Introducing
Your new presentation assistant.
Refine, enhance, and tailor your content, source relevant images, and edit visuals quicker than ever before.
Trending searches
- Дэлхийн хүн амын өсөлтийг дагаад хүнсний бүтээгдэхүүний хэрэглээ өсч, өлсгөлөнд өртөхөөс сэргийлнэ.
- Шинэ сорт төрлүүд нээдэг.
- Вирус, шавжинд тэсвэртэй ургамал гаргаж авдаг.
- Хадгалах хугацаа уртасдаг.
- Эрдэмтэд хүний биeд тустай эмийн бодис вакцин агуулсан помидор, төмсийг ургуулж идэш тэжээлийн дутагдалд өртсөн ядуу орнуудад тусламжаар явуулдаг.
- Ургамлыг гаднаас нь хордуулахаас сэргийлнэ.
- Илүү ургац өгдөг, илүү том, илүү олон түрүүтэй, илүү амттай сортууд.
гентехникээр тухайлбал ургамлаас харшил үүсгэгч бодисыг салгаж авах боломжтой ба энэхүү боломж дээр тулгуурлан хүнсний бүтээгдэхүүний харшилаас болж шаналж байгаа олон сая хүнд туслаж болно.
- Амьтны гаралтай уургийг синтезжүүлэх үйлчилгээ бүхий ургамлын сортыг бий болгох
Францын судлаачид хоёр жилийн туршид генийн өөрчлөлттэй эрдэнэ шишийн хархад үзүүлэх нөлөөг нууцаар судалжээ. Судалгааны үр дүн айдас хүргэмээр. Хархын биед үхэлд хүргэхээр том хэмжээний хорт хавдар ургасан байлаа. Туршилтын хугацаа гурван сар үргэлжилдэг бөгөөд харх дөрөв дэх сар дээрээ үхдэг аж. Тэгэхээр GMO хүний эрүүл мэндэд урт хугацааны туршид ямар нөлөө үзүүлдгийг мэдэх бололцоогүй одоохондоо олдоогүй гэсэн үг.
Биeийн мутаци, хромосомын бүрдлийг өөрчилнө.
Идсэн хоол хvнс хоол боловсруулах замд орсноор ферментvvдийн vйлчлэлд орж эцэст нь амин хvчлvvд ба генvvд болж задардаг байна. Аминхvчлvvд нь хvний бие организмд хvч чадал өгөхөд харин генvvд нь бие организмыг нөхөн бvтээхэд оролцдог. Энэ vйл явц нь ходоод шулуун гэдэсний хананд эдгээр генvvд шимэгдэж орохоос эхлэнэ. Тэгвэл одоо аалзны ген таны ходоод гэдэсний хананд шимэгдэж байрласан гээд төсөөлөөрэй. Энэ урьд өмнө хэзээ ч “таарч” байгаагvй генvvдийг хvний ходоод “таньж боловсруулж чадахгvй” учир дотор гаж хөгжил /мутаци/ эхэлдэг ба vvний эцэст хvмvvс бид бие организм дотор маань ямар харь генvvд байрлах болсонг мэдэх аргагvй юм.
Органик хүнсний бүтээгдэхүүн нь өдгөө чинээлэг бэлтэй хүмүүсийн үндсэн хэрэглэгдэхүүн болж улам газар авсаар байна.
Харь DNA болон антибиотект тэсвэртэй генүүд дунд болон урт хугацааны туршид хүний биеийг гэмтээж болно. Үүгээр зогсохгүй тэр байтугай хүний удамшлын бүтцийг өөрчилдөг бөгөөд үүнийг урьдаас тооцоолох аргагүй. Ямар ч урт хугацааны судалгаагүй хал балгүй гэдгийг тогтоогоогүй учир генийн хуурмаг хүнсний бүтээгдэхүүнийг хуулиар хориглох ёстой .
Эцэст нь хэлэхэд гентехникийн давуу талаас илүүтэйгээр цаашид учирч болох эрсдлүүдийг нь голчилж үзэх ёстой. Ёс зүйн хүчин зүйл бидний үйл ажиллагааг удирдаж, нэн тэргүүнд эдийн засгийн ашгийг тавих ёсгүй. Эрүүл мэндэд ямар ч хор нөлөөгүй, хал палгүй гэсэн тодорхой урт хугацааны судалгаа байхгүй учраас гентехникээс татгалзах ёстой.
Организмыг антибиотикуудад мэдрэмжгүй болох явдлыг ихэсгэж байгаа .
Хүнсний зах зээлийн төлөөх ширүүн өрсөлдөөн, биотехнологийн хөгжлөөс болж АНУ зэрэг өндөр хөгжилтэй орны ХАА өндөр технологи (High technology) болтлоо хөгжиж генийн өөрчлөлттэй хүнсийг их хэмжээгээр үйлдвэрлэн экспортлох болов. Хэдэн зуун компани энэ чиглэлийн аж ахуйг эрхлэх болж нийт капиталын хэмжээ нь жилээс жилд байнга өссөөр байна. Эдүгээ дэлхийн биотехнологийн үйлдвэрлэлийн 80 хувь АНУ-д, 10 хувь Европт, үлдэх 10 хувь нь Япон болон бусад оронд ногдож байна.
Хамгийн анхны генийн өөрчлөлттэй хүнсний ургамлуудыг АНУ-ын “Монсанто” корпораци гаргаж авчээ. Энэ корпораци 1988 онд анхны трансген арвайг 1988 онд суулгаж улмаар 1993 оноос генийн өөрчлөлттэй хүнсний бүтээгдэхүүнүүд худалдаанд гарч эхэлжээ. Үүнээс 1-2 жилийн дараа зах зээлд биотехнологийн фирмүүд генийн өөрчлөлттэй улаан лооль, эрдэнэ шиш, төмс, тамхи, шар буурцаг, рапс, хурган гуа, улаан лууван зэрэг олон төрлийн ургамлын гаралтай бүтээгдэхүүнийг нийлүүлэх болжээ.
