Introducing
Your new presentation assistant.
Refine, enhance, and tailor your content, source relevant images, and edit visuals quicker than ever before.
Trending searches
Prema polovima pritisak vazduha pada od suptropskog područja visokog pritiska prema subpolarnim područjima niskog pritiska. Iz suptropskih maksimuma, zbog anticiklona, vazduh se razilazi na sve strane. Na zapadnim periferijama suptropskih maksimuma strujanje je južno, a zatim sve više skreće da bi konačno prešlo u zapadni vetar. Ti se vetrovi nazivaju zonalni zapadni vetrovi ili glavni zapadni vetrovi ili prevladavajući zapadni vetrovi.
Glavni zapadni vetrovi kao prosečno strujanje i leti i zimi postoje samo na okeanima i u zapadnim delovima kontinenata gde su vrlo postojani. Na južnoj polulopti ovi su vetrovi pravilno razvijeni. Protežu se u pojasu od 40⁰-65⁰ i njihova snaga raste s povećanjem geografske širine, pa su tako poznati još pod nazivima „hučne četrdesete”, još jači vetrovi na 50⁰ su „besne pedesete”, te na 60⁰ „strašne šezdesete”.
Antipasati su visinski vetrovi, koji duvaju od ekvatora prema polovima, i imaju suprotan smer kretanja od pasata. Visinske vazdušne struje skreću udesno. Usled toga se na severnoj polulopti obrazuju jugozapadni visinski vetrovi, a na južnoj polulopti severozapadni. Duvaju na visini od 2.5-3 km, a iznad ekvatora na visini od 9 km. Prema suptropskim širinama visina im se postepeno smanjuje, a brzina slabi.
Iznad ekvatora gde se sudaraju pasati sa severa i juga nalazi se pojas ekvatorijalnih tišina, on se prostire između 20⁰ i 80⁰ geografske širine.
Približavanjem središtima suptropskih maksimuma prosečna brzina vetra slabi, a izrazitost smera vetra je sve manja. To su tzv. konjske širine ili suptropski pojasi tišina. Dolazi do stabilizacije vazduha pa vetar slabi. U suptropskim kalmama je vreme uglavnom vedro i suvo.
Stalni vetrovi odlikuju se malim promenama pravaca,a duvaju iznad određene oblasti u toku cele godine. Zbog toga se još nazivaju i planetarni.
Prouzrokuju ih stacionarna polja niskog ili visokog pritiska. U te vetrove spadaju pasati, antipasati, zapadni vetrovi i istočni ili polarni vetrovi.
Pasati (španski pasati = prevoz, prevođenje; jer su ti vetrovi bili povoljni za plovidbu jedrilica iz Evrope u Ameriku) su vetrovi koji nastaju tako što od pojaseva visokog vazdušnog pritiska između 20° i 40° severne i južne geografske širine, koji su pravilno razvijeni samo iznad okeana i to mnogo izrazitije na južnoj polulopti, vazdušne mase struje sa obe strane prema pojasu niskog pritiska. Na severnoj polulopti se javljaju kao severoistočni i istočni vetar, a na južnoj poluopti kao jugoistočni i istočni vetar.
Srednja brzina pasata u njegovim središnim delovima iznosi od 6-9m/s, ali je nekim mesecima manja.
Nemaju nikakvu težnju za uzlaznim kretanjem, pa po tome ni za obrazovanje oblaka i padavina. Ali sve to nastupi čim se ispreči neko bregovito ostrvo ili kopno. Ovo prisiljeno uzlazno kretanje uslovljava dovoljno sniženje temperature da bi došlo do kondezovanja vodene pare i do trajne i obilne padavine, pri bregovitim obalama, koja se po tome zove orografska kiša.
Najvetrovitije mesto na svetu je obala George V na Antartiku, gde vetar dostiže brzinu 320km/h.
Vetrenjače su se koristile još 2000g.pne. u Kini i Persiji.
Zapadni vetar ima veliki uticaj na stvaranje Antartičke cirkumpolarne okeanske struje.
1947. godine Norveški istraživač Thor Hyerdahl je sa malom posadom koristio snagu pasata da bi svojim jedrenjakom od Perua došao do koralnih grebena francuske Polinezije. Prešao je 6920km da bi dokazao da su drevni moreplovci koristili stalnost ovog vetra.
Iz polarnih područja visokog vazdušnog pritiska prema subpolarnim područjima niskog pritiska duvaju vetrovi s izrazitom istočnom komponentom. To su polarni istočni vetrovi. Brzina i postojanost smera je veća na Antarktiku nego na Arktiku. Na Antarktiku je u proseku vetar slab u unutrašnjosti, a brzina mu raste prema obali , gde je najjači.
Vazduh struji od mesta višeg ka mestu nižeg vazdušnog pritiska. To strujanje može biti horizontalno, vertikalno i vrtložno.
Vetar je horizontalno kretanje vazduha. Ima određeni pravac, brzinu i jačinu.
Katabatički vetar je ograničen samo na širi obalni pojas gde se vetar spušta niz ledeni pokrov. Nekoliko metara od obale katabatički vetar naglo slabi.
Katabatičko strujanje je kratkotrajnije u odnosu na inverzijski vetar, ali ima veliku brzinu i zahvata veliko područje.
Inverzijski vetar je važan za održavanje ledenog pokrova, jer određuje veličinu akumulacije snega.