46: Keppni Þórs og félaga í íþróttum
Þór kemur ásamt föruneyti sínu til Útgarða.
Útgarða-Loki tekur á móti samferðafólkinu í höll sinni.
Hann býður Þór og liði hans að reyna sig við hans menn í íþróttum.
Loki úr liði Þórs reynir sig í kappáti við Loga úr liði Útgarða-Loka.
Svo fer að Loki tapar fyrir Loga
FSH Frumkvæði-Samvinna-Hugrekki! ÍSL 203
Kafli 13: Bifröst
Gangleri spyr hver sé leiðin til himins frá jörðu.
Hár segir að Bifröst sé brúin sem goðin gerðu á milli himins og jarðar.
Sumir kalla brúna regnboga.
Bifröst hefur þrjá liti og er mjög sterk.
Þó mun hún brotna þegar synir Múspells ríða yfir hana.
Gangleri spyr hvers vegna goðin hafi þá ekki vandað meira til byggingar brúarinnar.
Hár segir að brúin sé nógu vönduð; það sé bara enginn hlutur í heiminum svo sterkur að hann muni haldast heill þegar Múspellssynir herja.
Þá er Þjálfa boðið að keppa á móti Huga úr liði Útgarða-Loka.
Þrjár atrennur eru háðar og tapar Þjálfi þeim öllum.
FSH Frumkvæði-Samvinna-Hugrekki! ÍSL 203
Gangleri spyr hvað Alfaðir hafi gert þegar hann var búinn að byggja Ásgarð.
Hár segir að hann hafi skipað sér stjórnarmenn sem tóku þátt í að dæma örlög manna og segja til um skipun borgarinnar.
Þetta var á Iðavelli í miðri borginni.
Þar var reist hof sem innihélt sæti stjórnarmanna (goðanna) og hásæti Alföður.
Hof þetta nefndist Glaðsheimur.
Jafnframt var reistur salur fyrir gyðjurnar.
Sá staður nefnist Vingólf.
Síðan tóku goðin til við að smíða hluti úr málmi, steini, tré og gulli.
Upp reis gullöld í lífi þeirra.
Kafli 46: Keppni Þórs og félaga í íþróttum, frh.
Að lokum er Þór boðið að keppa.
Hann fær það verkefni að klára að drekkar úr drykkjarhorni nokkru.
Þór gerir þrjár tilraunir til að klára úr horninu en tekst það ekki.
FSH Frumkvæði-Samvinna-Hugrekki! ÍSL 203
Þá biður Útgarða-Loki Þór um að reyna að lyfta ketti sínum.
Þetta getur Þór ekki, hvernig sem hann reynir. Hann nær aðeins að lyfta einum fæti kattarins frá jörðu.
Síðan réðu goðin ráðum sínum um sköpun dverganna.
Þeir kviknuðu sem maðkar í holdi Ýmis.
Goðin sáu svo um að þeir fengju vit og útlit sem menn en byggju þó í jörðu og steinum.
Móðsognir er æðstur dverga en Durinn næstæðstur.
FSH Frumkvæði-Samvinna-Hugrekki! ÍSL 203
Að lokum er Þór boðið að reyna sig í glímu. Andstæðingur hans er fóstra Útgarða-Loka að nafni Elli.
Eftir miklar sviptingar nær kerling að koma Þór niður á annað hnéð
FSH Frumkvæði-Samvinna-Hugrekki! ÍSL 203
Gangleri spyr hver höfuðstaður eða helgistaður goðanna sé.
Hár segir að það sé hjá Aski Yggdrasils.
Jafnhár segir að limar asksins dreifist yfir heim allan og standa yfir himni.
Þrjár rætur trésins halda því uppi og liggja breitt:
Ein stendur yfir Niflheimi. Þar er brunnurinn Hvergelmir en Níðhöggur nagar rótina.