Сүүлийн үед генийн инженерчлэлийн аргыг малын мах, сүүний гарцыг нэмэгдүүлэх, махыг шүүслэг зөөлөн болгох, мах, өөхний харьцааг тэнцвэржүүлэх, үнээний сүүний тослогийн хэмжээг нэмэгдүүлэх, сүүлийн үед далай тэнгисийн уснаас цэнгэг уст гол руу их хэмжээгээр нүүдэллэх болсон согос буюу salmon загасыг шинэ нөхцөлд нутагшуулах нөхцлийг бүрдүүлэх чиглэлээр өргөн ашиглах болов.
Генийн өөрчлөлттэй организм, хүнс, бүтээгдэхүүн өдөр ирэх тутам улам хүчээ авсаар. Өнөөдөр дэлхийн нийт газар тариалангийн талбайн 20 хувь нь ийм ургамал тариалахад зориулагджээ. Шар буурцаг, рапси, хөвөн, эрдэнэ шишийн дэлхийн нийт ургацын 90-ээс дээш хувь нь генийн өөрчлөлттэй болсон.
Генийн инженерчлэл буюу генийн хувиргалт нь, биотехнологийн тусламжтайгаар амьд биетийн генд өөрчлөлт оруулах процесс юм. Генийн инженерчлэл бол генетикийн болон биохимийн аргуудыг ашиглан генүүдийн байгаль дээр байдаггүй шинэ нэгдлүүдийг тодорхой зорилгоор гарган авахтай холбоотой молекулын биологийн шинжлэх ухааны нэг чиглэл болж хөгжсөнГенийн инженерчлэл буюу генийн хувиргалт нь, биотехнологийн тусламжтайгаар амьд биетийн генд өөрчлөлт оруулах процесс юм. Генийн инженерчлэл бол генетикийн болон биохимийн аргуудыг ашиглан генүүдийн байгаль дээр байдаггүй шинэ нэгдлүүдийг тодорхой зорилгоор гарган авахтай холбоотой молекулын биологийн шинжлэх ухааны нэг чиглэл болж хөгжсөн
.
Шутис МТС
Г. Тэлмэн
Генийн инженерчлэл нь нэг биеийн тодорхой уураг, үйл ажиллагааг хариуцсан генийг нөгөө биед шилжүүлэн суулгаж удамшлын мэдээллийг өөрчлөх замаар хүний хэрэгцээ шаардлагад нийцсэн биологийн идэвхт болон бусад бодис нийлэгжүүлэгч эс, эд, биед бий болгоход чиглэгдсэн хавсарга судалгаа юм. Генийн буюу генетик инженерчлэл (genetic engineering) нь нэг биес нөгөөд генийг шилжүүлэн суулгахад шаардагддаг иж бүрдэл арга технологи юм. Генийн инженерчлэлээр гарган авсан амьтан, ургамлыг нийтэд нь “генийн өөрчлөлттэй организм” (genetically modified organism) гэж нэрлэдэг
Монгол улсын гeнийн өөрчлөлттэй бүтээгдэхүүний хэрэглээ
Монгол улс нь биотeхнолги, гeнийн инжeнeрчилэлийн хөгжил бусад улсуудыг бодоход харьцангуй удаан учир эдгээр хүнсний бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэлт дотооддоо бага билээ.Гэвч ихэнхи нарийн ногоо, жимс зэргийг эх орондоо тарьж чадахгүй учир экспортын гeнийн өөрчлөлтөнд орсон бүтээгдэхүүнүүдийг хэрэглэдэг.Тэгэхээр манай улсад ч мөн энэхүү бүтээгдэхүүний чимээгүй аюул хэдийнэ нүүрлэж эхэлсэн гэж үзэж болно.
Гагцхүү өргөн уудам нутаг, харьцангуй цэвэр байгаль экологийн нөхцөлд билчээрийн монгол малын мах, сүү, онгон байгалийн зэрлэг ургамал, жимсгэнийг хоол хүнснийхээ үндсэн хэрэглээ болгон олон зууны турш ахуй амьдралаа зохицуулан хэрэглэж орчин цагийн хөгжлийн явцад баяжуулан хөгжүүлж ирсэн цөөн тооны монголчууд бид генийн өөрчлөлттэй ургамал, хүнс хэрэглэхгүйгээр өөрсдийн эрүүл мэндийн төлөө гадны эдгээр хортой бүтээгдэхүүнээс татгалзах боломжтой юм.
Генийн инженерчлэлийн тусламжтайгаар хувиргасан ургамал, амьтан, бичил биетүүдийг, генийн өөрчлөлттэй организмууд буюу ГӨО гэж нэрлэдэг. Хамгийн анх нян генийн хувиргалтад өртсөн. Шинэ генийг агуулсан ДНХ плазмидууудыг нянгийн эс уруу оруулахад, нян шинэ генийг хүлээн авна. Эдгээр генүүд нь эм эсвэл ферментүүдийг бий болгох боломжтой. Ургамлуудыг хортон шавьжаас хамгаалах, гербицидүүдэд тогтвортой болгох, вируст тогтвортой болгох, орчиндоо дасах чадварыг дээшлүүлэх, хүнсний чанарыг нэмэгдүүлэх, хүнсэнд хэрэглэж болох вакцинуудыг бий болгох зорилгуудаар генийн хувиргалтад оруулдаг.