Introducing 

Prezi AI.

Your new presentation assistant.

Refine, enhance, and tailor your content, source relevant images, and edit visuals quicker than ever before.

Loading…
Transcript
  • Servikal Mukus Yöntemi (Billings Ovülasyon Metodu)
  • Bazal Vücut Isısı Yöntemi
  • Servikal Palpasyon Yöntemi

ÖĞRENİM HEDEFLERİ:

Doğal aile planlaması yöntemleri nelerdir?

Oturumun sonunda katılımcılar,

Doğal Aile Planlaması ( DAP ) kavramını tanımlayabilmeli,

DAP yöntemlerini açıklayabilmeli,

Fertil dönemin belirlenmesi ile ilgili yöntemlerinin kullanım kurallarını (bazal vücut ısısı, servikal mukus, servikal palpasyon ve semptotermal) söyleyebilmeli,

Takvim/kolye yöntemi kullanıcılarına kullanım kurallarını açıklayabilmeli,

Laktasyonel Amenore Metodunu (LAM) tanımlayabilmeli,

DAP yöntemlerinin ve LAM’ nun olumlu ve olumsuz yönlerini sayabilmeli,

DAP yöntemlerinin ve LAM’ nun kullanım uygunluğunu belirleyebilmeli.

AMAÇ

Doğal aile planlaması yöntemlerinin danışmanlığı ile ilgili bilgi ve beceri kazanmak.

‘'Sevgi, aşk, güven ve benzeri duygular, ancak ve ancak karşımızdakinin özgürlüğüne, bağımsızlığına ve özerk kişiliğine saygı duyulduğu zaman bir anlam ve bir değer kazanır.''

Semptotermal Yöntem

Semptotermal yöntem, servikal mukus, bazal vücut ısısı ve servikal palpasyon yöntemlerinin birleşimidir.

Her üç yöntemin birleşimi olduğundan diğerlerinden daha etkilidir.

Adet kanaması durduktan sonra, ovulasyondan önce, infertil kuru günlerde iki günde bir cinsel ilişkide bulunulabilir.

Vajinanın ıslandığı hissedildiğinde veya mukusa rastladığında fertil aşama başlar. Gebe kalmamak için bu dönemde cinsel ilişkide bulunulmaz.

Hem zirve gününde hem de “termal değişim dönemi”nde cinsel ilişkide bulunulmaz.

Fertilite Belirtilerine

Dayanan Yöntemler

Emzirme ve Gebeliğin Önlenmesi

Etki Mekanizması

Laktasyonal amenore yöntemi(LAM), annenin emzirme döneminde emzirmeyle ilgili bazı koşullara uyarak laktasyon amenoresini bir aile planlaması yöntemi olarak kullanmasıdır.

İnsanda laktasyon, ovülatuvar siklus üzerine etki ederek, kadının ovülasyonu ve adet görmesini baskılayarak gebelikten korunmayı sağlar.

Etkililiği

Doğru kullanılırsa %99.5

Doğru kullanılmadığında %98

Tam Emzirme Koşulları:

Bebeğin altı aydan küçük olması,

Annenin adet görmemesi,

Bebeğin gündüz ve gece her istedikçe, sık aralıklarla (6-10 kez) ve en az dört dakika emzirilmesi,

Bebeğin beslenmesinin en az %85’inin anne sütüyle sağlanması.

LAM Yönteminin Olumlu Yönleri:

LAM Yönteminin

Olumsuz Yönleri

Korunma doğumdan hemen sonra başlar.

Kadını en az 6 ay süreyle etkili bir şekilde korur.

Cinsel ilişkiyi etkilemez.

Yan etkisi yoktur.

Doğaldır ve kullanılması kolaydır.

Ücretsizdir.

Anne ve çocuk sağlığı açısından yararlıdır.

Emzirmeyi destekler ve çocuğun gelişmesini sağlar.