Ein rótin er með hrímþursum þar sem forðum var Ginnungagap. Undir þeirri rót er Mímisbrunnur. Í honum er mikil viska fólgin. Mímir heitir sá sem á brunninn. Hann er mjög vitur enda drekkur hann úr brunninum úr horninu Gjallarhorni. Alfaðir lagði eitt sinn auga sitt að veði til að fá drykk úr brunninum.
Þriðja rót asksins stendur á himni. Undir henni er Urðarbrunnur. Þar er dómstaður goðanna. Á hverjum degi ríða æsir þangað eftir brúnni Bifröst.
Kafli 47: Skilnaður Þórs og Útgarða-Loka
Næsta morgun býst Þór og föruneyti hans til brottfarar.
Þór er ekki ánægður og finnst hann hafa farið mikla sneypuför.
Þá segir Útgarða-Loki honum hið sanna um hvernig í öllu liggi.
Hann segist hafa gert Þór og félögum miklar sjónhverfingar.
Hann segist sjálfur hafa verið Skrýmir.
Þegar Þór reyndi að leysa nestisbagga Skrýmis hafði Útgarða-Loki bundið hann með járnbandi, Þór hafi bara ekki fundið festinguna á því.
Þegar Þór barði Skrými í hausinn með Mjöllni hafði hann í rauninni barið í setberg. Úr þeim höggum urðu miklir dalir.
FSH Frumkvæði-Samvinna-Hugrekki! ÍSL 203
Kafli 15: Askur Yggdrasils (frh.)
Hár segir að eldur brenni yfir Bifröst.
Það sé nauðsynlegt til að verja brúna fyrir ágangi hrímþursa og bergrisa.
Hár segir jafnframt frá fögrum sal undir askinum við brunninn.
Þaðan koma örlaganornirnar Urður, Verðandi og Skuld.
Til eru fleiri örlaganornir. Þær eru af kyni ása, álfa, manna og dverga.
Vel ættaðar nornir skapa mönnum góð örlög en illa ættaðar nornir skapa mönnum slæm örlög.
Kafli 47: Skilnaður Þórs og Útgarða-Loka, frh.
Logi, sem Loki háði kappát við, var í raun villieldur sem brenndi bæði trogið sem etið var úr og matinn í því.
Hugi, sem Þjálfi atti kapphlaup við, var hugur Útgarða-Loka.
Þegar Þór var boðið að drekka úr drykkjarhorninu sá hann ekki að annar endi hornsins var úti í sjó. Þór náði að drekka svo mikið af sjónum að til urðu fjörur.
Kötturinn sem Þór reyndi að lyfta var Miðgarðsormur og náði Þór að hefja hann mjög hátt upp.
Þegar Þór glímdi við gömlu kerlinguna var hann í raun að glíma við elli. Hún fellir alla að lokum en náði aðeins að koma Þór niður á annað hnéð.
Þegar Þór heyrir þetta reiðist hann mjög og bregður hamrinum á loft.
Þá hverfur hins vegar Útgarða-Loki og allt ríki hans fyrir sjónum Þórs.
FSH Frumkvæði-Samvinna-Hugrekki! ÍSL 203
Kafli 16: Dýr og verur hjá Aski Yggdrasils
Hár segir Ganglera að í askinum haldi til nokkur dýr:
Í limum asksins situr hinn vitri örn Veðurfölnir.
Íkorninn Ratatoskur hleypur upp og niður eftir askinum og ber öfundarorð á milli arnarins og Níðhöggs.
Fjórir hirtir hlaupa um í limum asksins og bíta barr. Þeir heita Dáinn, Dvalinn, Duneyr og Duraþrór
Á hverjum degi taka nornirnar við Urðarbrunn vatn úr brunninum ásamt hvítri leðju sem er umhverfis brunninn og ausa yfir askinn svo limar hans fúni ekki. Þetta vatn er heilagt og allt sem það snertir verður hvítt.
