Ndikimi i ndryshimeve klimatike ne ekosistem

Hyrje...

Klima luan nje rol te rendesishem në ekosistem. Ndryshimi i klimës prek ekosistemin në mënyra të ndryshme. Për shembull, ngrohja mund të detyrojë speciet të migrojnë në gjerësi më të madhe ose lartësi më të larta ku temperaturat janë më të favorshme për mbijetesën e tyre. Në mënyrë të ngjashme, me rritjen e nivelit të detit, ndërhyrja e ujërave të kripura në një sistem ujërash të ëmbël mund të detyrojë disa specie të zhvendosen ose të vdesin, duke hequr ne kete menyre grabitqarët ose prete, të cilet janë te rendesishem në zinxhirin ushqimor.

Ne menyre me specifike, ndryshimet klimatike ndikojne ne ekosistem...

...Ndryshimet në kohën e ngjarjeve të ciklit jetësor të sezonit

Për shumë specie, klima ku ata jetojnë ose kalojnë një pjesë të vitit ndikojnë në fazat kryesore të ciklit të tyre vjetor të jetës, siç janë migrimi, lulëzimi dhe riprodhimi. Ndërsa dimri eshte bërë më i shkurtër dhe më i butë, koha e këtyre ngjarjeve ka ndryshuar në disa pjesë të vendit:

• Ardhja me e hershme e pranveres ka çuar në ndertimin e foleve më herët për 28 specie shpendësh migratorë në Bregun Lindor të Shteteve të Bashkuara.
• Në një studim në Kaliforni, 16 nga 23 specie fluturash ndryshuan kohën e migrimit duke migruar më herët, etj.

Për shkak se speciet ndryshojnë në aftësinë e tyre për t'u pershtatur, asinkronitë mund të zhvillohen, duke rritur ndjeshmërinë e ekosistemit dhe specieve. Këto asinkronitë mund të përfshijnë mospërputhje në kohën e migrimit, shumimit, shmangies së dëmtuesve dhe disponueshmërisë së ushqimit. Rritja dhe mbijetesa zvogëlohen kur migrantët arrijnë në një vend para ose pasi të jenë të pranishme burimet ushqimore

Video...

Crregullime ne rrjetin ushqimor

Ndikimi i ndryshimit të klimës në një specie të caktuar mund të rritet përmes një rrjeti ushqimor dhe të ndikojë në një gamë të gjerë të organizmave të tjerë. Për shembull, figura tregon natyrën komplekse të rrjetit ushqimor për arinjtë polarë. Jo vetëm që shkrirja e akujve ndikon tek ulja e popullsisë së ariut, pasi zvogëlohet habitati i tyre, por gjithashtu po ndikon negativisht në rrjetin udhqimor. Ulja e kohëzgjatjes dhe shtrirjes së akullit të detit në Arktik çon në rënie në bollëkun e algave të akullit, të cilat lulëzojnë në xhepa të pasura me lëndë ushqyese në akull. Këto alga hahen nga zooplankton, të cilat nga ana e tyre janë ngrënë nga codi Arktik, një burim i rëndësishëm ushqimi për shumë gjitarë detarë, përfshirë këtu edhe fokat. Fokat hahen nga arinjtë polarë. Prandaj, rënia në algat e akullit mund të kontribuojë në rënien e popullatës së ariut polar.

Patogjenet, parazitet dhe semundjet

Ndryshimi i klimës dhe ndryshimet në kushtet ekologjike mund të mbështesin përhapjen e patogjenëve, parazitëve dhe sëmundjeve, me ndikime serioze në shëndetin e njeriut, bujqësinë dhe peshkimin. Për shembull, paraziti i detit, Perkinsus marinus, është i aftë të shkaktojë vdekje të mëdha te molusqeve ne det. Ky parazit ka shtrirë gamën e tij në veri nga Chesapeake Bay në Maine.

"Zhvendosjet ne varg"

Ndërsa temperaturat rriten, vargjet e habitatit të shumë specieve të Amerikës së Veriut po lëvizin drejt veriut dhe në lartësi më të larta. Në dekadat e fundit, si në mjediset tokësore ashtu edhe në ato ujore, bimët dhe kafshët kanë lëvizur në lartësi më të larta me një normë mesatare prej 0.011 kilometrash në dekadë, dhe në gjerësi gjeografike më të larta me një normë mesatare prej 10.5 milje (16.9 kilometra) në dekadë . Ndërsa kjo nënkupton një zgjerim ne varg për disa specie, për të tjerët do të thotë lëvizje në një habitat më pak mikpritës ose rritje të konkurrencës me disa specie që nuk kanë ku të shkojnë, sepse ato tashmë janë në krye të një mali ose në kufirin verior të nje toke te përshtatshme për habitatin e tyre. Këta faktorë çojnë në zhdukje lokale të bimëve dhe kafshëve në disa zona.

Rreziqet e zhdukjes se gjallesave

Ndryshimi i klimës, së bashku me shkatërrimin e habitateve dhe ngrohjen globale, është një nga faktoret e rëndësishëm që mund të kontribuojë në zhdukjen e specieve. IPCC vlerëson se 20-30% e specieve bimore dhe shtazore të vlerësuara deri më tani në studimet e ndryshimit të klimës janë në rrezik zhdukjeje nëse temperaturat arrijnë në nivelet e parashikuara të ndodhin deri në fund të këtij shekulli. Shkalla globale e zhdukjes së specieve ka të ngjarë të afrohet ose të tejkalojë kufirin e sipërm të normave natyrore të vëzhguara të zhdukjes në regjistrin fosil. Shembuj të specieve që janë veçanërisht të ndjeshëm ndaj klimës dhe që mund të rrezikojnë humbje të konsiderueshme përfshijnë kafshët që janë përshtatur në mjediset malore, siç jane; kafshë që varen nga habitatet e akullit të detit, të tilla si fokat dhe arinj polare; peshq ne mjediset e ujit të ftohtë, të tilla si salmon në Paqësorin Veri-perëndim...

Ndikimi i ndryshimeve klimatike ne ekosistem

Pranvera Xhelilaj