Belirli bir süreyle sınırlıdır; normal koşullar altında, doğumdan sonraki ilk 6 ayda etkilidir.

Bütün koşullar yerine getirilmediği zaman gebeliğin önlenmesinde etkili olmaz.

Koşullardan biri değiştiğinde kullanmak üzere bir başka yöntem (kondom, spermisit gibi) hazır bulundurulmalıdır.

Etkili olması için nasıl uygulanması gerektiği kolayca anlaşılmayabilir.

CYBH’lerden korumaz.

HIV ve hepatit anne sütüyle bulaşabilir.

LAM Yönteminin Sınırlılıkları

HIV enfeksiyonu

Emzirme sırasında ilaç kullanımı

Yeni doğmuş bebeği etkileyen şartlar

Cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlara karşı koruma sağlamaz.

LAM Yönteme Özel Danışmanlık

İdeal olarak, anne adayına gebelik kontrolleri sırasında aile planlaması konusunda yol gösterilmeli, yöntemlere ilişkin bilgi verilmelidir.

Anneler, emzirmeye özendirilmeli ve desteklenmelidir.

Anne sütünün

  • hem bebek, hem de anne açısından önemi,
  • doğru emzirme tekniği,
  • meme bakımı açıklanmalı,
  • varsa sorunlar çözümlenmelidir.

Emzirmenin doğumdan hemen sonra başlaması gerekir.

  • Anne sütü hem yaşam için gerekli besleyici maddeleri içerir, hem de çocuğa bağışıklık sağlar.

DOĞAL AİLE PLANLAMASI YÖNTEMLERİ

Dr.Nur GÜZEL

Etki Mekanizması

Doğurganlık Bilinci ve Doğal Aile Planlaması 

Kadın fertilite belirtilerini her gün izleyip, kaydeder.

Fertil günler belirlenir.

Gebelik istenmiyorsa, fertil günlerde cinsel ilişkiden kaçınırlar.

DİKKAT!

Sperm 48-72 saat

Ovum 24-48 saat

CANLI KALABİLİR

Fertil Dönem

Fertilitenin en fazla olduğu dönem,

ovülasyondan 5 gün önce başlar,

ovülasyondan 2 gün sonra sona erer.

Gebe kalma olasılığı

ovulasyon günü ile ondan önceki iki günde en üst düzeydedir.

Güvenli uygulama için;

cinsel perhiz süresi uzun tutulmalı

ya da bu sürede bariyer yöntemler de uygulanmalıdır.

Doğal aile planlaması yöntemleri

siklusun fertil ve infertil dönemlerinde,

doğal belirtileri gözleyerek

gebeliğin planlanması ya da

gebeliğin önlenmesine yarayan yöntemlerdir. (Dünya Sağlık Örgütü)

Doğal aile planlaması, çiftlerin doğurganlık bilincini gerektirir.

Doğal aile planlaması yöntemleri

  • Servikal mukus ya da ovülasyon (Billings) yöntemi,
  • Bazal vücut ısısı yöntemi,
  • Servikal palpasyon yöntemi,
  • Semptotermal yöntem (üçünün bileşimi)
  • Takvim yöntemi
  • Laktasyonel amenore metodu

Fertilite testleri

Etkililik

Doğal aile planlamasının etkililiği seçilen yönteme ve kullanıcının özelliklerine göre değişir.

Doğru uygulandığında;

  • Takvim yöntem %91,
  • Sempto-termal yöntem %98,
  • Servikal mukus ya da ovülasyon (Billings) yöntem %97 etkilidir.
  • Doğru uygulanmazsa etkililiği %80’e kadar azalabilir.

  • İdrarda LH piki tayini ve
  • Tükürük ya da servikal mukusta “eğreltiotu görünümü”
  • ovülasyon gününü belirlemede etkilidir.