Sú dögg sem fellur af trénu kallast hungangsfall og á því nærast býflugur.
Tveir svanir halda einnig til við Urðarbrunn. Frá þeim eru allir svanir komnir.
FSH Frumkvæði-Samvinna-Hugrekki! ÍSL 203
Kafli 48: Veiðiför Þórs
Gangleri spyr hvort Þór hafi aldrei hefnt sneypufarar þeirrar er hann fór til Útgarða-Loka.
Hár segir að það hafi hann eitt sinn gert.
Hann dulbjó sig sem ungan dreng og fór til Hymis jötuns.
Hann bað um að fá að róa til fiskjar með honum.
Hymi leist í fyrstu ekki á að róa með svo ungum pilti en tók að lokum við Þór.
FSH Frumkvæði-Samvinna-Hugrekki! ÍSL 203
Kafli 17: Staðir á himni
Gangleri spyr tíðinda af fleiri höfuðstöðum.
Hár segir honum frá þessum stöðum:
Álfheimur
Þar búa ljósálfar sem eru bjartir og fagrir. Dökkálfar búa hins vegar í jörðinni og eru svartari en bik.
Breiðablik
Hann er mjög fagur.
Glitnir
Veggir hans og stoðir eru úr rauðu gulli en þakið úr silfri.
Himinbjörg
Stendur við brúarsporðinn þar sem Bifröst kemur til himins.
Valaskjálf
Bústaður Óðins, þakinn silfri. Þar er hásæti hans, Hliðskjálf. Þegar Óðinn situr í því sér hann yfir allan heiminn.
Gimli
Fegursti staðurinn af öllum. Er á sunnanverðum himni. Þessi staður mun einn standa þegar himinn og jörð hefur farist í ragnarökum.
Kafli 48: Veiðiför Þórs, frh.
Þór skar höfuðið af uxanum Himinhrjóðri til að hafa sem beitu.
Þór réri langt út á haf, mun lengra en Hymir taldi óhætt.
Hann renndi færi sínu í sjóinn og Miðgarðsormur beit á agnið.
Þór bjó sig undir að lemja með Mjöllni í höfuð ormsins en Hymir varð svo hræddur að hann skar á línuna sem ormurinn hékk í.
Ormurinn slapp en Þór reiddist svo mikið að hann sló Hymi.
Höggið var svo mikið að Hymir steyptist á hausinn í sjóinn svo að iljar hans vísuðu upp.
FSH Frumkvæði-Samvinna-Hugrekki! ÍSL 203
Kafli 49: Dauði Baldurs
Gangleri spyr út í fleiri þrekvirki ása.
Hár segir að Baldur hafi dreymt að líf hans væri í hættu og sagt ásum frá því.
Frigg fór á stúfana og tók grið af öllum hlutum sem henni datt í hug að gætu grandað Baldri.
Eftir þetta gerðu æsir sér að leik að skjóta alls konar hlutum að Baldri enda beit ekkert á hann.
Kafli 17: Staðir á himni (frh.)
Gangleri spyr hvað muni gerast þegar Surtarlogi hafi brennt himin og jörð.
Hár segir að annar himinn sé yfir okkar himni. Hann heitir Andlangur.
Víðbláinn sé svo þriðji himinninn ofar okkar himni. Ljósálfar einir byggi nú þennan stað.
FSH Frumkvæði-Samvinna-Hugrekki! ÍSL 203
Loka Laufeyjarsyni leiddist þetta mjög.
Hann brá sér í líki konu og spurði Frigg hvort það væri virkilega ekkert sem gæti grandað Baldri.
Frigg sagði að það eina sem hún hefði ekki beðið um grið handa Baldri hefði verið mistilteinn sem yxi vestur af Valhöll.
Henni hafi þótt jurtin of ung til að vinna slík heit.
FSH Frumkvæði-Samvinna-Hugrekki! ÍSL 203
Kafli 18: Vindur
Gangleri spyr hvaðan vindurinn komi.
Hann undrast að vindurinn sé ósýnilegur en samt svo sterkur að hann hræri stór höf og æsi eld.
Hár segir að á norðanverðum himni sitji jötunninn Hræsvelgur.
Hann hafi arnarham og þegar hann fljúgi standi vindur undir vængjum hans.
Kafli 49: Dauði Baldurs, frh.
Loki fór þá af stað, sleit upp mistilteininn og settti hann í hendur Heði hinum blinda.
Hann sagði honum að taka þátt í leiknum og skjóta á Baldur.
Höður gerði þetta og Baldur datt samstundis dauður niður.
Nú varð mikil sorg meðal ása.
Þau báðu Hermóð hinn hvata, son Óðins, að fara til Heljar og biðjast lausnar fyrir Baldur.
Hermóður lagði af stað á Sleipni en á meðan var útför Baldurs gerð.
FSH Frumkvæði-Samvinna-Hugrekki! ÍSL 203
Kafli 49: Dauði Baldurs, frh.
Til stóð að flytja lík Baldurs til sjávar á skipi hans, Hringhorna.
Þegar ekki tókst að koma skipinu á flot var sent eftir tröllkonu úr Jötunheimum að nafni Hyrrokkin.
Hún kom ríðandi á úlfi og hafði snák fyrir taum.
Hún gat komið skipinu á flot.
Þegar lík Baldurs var borið í skipið sprakk eiginkona hans, Nanna Nepsdóttir, af harmi.
Hún var borin á bál.
Kafli 19: Sumar og vetur
Gangleri spyr hvernig á því standi að sumur séu heit en vetur kaldir.
Hár segir að faðir Sumars heiti Svásuður.
Hann var sællífur og blíður.
Faðir Vetrar hét Vindlóni / Vindsvalur Vosaðarson.
Þessi ætt var grimm og kaldlynd og þaðan hefur Vetur skaplyndi sitt.
FSH Frumkvæði-Samvinna-Hugrekki! ÍSL 203
Kafli 49: Dauði Baldurs, frh.
Að þessari brennu komu margar verur:
Óðinn kom ásamt Frigg, valkyrjum sínum og hröfnum.
Freyr kom akandi í kerru sem gölturinn Gullinbursti dró.
Freyja kom akandi í kerru sem kettir hennar drógu.
Hrímþursar og bergrisar komu einnig.
Óðinn lagði á bálið gullhringinn Draupni sem var þeirrar náttúru að níundu hverja nótt urðu til af honum átta jafnþungir hringir.
FSH Frumkvæði-Samvinna-Hugrekki! ÍSL 203
Kafli 20: Óðinn
Gangleri spyr hverjir þeir æsir séu sem mönnum sé skylt að trúa á.
Hár segir að tólf æsir séu guðir.
Ásynjur eru jafn helgar og æsir.
Óðinn er æðstur og elstur ásanna.
Þótt hin goðin séu máttug þjóna þau honum eins og börn föður.
Frigg heitir kona Óðins.
Hún veit örlög manna en þegir yfir spám sínum.
Óðinn á ýmis nöfn:
Alfaðir því hann er faðir allra goða.
Valfaðir því til hans koma allir vopndauðir menn.
Hanaguð, Haftaguð, Farmaguð o.fl.
FSH Frumkvæði-Samvinna-Hugrekki! ÍSL 203
Kafli 49: Dauði Baldurs, frh.
Hermóður kom nú til Heljar og bað um að Baldur fengi að snúa aftur frá Helheimi.
Hel svaraði því til að ef allir hlutir, dauðir og lifandi, fengjust til að gráta Baldur, myndi hann fá leyfi til að snúa til baka.
Hermóður bar ásum skilaboðin frá Hel og sendimenn ása báðu alla hluti um að gráta Baldur.
Tröllkonan Þökk neitaði hins vegar að gráta Baldur.