  • Hiçbir sağlık riski yoktur.
  • Ucuzdur.
  • Her dönemde ve her durumda kullanılabilir.
  • Bir kere öğrenildi mi, yaşam boyu kullanılabilir.
  • Çiftlerin doğurganlık bilinci kazanmalarını sağlar.
  • Erkeğin de aile planlamasında katkısını, işbirliğini ve iletişimi sağlar.

  • Cinsel ilişki sıklığının belirlenmesinde kadının görüşüne yer verir.
  • Kadının üreme organlarındaki sorunları erken fark etmesine yardımcı olur.
  • Kişinin üreme fonksiyonları konusunda bilgilenmesine katkısı olur.
  • Dini ve ahlaki değerlerden etkilenmez.
  • İnfertil çiftlerde ovülasyonu saptamak için de kullanılabilir.

DOĞAL AİLE PLANLAMASI

DAP Kimler İçin Uygun Değildir?

DAP Kimler İçin Uygundur?

  • Fertilite belirtilerini tanıyıp kaydedebilen kadınlar,
  • Düzenli siklusları olan kadınlar.
  • Diğer yöntemleri kullanmak istemeyen çiftler
  • Bu yönteme eşiyle birlikte karar verenler,
  • Başka yöntemlerin kontrendike olduğu çiftler
  • Gebeliği sorun olarak görmeyecek çiftler

Doğal aile planlaması uygulamasının kesin kontrendikasyonu yoktur.

  • Gebeliğin kontrendike olduğu kadınlar,
  • Sürekli vajinal akıntısı olan kadınlar,
  • Adetlerinin arası düzensiz olan kadınlar,
  • Menopoz öncesi veya laktasyon infertilitesi gibi özel durumlar
  • Vücut ısısını artırabilen nedenler (Hastalık vb.)
  • Vajinasını incelemekten hoşlanmayan kadınlar,
  • Fertil günlerde cinsel ilişkiden kaçınmayı zor bulan çiftler
  • Cinsel konularda iletişim kuramayan veya kurmayan çiftler
  • Birden fazla cinsel eşi olan kadınlar.

DAP Yönteme Özel Danışmanlık

Danışmanlık, yöntemi doğru kullanmaları için çok önemlidir.

Kişinin bu yöntemle ilgili deneyimleri değerlendirilmelidir

Danışmanlığa eşlerin birlikte katılması şarttır

DAP Olumsuz Yönleri

DAP Yöntemlerinin Olumlu Yönleri

  • Etkinliği, çiftin kurallara kesin olarak uyma isteğine bağlıdır.
  • Bazı durumlarda kullanımı zordur
  • Vajinal enfeksiyonlar
  • Emzirme dönemi
  • Yüksek ateş
  • CYBE’lara karşı koruyuculuğu yoktur.
  • Cinsel perhiz ya da ek yöntem gerektirir.
  • Kullanım eğitimi üç ay sürer.
  • Çok iyi danışmanlık gerektirir.

Takvim Yöntemi

Menstrüel siklusun fertil ve infertil günlerini hesaplamak için matematiksel formüllere dayanan doğal bir yöntemdir.

6 aylık bir gözlem süresi gerekir.

Takvim Yöntemi İçin Gereklilikler

  • Düzenli menstrüel siklus

Ovülasyonun genellikle bir sonraki menstrüel periyoddan önceki 14. günde olduğu, ancak 11. ve 17. günler arasında da olabileceği varsayımı;

  • Yumurta ovülasyondan sonraki 14-24 saat arasında döllenebileceği varsayımı;
  • Spermin, kadının vajinal kanalı ve/veya uterusunda ancak 24-72 saat canlı kalabileceği varsayımı.

Takvim Yöntemi

Takvim Yöntemini Kimler Kullanabilir?

26 ila 32 gün uzunluğunda siklusu olan kadınlar

Her siklusun 8-19’uncu günlerinde korunmasız

cinsel ilişkiden kaçınabilen eşler

Cinsel yönden bulaşan enfeksiyonlara maruz kalmayan çiftler.