Svo er sagt að Loki Laufeyjarson sé sá sem mest hafi gert illt meðal ása.
FSH Frumkvæði-Samvinna-Hugrekki! ÍSL 203
Kafli 20: Óðinn, frh.
Gangleri spyr hvernig Óðinn fékk öll nöfnin.
Hár segir að tvær skýringar séu á því:
Í heiminum eru mörg tungumál og í hverju þeirra er til nafn yfir Óðin.
Á ferðum sínum vann Óðinn ýmis stórvirki og hefur verið kenndur við þau.
Kafli 50: Refsing Loka
Gangleri spyr hvort Baldurs hafi ekki verið hefnt.
Hár segir honum að goðin hafi orðið Loka mjög reið.
Loki faldi sig í húsi uppi á fjalli nokkru en á dagin brá hann sér í laxlíki og hélt þar til í fossi sem hét Fránangursfoss.
Goðin urðu vör við þetta og bjuggu sér til net.
Þór náði að fanga Loka með því að grípa um aftari hluta hans og nam höndin staðar við sporðinn.
Er þetta ástæðan fyrir því að laxinn er afturmjór.
Goðin fóru með Loka í helli nokkurn.
FSH Frumkvæði-Samvinna-Hugrekki! ÍSL 203
Kafli 50: Refsing Loka, frh.
Synir Loka, Váli og Nari/Narfi, voru einnig teknir höndum.
Goðin brugðu Vála í úlfslíki og létu hann tæta bróður sinn í sig.
Síðan bjuggu þau til fjötra úr þörmum Narfa og bundu Loka með þeim yfir þremur eggsteinum.
Stóð einn eggsteinninn undir herðum Loka, annar undir mjöðmum hans en hinn þriðji undir hnjánum á honum.
Þessir fjötrar urðu svo að járni.
Kafli 21: Þór
Gangleri spyr um nöfn hinna ýmsu ása og mátt þeirra.
Hár segir Þór vera næstan Óðni að völdum.
Hann er ýmist kallaður Ásaþór eða Ökuþór.
Hann er sterkastur manna og goða.
Ríki hans er í Þrúðvangi en höll hans heitir Bilskirnir.
Þór á tvo hafra sem aka kerru hans (sbr. nafnið Ökuþór):
Tanngnjóstur
Tanngrisnir
FSH Frumkvæði-Samvinna-Hugrekki! ÍSL 203
Kafli 50: Refsing Loka, frh.
Skaði, kona Njarðar, festi eiturorm yfir Loka svo að eitrið úr honum drýpur nú í andlit Loka.
Sigyn, kona Loka, situr svo með skál yfir manni sínum og drýpur eitrið úr orminum í hana.
Þegar skálin fyllist þarf Sigyn hins vegar að skvetta úr henni og þá drýpur eitur í andlit Loka.
Hann engist svo mikið um þegar þetta gerist að það verður jarðskjálfti.
FSH Frumkvæði-Samvinna-Hugrekki! ÍSL 203
Kafli 51: Ragnarök
Gangleri spyr nú út í ragnarök.
Hár segir að fyrirboðar ragnaraka séu nokkrir.
Fyrst koma þrír harðir vetur og ekkert sumar á milli þeirra.
Síðan koma þrír vetur þar sem mikið verður um orrustur. Bræður munu berjast vegna ágirni og enginn mun vægja skyldmennum sínum.
Að lokum munu úlfar gleypa sólina og tunglið. Stjörnur hverfa af himni, jörðin skelfur, skógar eyðast, björg hrynja og allir fjötrar losna.
FSH Frumkvæði-Samvinna-Hugrekki! ÍSL 203
Kafli 21: Þór, frh.
Þór á einnig þrjá kostgripi:
Hamarinn Mjöllni
Hann notar Þór til að berja á hrímþursum og bergrisum.
Megingjarðir
Þegar Þór spennir þeim um sig vex honum ásmeginn að hálfu.
Járnglófar
Með þeim heldur hann um hamarsskaftið.
Frægðarverk Þórs eru fleiri en einn maður kunni frá að segja.
FSH Frumkvæði-Samvinna-Hugrekki! ÍSL 203
Ragnarök, frh.
Miðgarðsormur færist í jötunmóð og sækir upp á land.
Naglfar losnar. Hrymur heitir jötunninn sem stýrir því.
Fenrisúlfur losnar og fer með gapandi munni. Ber efri skoltinn á honum við himin en hinn neðri við jörðu. Eldur brennur úr augum hans og nösum.
Miðgarðsormur blæs eitri yfir lönd og höf.
Himinninn rofnar og Múspellssynir koma ríðandi.
Surtur ríður fyrst og honum fylgir brennandi eldur.
Sverð Surts er mjög gott.
FSH Frumkvæði-Samvinna-Hugrekki! ÍSL 203
Baldur
Kafli 51: Ragnarök, frh.
Þegar þessi mikli óaldarflokkur ríður yfir Bifröst brotnar hún.
Múspellssynir sækja fram á völl sem heitir Vígríður og er geysistór.
Þar sameinast Múspellssynir Fenrisúlfi, Miðgarðsormi, Loka, Hrymi, öllum hrímþursum og Heljarsinnum.
Þegar þessi tíðindi verða blæs Heimdallur í Gjallarhorn og vekur öll goðin og einherjana.
Goðin ráða ráðum sínum og Óðinn ráðfærir sig við Mímisbrunn.
Askur Yggdrasils skelfur og enginn hlutur á himni eða jörð er óttalaus.
FSH Frumkvæði-Samvinna-Hugrekki! ÍSL 203
Kafli 22: Baldur
Baldur er einn af sonum Óðins.
Hann er bæði góður, fagur, vel talaður og líknsamur.
Baldursbrá heitir svo því hún er hvít sem Baldur.
Baldur er mjög vitur en þó fylgir honum sú náttúra að dómar hans haldast ekki.
Hann býr í Breiðabliki sem er á himni.
Á þeim stað má ekkert óhreint vera.
FSH Frumkvæði-Samvinna-Hugrekki! ÍSL 203
Kafli 51: Ragnarök, frh.
Æsir hervæðast og halda til orrustu.
Óðinn berst við Fenrisúlf.
Óðinn fellur en Víðar hefnir föður síns. Hann stígur í kjaft úlfsins á sínum góðum skóm, rífur hann í sundur og drepur þar með úlfinn.
Þór berst við Miðgarðsorm.
Þór drepur orminn en fellur svo sjálfur vegna eiturgufanna frá honum.
Freyr berst við Surt.
Freyr fellur enda er hann sverðlaus.
Týr berst við hundinn Garm.
Þeir fella hvor annan.
Loki og Heimdallur berjast.
Þeir fella hvor annan.
Surtur brennir svo alla jörðina.
FSH Frumkvæði-Samvinna-Hugrekki! ÍSL 203
FSH Frumkvæði-Samvinna-Hugrekki! ÍSL 203
Kafli 23: Njörður
Hár segir Ganglera frá Nirði.
Hann býr í Nóatúnum sem eru á himni.
Hann ræður yfir vindi og stillir sjó og eld.
Hann er átrúnaðargoð sæfara og veiðimanna.
Hann er svo auðugur að hann getur gefið þeim land og lausafé sem heitir á hann (ræður fésælu manna).
Kafli 52: Ragnarök
Gangleri veltir því nú fyrir sér hvað taki við þegar þessi ósköp eru yfirstaðin.
Hann minnir á að áður hefur verið sagt að allir menn skuli eiga eilíft líf í öðrum heimi eftir dauðann í þessum heimi.
Þriðji segir að framhaldslífið sé misgott eftir því í hvaða heimi maður lendir eftir dauðann.