Adet kanamasından sonraki ve adete yakın günlerde eksternal servikal os kapalıdır, serviks serttir, ve servikse kolay ulaşılır. İnfertil dönemdir.

Serviks serttir, servial os kapalıdır, serviks biraz yüksektedir. İnfertil dönemdir.

Ovülasyondan ortalama 4-5 gün önce, yumuşamanın başlaması belirgin hale gelir. Os yavaşça açılır ve palpasyonla servikse daha zor ulaşılır. Fertil dönemdir.

Ovülasyon döneminde serviks, zor palpe edilir. Hissedilebiliyorsa, kıvamı çok yumuşamış ve açıklığı da genişlemiştir. Fertil dönemdir.

Ovülasyonu hemen izleyen günlerde serviks yeniden sertleşir, aşağı iner ve os kapanır. İnfertil dönemdir.

Kadın, serviksteki değişiklikleri belirler.

Servikal palpasyon;

menstrüasyon dönemi dışında her gün

mümkünse gece yatmadan önce,

her seferinde aynı pozisyonda iken yapılmalıdır.

Muayeneden önce tırnakları kısa, eller temiz olmalıdır.

Serviksin kıvamı;

yumuşakken alt dudağın iç kısmı

sertken burun ucunun ortası gibi hissedilir.

Kadın, ilk değişiklikleri belirlediği andan serviksi kolayca hissettiği, serviksin sert ve osun kapalı olduğu zamana kadar fertil sayılır.

Çift, çocuk sahibi olmak istemiyorsa, fertil günlerde cinsel ilişkide bulunmamalıdır.

Bu yöntemin semptotermal yöntemin en güvenilir parametresi olduğu belirtilmektedir

Ovülasyondan sonra

vücut ısısı 0,2°C-0,5°C arasında yükselir ve bir sonraki menstrüasyona kadar (yaklaşık 11-17 gün) yüksek kalır. (Termal kayma)

Ovülasyon, muhtemelen ilk ısı yükselişinden önceki gün gerçekleşir.

Bazal vücut ısısı, hassas bir termometreyle, menstrüel siklus boyunca,

  • her sabah yataktan kalkmadan önce,
  • ortalama aynı saatlerde ve
  • tercihan oral yoldan ölçülür.

Tarih belirtilerek bir çizelgeye kaydedilir.

İnfertil dönem başladıktan sonra, kadının ısı ölçmeye devam etmesine gerek yoktur.

Bazal vücut ısısı, hastalık, stres, düzensiz uyku, antibiyotik kullanımı, ölçüm hatası ve benzeri birçok durumdan etkilenebilir.

Adetin ilk 10 gününde ölçülen “normal” ısıların en yükseği belirlenir.

En yüksek olanının 0,1°C üstünden bir çizgi çekilir. Bu çizgiye “ısı çizgisi” denir.

İnfertil dönem, ısı çizgisi üzerinde art arda gelen üçüncü yüksek ısının (termal değişim) kaydedilişinin akşamı başlar.

Servikal Mukus Yöntemi

Kadın, vajinal salgısını her gün kontrol eder ve her

akşam kayıt eder:

Vajinada ıslaklığın hissedildiği ilk günden başlayarak, kaygan, ince ve bol mukusun bitiminden sonraki üç güne kadar cinsel perhiz veya ek yöntem kullanılır.

Adet kanaması bittikten sonraki birkaç günde mukus gözlenmez.

Sonra yapışkan, koyu kıvamlı, pürtüklü çok az mukus salgılanmaya başlar.

Ovulasyon yaklaşırken mukus artar, incelir ve rengi berraklaşır, elastik ve kaygan olur, vajinada ıslaklığa neden olur.

Ovulasyondan sonra mukus azalır, yapışkan ve pürtüklü olur,

vajina kuru hissedilir.

Learn more about creating dynamic, engaging presentations with Prezi