FSH Frumkvæði-Samvinna-Hugrekki! ÍSL 203
Kafli 52: Ragnarök, frh.
Best er að lenda á Gimli.
Þar er (bjór)salurinn Brimir á fjallinu Ókólni.
Þar er einnig annar góður salur sem heitir Sindri. Hann stendur á Niðafjöllum og er úr rauðagulli.
Í þessum sölum fá góðir og siðlátir menn vist.
Á Náströndum er mikill og illur salur.
Dyr hans vísa í norður og hann er fléttaður úr ormahryggjum.
Ormahöfuðin vísa inn og blása eitri um salinn.
Eftir salnum renna eiturár og þær þurfa morðingar og meinsærismenn að vaða.
Verst er hins vegar að lenda í Hvergelmi.
Þar kvelur Níðhöggur hina látnu.
FSH Frumkvæði-Samvinna-Hugrekki! ÍSL 203
Kafli 53: Ragnarök
Gangleri spyr nú hvort nokkur goð lifi ragnarökin af og hvort jörð og himinn verði til eftir þau.
Hár segir að jörðinni skjóti upp aftur úr sænum og þá verði hún græn og fögur.
Víðar og Váli lifa ragnarök af og hefja uppbyggingu á Iðavelli þar sem Ásgarður stóð áður.
Þá koma einnig Móði og Magni, synir Þórs, en þeir varðveita Mjöllni.
Baldur og Höður koma jafnframt frá Hel.
Haldinn er fundur þar sem fortíðin er rædd.
Gulltöflurnar, sem æsir höfðu áður átt, finnast í grasinu.
Kafli 23: Njörður, frh.
Njörður er ekki af ásaættum.
Hann ólst upp í Vanaheimum en Vanir seldu hann sem gísl í stað Hænis.
Njörður á konu sem heitir Skaði og er dóttir Þjassa jötuns.
Skaði vill búa í Þrymheimi sem er á fjöllum uppi.
Njörður kýs að vera nær sjó.
Hjónin gerðu samkomulag um að vera 9 nætur á hvorum stað í senn.
Nirði líkaði þó illa á fjöllum og Skaði undi sér ekki við sjóinn.
Þau búa því ekki saman lengur.
FSH Frumkvæði-Samvinna-Hugrekki! ÍSL 203
Kafli 24: Freyr og Freyja
Freyr og Freyja eru börn Njarðar í Nóatúnum.
Þau eru bæði fögur og máttug.
Freyr ræður skini sólar og ávexti jarðar.
Á hann er gott að heita til árs og friðar.
Freyja býr í Fólkvangi og á hálfan val á móti Óðni.
Salur hennar heitir Sessrúmnir.
Freyja ekur kerru sem tveir kettir draga.
Gott er að heita á Freyju til ásta.
Henni líkar vel mansöngur.
FSH Frumkvæði-Samvinna-Hugrekki! ÍSL 203
Kafli 25: Týr
Hugrakkastur ása og ræður sigri í orrustum.
Átrúnaðargoð hreystimanna.
Er jafnframt mjög vitur.
Þegar æsir lokkuðu Fenrisúlf til að leyfa þeim að fjötra sig vildi Fenrisúlfur fá einhver sannindamerki um að þeir væru ekki að blekkja hann.
Týr var svo hugrakkur að hann lagði hönd sína í munn úlfsins á meðan æsir bundu hann.
Þegar æsir vildu ekki leysa úlfinn beit hann höndina af Tý við úlnlið.
Síðan hefur Týr verið einhentur og ekki kallaður sættir manna.
Kafli 26: Bragi
Hann er vitur, málsnjall og orðfimur.
Er skáldskaparguð og af nafni hans er skáldskapur kallaður bragur.
Kona hans heitir Iðunn.
Hún varðveitir í öskju sinni eplin sem goðin eta til að haldast síung.
Eitt sinn munaði minnstu að illa færi með þessi epli.
Frá því verður sagt síðar.